“Πριν θέσουν σε λειτουργία τους θαλάμους αερίων, οι ναζί είχαν μελετήσει επιμελώς το ζήτημα και είχαν ανακαλύψει με μεγάλη τους ικανοποίηση ότι καμία χώρα δεν θα διεκδικούσε αυτούς τους ανθρώπους. Εκείνο που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι ότι είχε δημιουργηθεί μια κατάσταση ολοκληρωτικής στέρησης δικαιωμάτων, πολύ πριν αμφισβητηθεί το ίδιο το δικαίωμα στη ζωή”.
Hannah Arendt, Οι Απαρχές του Ολοκληρωτισμού
I
Όταν ορίζεις το έθνος σαν μια ερμητικά κλειστή κοινότητα μόνο για λίγους κι εκλεκτούς, τότε όλος ο κόσμος θα εμφανίζεται σαν εχθρός που θέλει να σε κατασπαράξει και να καταλύσει αυτή την αίσθηση της αποκλειστικότητας του ανήκειν. Όσο πιο ελιτίστικος είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το έθνος, τόσο πολλαπλασιάζονται με γεωμετρικούς ρυθμούς οι παράγοντες που απειλούν να το καταστρέψουν και είμαστε υποχρεωμένοι να βρισκόμαστε διαρκώς σε πόλεμο για να το “προστατέψουμε”.
II
Ας είμαστε προετοιμασμένοι να παραδεχτούμε ότι τα fake news που διασπείρει η τουρκική πλευρά για δολοφονίες μεταναστών στα ελληνικά σύνορα, ίσως τελικά να μην είναι και τόσο fake. Είναι απίθανο το ελληνικό κράτος να αναγνωρίσει ανοικτά ότι ευθύνεται για θανάτους ανθρώπων που επιχείρησαν να εισέλθουν στη χώρα, αλλά η πολιτική απόκρουσης της “εισβολής” με κάθε τρόπο, εκεί οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια.
III
Ο δημοσιογράφος του CNN που ξυλοκοπήθηκε από τους παλικαράδες αυτόκλητους φρουρούς των συνόρων πριν από μερικές μέρες, επειδή προσπάθησε να σταματήσει τους τραμπουκισμούς μεταναστών που είχαν πέσει στα χέρια της “πολιτοφυλακής”, είναι ο πρώτος που πήρε μια γεύση τι θα σημαίνει η επερχόμενη κυριαρχία των ελληναράδων για όλους εμάς που δεν συμφωνούμε με τις ιδέες και την κοσμοθεωρία τους. Όπως ο Φύσσας ήταν αυτός που πλήρωσε το τίμημα για να μάθουμε τι θα σημαίνει για εμάς μια αχαλίνωτη Χ.Α. στην εξουσία. Η θεμελιώδης διάκριση δεν είναι ανάμεσα σε έλληνες και ξένους, αλλά σε ανθρώπους και άγρια θηρία και πρέπει σύντομα να αποφασίσουμε με ποιους είμαστε πριν να είναι πολύ αργά.
IV
Γράφτηκε ευρέως και ειπώθηκε ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση από την με κάθε τίμημα αποτροπή της εισόδου στη χώρα του πλήθους που συνωστίζεται στην άλλη πλευρά των συνόρων. Ακόμα κι αν η Ελλάδα άνοιγε τα συνοριακά περάσματα και επιτρεπόταν να εισέλθουν στη χωρα της γης οι κολασμένοι, μια μαζική εισροή χωρίς κάποιο άνωθεν σχεδιασμό το μόνο που θα κατάφερνε θα ήταν να σπείρει το χάος τόσο για όσους κατοικούν ήδη σε αυτή τη χώρα, όσο και για τους νεοφερμένους που θα έβλεπαν τα όνειρα τους για μια καλύτερη ζωή να κατακρημνίζονται. Παρά τη συμβατική σοφία που φαίνεται να αποπνέει τούτο το επιχείρημα, η αλήθεια είναι πως υπεύθυνη πολιτική στάση δεν είναι μόνο εκείνη που έγκειται στις έτοιμες, από-τα-πάνω “λύσεις” και τα μεγαλοφυή “σχεδια” διοικητικών αξιωματούχων. Όταν ο νεοφιλελεύθερος Ιάπωνας υπουργός οικονομικών υποστήριξε δημόσια ότι η καλύτερη υπηρεσία που μπορούσαν να προσφέρουν οι ηλικιωμένοι στην “πατρίδα” τους ήταν να βιαστούν να πεθάνουν έτσι ώστε να πάψουν οι συντάξεις τους να επιβαρύνουν τον ήδη επιβαρυμένο κρατικο προϋπολογισμό, λίγοι διέβλεψαν σε αυτή τη θέση τη δυνητική λύση που μπορούσε να δώσει για να καταστήσει βιώσιμο το σύστημα δημόσιας ασφάλισης της χώρας.i Αντίθετα, το κοινό αίσθημα αγανάκτησε μπροστά στην κτηνωδία του “υπουργού” με τις πρώτες οργισμένες αντιδράσεις να προέρχονται από τις τάξεις των συνταξιούχων και των υπόλοιπων υποψήφιων θυμάτων του. Τούτο σημαίνει ότι η υπευθυνότητα μιας πολιτικής στάσης δεν κρίνεται απαραίτητα μόνο από τις “λύσεις” που εφευρίσκει, αλλά και από την ικανότητα της να αναδεικνύει τα προβλήματα και τις ηθικές αντιφάσεις σε εκείνες τις πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται ή που πρόκειται να υλοποιηθούν από το Κράτος. Στην περίπτωση του μεταναστευτικού ζητήματος, αυτή είναι η στάση που αποφάσισε να υιοθετήσει ένα μεγάλο κομμάτι του ανταγωνιστικού κινήματος, της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του αναρχικού χώρου. Της “προβληματικοποίησης” δηλαδή και της ανάδειξης των αντιφάσεων της κρατικής και υπερεθνικής πολιτικής της ΕΕ που αναλώνεται σε μια μονοδιάστατη καταστολή των μεταναστευτικών ροών. Για εμάς η αφετηρία της θέσης μας είναι ότι καμία ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να χάνεται στο βωμό της διασφάλισης του απαραβίαστου των συνόρων, και μάλιστα τη στιγμή που δεν μιλάμε για μια ένοπλη δύναμη εισβολής, αλλά για μαζικά ρεύματα άμαχων εξαθλιωμένων που βρίσκονται σε απόγνωση.
IV
Υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι τα κονδύλια που διέθεσε η ΕΕ για να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία δομών εγκλεισμού των μεταναστευτικών πληθυσμών έχουν διασπαθιστεί και κατέληξαν στις φουσκωμένες τσέπες των επιτήδειων των ΜΚΟ και των κρατικών αξιωματούχων, τη στιγμή που ο μεγάλος όγκος των μεταναστών εγκαταλείφθηκε για να σαπίσει σε αυτοσχέδιους σκουπιδότοπους που αποκαλούμε κατ’ ευφημισμό “καταυλισμούς”, ή δολοφονείται στην προσπάθεια του να διασχίσει την απαγορευμένη μεθόριο. Ήδη έχουν γίνει σχετικές καταγγελίες στην αρμόδια υπηρεσία της ΕΕ, η οποία καλείται να διεξάγει επίσημη έρευνα για να διαπιστώσει αν πράγματι τα λεγόμενα “ανθρωπιστικά” κονδύλια χρησιμοποιήθηκαν από τους αετονύχηδες για να στηθεί μια κερδοφόρα βιομηχανία της δυστυχίας στον ελλαδικό χώρο.ii Την ίδια στιγμή η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να ανακοινώσει με τυμπανοκρουσίες την υπερήφανη χορηγία της έναντι δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ προς την επιτροπή του “Ελλάδα 2021”, δηλαδή την επιτροπή που διοργανώνει το… τίποτα.iii Γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω ότι το αν κανείς “χωράει” ή “δεν χωράει” σε αυτή τη χώρα είναι ένα ζήτημα που επιδέχεται πολλών διαφορετικών ερμηνειών. Και τελικά αν παραχωρήσουμε το δικαίωμα στο Κράτος να λαμβάνει αυτή την απόφαση μονομερώς από-τα-πάνω, ποιος μας εγγυάται ότι κάποια στιγμή στο μέλλον δεν θα πάρει την ίδια απόφαση και για εμάς; Άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι να είναι κάποιος “Έλλην”, μιας και η ταυτότητα αυτή δεν εξαρταται από καποια ομοιογενή βιολογική ιδιοσυστασία που υπάρχει “αντικειμενικά”, αλλά να είναι ο σωστος τύπος “Έλληνα” που εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς της θεσμοποιημένης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.
V
Αναφορικά με τις εξεγέρσεις στα νησιά, το τοπικιστικό πνεύμα που εκφράζουν είναι με μια πρώτη ανάγνωση ενθαρρυντικό με την έννοια ότι εκφράζει μια αυξημένη αίσθηση της κοινότητας. Δείχνει την πρόθεση των εξεγερμένων πληθυσμών να μεταχειριστούν την μέθοδο της άμεσης δράσης και της συλλογικής αυτενέργειας προκειμένου να μην επιτρέψουν στο Κράτος να δημιουργήσει στο έδαφος τους μια ανθρωποφυλακή και να καθορίσει μονομερώς τις συνθήκες διαβίωσης στην κοινότητα τους. Στην πράξη ωστόσο ο τοπικός πατριωτισμός των νησιωτών έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση με την εθνικιστική διάσταση που προσπαθούν οι διάφορες ακροδεξιές μιλίτσιες να προσδώσουν στην λαϊκή κινητοποίηση. Κι αυτό γιατί αν κάποιος δηλώνει έμπρακτα την αντίθεση του στην διάθεση του Κράτους να επιβάλλει τους υλικούς όρους της πολιτικής του στην περιοχή, υπερασπίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το δικαίωμα της κοινότητας στην αυτοδιάθεση, κάτι τέτοιο έχει νόημα μονάχα εφόσον δεν επιδιώκει απλά να μετακυλήσει το πρόβλημα στην κοινότητα του διπλανού του. Στην αντίθετη περίπτωση το αίτημα για αυτοδιάθεση αυτοακυρώνεται και το Κράτος εισέρχεται εκ νέου από την πίσω πόρτα σαν η αμερόληπτη αρχή που μεσολαβεί ανάμεσα σε αντιμαχόμενες κοινότητες που δεν μπορούν να δουν πέρα από τα εγωιστικά συμφέροντα τους και τελικά σαν υπέρτατος κριτής του “εθνικού” συλλογικού συμφέροντος. Ωστόσο, ο ορισμός του “εθνικού” ζητήματος αφορά εκείνα τα ζητήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν σε τοπικό επίπεδο, όπως ο ορισμός της υπερεθνικής σφαίρας είναι η σφαίρα όπου τίθενται ζητήματα τα οποία είναι αδύνατο να διευθετηθούν μέσα στα πλαίσια του έθνους-κράτους. Για τους ακροδεξιούς ελληναράδες της πλειοψηφίας, η εθνική λύση είναι απλή κι αυταπόδεικτη. Σαφής “πραγμοποίηση” των κοινοτήτων, με την έννοια της επιβολής μιας σειράς από δήθεν αντικειμενικά κι αναλλοίωτα όρια που στρέφουν τους φτωχούς ενάντια στους φτωχούς, δημιουργώντας δύο εχθρικές οντότητες, υπαρξιακά ασύμβατες μεταξύ τους. Βίαιη φυλάκιση και απέλαση όλων των “μη-ελλήνων”, με κριτήρια φυσικά που αποφασίζουν οι ίδιοι, κι εξολόθρευση όλων των μεταναστών που επιχειρούν να περάσουν τα σύνορα. Τα φαντασιακά όρια των εθνικών κοινοτήτων αποκτούν έτσι το υλικό τους υπόβαθρο και γίνονται αδυσώπητη κοινωνική πραγματικότητα. Η δική μας λύση στο εθνικό ζήτημα αντίθετα δεν είναι τόσο απλή, αλλά μας επιτρέπει τουλάχιστον να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως άνθρωποι, ως λαός κι ως κοινωνία χωρίς να είμαστε υποχρεωμένοι να διαπράξουμε μαζική δολοφονία για να το πετύχουμε. Περιλαμβάνει έναν “εθνικό”, υπερτοπικό συντονισμό όλων των κοινοτήτων για τη συσπείρωση τους σε έναν κοινό αγώνα ενάντια σε αυτούς που κατέχουν τον πλούτο και τη δύναμη προκειμένου να πετύχουμε μια ριζική αναδιανομή που θα βελτιώσει τόσο τη δική μας ζωή όσο κι αυτή των μεταναστών που ζουν ανάμεσα μας. Συνεπάγεται την από κοινού συλλογική διαβούλευση με τους μετανάστες και την κήρυξη ενός ανένδοτου αγώνα ενάντια στην ΕΕ για την άμεση κατάργηση του τερατουργήματος του Δουβλίνου και την ελέυθερη διέλευση των προσφυγικών ροών σε όποια χώρα επιθυμεί ο καθένας. Το σημαντικότερο είναι να δώσουμε φωνή σε εκείνους που δεν έχουν κι έναν ουσιαστικό λόγο στον περαιτέρω καθορισμό της τύχης τους. Να δώσουμε στους μετανάστες την ευκαιρία να οργανωθούν σε ένα αυτόνομο συλλογικό υποκειμένο με συνείδηση της ενότητας του. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το μόνο που θα καταφέρουμε θα είναι να αναπαράξουμε την λογική του Κράτους, την επικράτηση της ωμής δύναμης και της κυριαρχίας. Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται “ουτοπικά”, ωστόσο όταν η “πραγματικότητα” απαιτεί από εμάς να γίνουμε δολοφόνοι μανάδων και παιδιών, πάντοτε θα διαλέγουμε χωρίς δεύτερη σκέψη την ουτοπία.
ii Εξηγήσεις για τα κονδύλια της ΕΕ για το προσφυγικό, https://www.efsyn.gr/ellada/dikaiomata/171155_exigiseis-gia-ta-kondylia-tis-ee-gia-prosfygiko.