Ποιος πολεμάει στην Ουκρανία; Κοινωνιολογικές παρατηρήσεις για τον ρωσικό στρατό

από | 28 Αυγ, 2022

Ο Domenico Losurdo έχει γράψει ότι η ιδεολογία δεν είναι απλώς μια ψευδής αποτύπωση της πραγματικότητας. Αν τα πράγματα ήταν έτσι, θα έχανε ολοκληρωτικά την ικανότητα της να κινητοποιεί και να συνεγείρει τις μάζες. Αντίθετα, η ιδεολογία ως μηχανισμός παραγωγής της υποκειμενικότητας έχει πάντοτε τις ρίζες της σε συγκεκριμένα στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας, εκκινεί πάντοτε από μια προκαθορισμένη ταξική αφετηρία.i Η Ρωσία εδώ και μήνες έχει στείλει τα στρατεύματα της στην Ουκρανία, διεξάγοντας όπως επαναλαμβάνει τελετουργικά από την αρχή των εχθροπραξιών η ρωσική πολιτική ελίτ, μια Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση (SMO). Στην Ρωσία και μόνο η νύξη στις λέξεις “εισβολή” ή “πόλεμος” στις δημόσιες συζητήσεις γύρω απ’ τα γεγονότα στην Ουκρανία, συνιστά ποικινικό αδίκημα και υπόκειται σε δικαστικές διώξεις. Για τους δυτικούς σχολιαστές, αυτή η εμμονή της πολιτικής ελίτ της Ρωσίας με τη χρήση της “ενδεδειγμένης” ορολογίας , δεν αποτελεί παρά ένα τμήμα της συνολικής ιδεολογικής διαχείρισης της σύγκρουσης από το ρωσικό κράτος. Εξυπηρετεί τους σκοπούς της κρατικής προπαγάνδας , υποβαθμίζοντας την έκταση, και γι’ αυτό τη σημασία, της επίθεσης του ρωσικού στρατού στην γειτονική χώρα.

Ωστόσο, εδώ υπεισέρχονται οι παρατηρήσεις του Losurdo. Επεκτείνοντας κάπως τον συλλογισμό του, μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η ιδεολογία εκφράζει μια τάση που είναι υπαρκτή στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Είναι κιόλας ότι η ίδια η ιδεολογία επενεργεί στην κοινωνική πραγματικότητα, επιφέροντας όρια και υποδεικνύοντας τις βασικές κατευθύνσεις προς τις οποίες οφείλει να κινηθεί η συλλογική πράξη της κοινωνίας. Συνεπώς, φέρει μέσα της συγκεκαλυμμένα εκείνα τα στοιχεία που υπαινίσσονται το “τελος”, τον ανομολόγητο σκοπό που φιλοδοξεί να εκπληρώσει μια διοικητική πράξη, ή μια από-τα-πάνω πολιτική της κρατικής αρχής. Σχετικά με την λεγόμενη SMO, η εκστρατεία στην Ουκρανία περιγράφεται σαν μια “ειδική επιχείρηση” όχι μόνο για λόγους χειραγώγησης του λαϊκού φαντασιακού, αλλά και για τον λόγο ότι η ρωσική κυβέρνηση ουδέποτε προέβηκε σε μια επίσημη κήρυξη πολέμου εναντίον της Ουκρανίας. Αυτή η αναμφίβολα ηθελημένη παράλειψη μπορεί να ταιριάζει μια χαρά με το φαντασιακό αφήγημα της πολιτικής ελίτ για τον πόλεμο, ωστόσο βάζει μερικά πολύ πραγματικά, πρακτικά εμπόδια στην πολεμική προσπάθεια των Ρώσων.

Η μη-κήρυξη πολέμου σημαίνει ότι επίσημα η Ρωσία δεν βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και για τον λόγο αυτόν δεν μπορεί να προχωρήσει σε μερική ή γενική επιστράτευση εκείνης της μερίδας του πληθυσμού που είναι σε θέση να ενταχτεί στον στρατό. Είναι νομίζω αυτονόητη η σημασία που έχει για την πολιτική υποστήριξη του πολέμου από τα εύπορα ανώτερα και μεσαία στρώματα η διατήρηση αυτής της επιδερμικής κανονικότητας , που κρατά τις κακουχίες και του πολέμου μακριά από την καθημερινή ζωή των καπιταλιστικών μητροπόλεων της ρωσικής επικράτειας, όπως είναι η Μόσχα, ή η Αγ. Πετρούπολη. Πράγματι, στους επτά μήνες που έχει κρατήσει ο πόλεμος μόλις 11 νεκροί ρώσοι στρατιώτες προέρχονται από την Μόσχα, μια τερατούπολη 12,5 εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός πεσόντων για την Αγ. Πετρούπολη ανέρχεται σε μόλις 35.ii

Θα πρέπει σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε ότι ο αρχικός όγκος των 150.000 περίπου ανδρών που αποτέλεσαν την αρχική δύναμη εισβολής που στα τέλη Φλεβάρη παρατάχτηκε στα σύνορα με την Ουκρανία, δεν έχει ακόμη ενισχυθεί με φρέσκα και ξεκούραστα στρατεύματα από τα μετόπισθεν, παρά τις σοβαρές απώλειες τις οποίες υπέστη ειδικότερα κατά την πρώτη φάση της εισβολής. Το ρωσικό γενικό επιτελείο προσαρμόζει διαρκώς τον σχεδιασμό του για τον πόλεμο αναδιατάσσοντας τις υπάρχουσες μονάδες, ανακατανέμοντας τους επιχειρησιακούς ρόλους και μετακινώντας δυνάμεις ανάλογα με τις ανάγκες στο κάθε μέτωπο, ωστόσο ο αριθμός των συνολικών στρατευμάτων παραμένει ίδιος και δεν έχει αλλάξει σημαντικά, τουλάχιστον ως προς τις μονάδες του πεζικού. Εξυπακούεται βέβαια ότι ένα στρατός από 150.000 άνδρες δεν επαρκεί όχι για την κατάληψη μια χώρας τόσο πολυπληθούς και αχανούς όσο η Ουκρανία, αλλά καλά, καλά δεν φτάνει ούτε για την κατάληψη μιας πόλης δύο εκατομμυρίων, όπως είναι το Κίεβο. Πάνω σε αυτη την άποψη υπάρχει ευρεία συναίνεση ακόμη και ανάμεσα στους γεωπολιτικούς αναλυτές και συμβατικούς θεωρητικούς του πολέμου και δείχνει σίγουρα ότι η εισβολή σχεδιάστηκε εξαρχής ως μια στρατιωτική επιχείρηση περιορισμένης στρατηγικής εμβέλειας και όχι σαν μια προσπάθεια υπαρξιακής εκμηδένισης της Ουκρανίας, όπως ηδονίζονται να επαναλαμβάνουν διαρκώς στην πολεμική προπαγάνδα τους τα διεθνή ΜΜΕ της υπερεθνικής ελίτ.iii

Με μια πρώτη ανάγνωση , η σύνθεση του Ουκρανικού στρατού δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο αναλυτικό ενδιαφέρον, εφόσον στην Ουκρανία κηρύχτηκε γενική επιστράτευση από την πρώτη στιγμή, καλέστηκαν οι πρώτες εφεδρικές σειρές κληρωτών και απαγορεύτηκε η έξοδος από την χώρα για όλους τους άνδρες που βρίσκονται σε στρατεύσιμη ηλικία. Από αυτή την άποψη, η επιστράτευση είναι ένα μέτρο πιο “δημοκρατικό” συγκριτικά με την παράταξη στο πεδίο της μάχης ενός καθαρά επαγγελματικού στρατού. Κι αυτό γιατί ο επαγγελματικός στρατός είναι πιθανό ότι θα στοχεύσει στα κατώτερα στρώματα της κοινωνικής πυραμίδας για να αποκτήσει μια σταθερή δεξαμενή εθελοντών, σε αντίθεση με την γενική επιστράτευση που υποβάλει όλους εξίσου στην ίδια σκληρή δοκιμασία. Όλα αυτά άλλαξαν με τον χυδαίο νόμο που πέρασε πρόσφατα η κυβέρνηση του Ζελένσκι από ένα πλήρως ελεγχόμενο κοινοβούλιο, σύμφωνα με τον οποίο οι Ουκρανοί άρρενες πολίτες έχουν το δικαίωμα να ταξιδέψουν στο εξωτερικό αρκεί να καταθέσουν σε ένα ειδικό ταμείο πρακαταθηκών το ποσό των 200.000 χρύβνια (περίπου 5.000 δολάρια) ως εγγύηση. Σε περίπτωση που δεν επιστρέψουν μέσα σε επτά ημερολογιακές ημέρες, το ποσό της εγγύησης κατάσχεται και μπαίνει στα ταμεία του Κράτους.iv Μου είναι παραγματικά δύσκολο να φανταστώ οποιονδήποτε άλλον λόγο για την εισαγωγή αυτής της αμφιλεγόμενης νομοθεσίας, πέρα από την επιθυμία της πλούσιας, “επιχειρηματικής” τάξης της Ουκρανίας να γλιτώσει από την υποχρέωση της να πολεμήσει τους Ρώσους στην μεγάλη κρεατομηχανή του μετώπου της Ανατολής.

Αναφορικά με τον στρατό της Ρωσίας, αν κανείς εξαιρέσει τους επαγγελματίες μαχητές των ειδικών δυνάμεων και τους διαβόητους μισθοφόρους της Wagner PMC, η πλειοψηφία των ρώσων στρατιωτών είναι επαγγελματίες οπλίτες που στρατολογήθηκαν με συμβόλαια ορισμένου χρόνου από τις υποβαθμισμένες περιοχές του Νοτίου Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας και της Άπω Ανατολής στην περιφέρεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Έχουμε δει σε προηγούμενο κείμενο με ποιον τρόπο οι Τσετσένοι “εθελοντές” (οι λεγόμενοι “Καντιρόφτσι”), αποτέλεσαν τον κορμό της επίλεκτης δύναμης κρούσης που ανέλαβε να εκκαθαρίσει την Μαριούπολη από τους πολιορκημένους Αζοφίτες.v Οι μπαρουτοκαπνισμένοι Τσετσένοι ήταν η αιχμή του δόρατος και στην ιλιγγιώδη προέλαση που πραγματοποίησαν οι Ρώσοι προς τα δυτικά του Ντονμπάς τον προηγούμενο μήνα, όταν εκδίωξαν τον ουκρανικό στρατό και τους νεοναζί από ολόκληρο το Λουχάνσκ, ενώ στο Ντονέτσκ κυρίευσαν πόλεις-φρούρια όπως η Ποπάζνα και το Σεβεροντονέτσκ. Παράλληλα, δίπλα στους δεινούς Τσετσένους πολεμιστές της ταξιαρχίας Αχμάτ πολεμούν και άλλοι νεαροί προλετάριοι από τις νομαδικές “δημοκρατίες” του Καυκάσου και της Σιβηρίας όπως Μπασκίροι (ταξιαρχία Alexander Dostavalov), Αμπχάζιοι, Ινγουσέτιοι και Τουβάνοι (νομάδες που ζουν κοντά στην Μογγολία). Αρκεί να πούμε εδώ ότι σαν αντίμετρο για την υποκλοπή των εντολών του ρωσικού επιτελείου από τις δορυφορικές συσκευές παρακολούθησης του ΝΑΤΟ, οι ρώσοι στρατηγοί έδωσαν εντολή όλες οι επικοινωνίες που αφορούν την κατάστρωση στρατηγικής και την κίνηση των στρατευμάτων στο μέτωπο του Ντονέτσκ να γίνονται στο σπάνιο γλωσσικό ιδίωμα των Τουβάνων, ώστε οι νατοϊκοί κατάσκοποι να δυσκολεύονται να μεταφράσουν τις εντολές σε πραγματικό χρόνο.

Οι άνθρωποι στις περιοχές αυτές είτε είναι αγρότες κι εργάτες γης, ή δουλεύουν για πενταροδεκάρες ως εργάτες στα ορυχεία (κοβάλτιο, άνθρακας), στην ξυλεία και στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων. Ο μέσος μισθός ενός χαμηλόμισθου εργάτη σε αυτά τα επαγγέλματα φτάνει περίπου τα 35-40.000 ρούβλια τον μήνα. Από την άλλη, ο στρατός προσφέρει συμβόλαια που φτάνουν ακόμη και τις 300 με 350.000 ρούβλια , ενώ η εθελοντική ένταξη σε κάποια μονάδα που προορίζεται για το μέτωπο συνεπάγεται και πολλά άλλα προνόμια. Στο Περμ, τα παιδιά των μαχητών αποκτούν προτεραιότητα για την εισαγωγή τους στο παν/μιο, ενώ όσοι στρατιώτες επιβιώσουν από την θητεία τους, εξασφαλίζουν διά βίου μια επικουρική σύνταξη βετεράνου απ’ το ρωικό κράτος, εκπτώσεις στα δημόσια μέσα μεταφοράς και επιλεκτική μεταχείριση ως προς την αγορά καταλύματος. Τέλος, στην περίπτωση που ο άτυχος προλετάριος στρατιώτης αφήσει τα κόκαλα του στο πεδίο της μάχης , η οικογένεια του εισπράττει αποζημίωση ύψους 12,4 εκατομμυρίων ρουβλίων απ’ το Κράτος, συν 2 επιπλέον εκατομμύρια από την κυβέρνηση της εκάστοτε ομόσπονδης πολιτείας από την οποία κατάγεται.vi

Δεν είναι λοιπόν ν’ απορεί κανείς που πολλοί νεαροί προλετάριοι από τις πιο απρόσιτες και απομακρυσμένες περιοχές της Ρ.Ο. έσπευσαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να “πολεμήσουν τον ναζισμό” στην Ουκρανία. Εξάλλου, το ρωσικό επιτελείο φαίνεται πως ήθελε από την αρχή να συμπεριλάβει ένα μεγάλο απόσπασμα από Ασιάτες στρατιώτες στη δύναμη εισβολής, μιας και οι φαντάροι που προέρχονται από τις περιοχές της Κεντρικής Ασίας και της Σιβηρίας δεν έχουν πολιτισμικές συγγένειες ή ιστορικά κοινά σημεία με τους Ουκρανούς. Έτσι, είναι πολύ λιγότερο επιρρεπείς να αισθανθούν κάποιου είδους συμπάθεια ή αλληλεγγύη για τους ανθρώπους που έχουν απέναντι τους. Το ίδιο άλλωστε στρατήγημα είχαν χρησιμοποιήσει και οι στρατηγοί της ΕΣΣΔ, όταν έκαναν την διαλογή των στρατιωτικών μονάδων που επιφορτίστηκαν με την δεύτερη και καθοριστική επέμβαση στην Ουγγαρία του 1956, μετά την αποτυχία της αρχικής επέμβασης και τα ανησυχητικά φαινόμενα αδελφοποίησης ανάμεσα στους ρώσους στρατιώτες και τους Ούγγρους ελευθεριακούς επαναστάτες. Αντί των ρώσων φαντάρων με την ακραιφνή μαρξιστική παιδεία, οι σοβιετικοί μετέφεραν στην Ουγγαρία ταξιαρχίες Ουζμπέκων και αλλων Καυκάσιων , που ήταν πολύ περισσότερο πειθαρχημένοι και δυστυχώς διέθεταν ένα χαμηλότερο επίπεδο πολιτικής και ταξικής συνείδησης.vii

Η έτερη βασική συνιστώσα των στρατευμάτων που πολεμούν στην Ουκρανία με το μέρος της Ρωσίας είναι οι λαϊκές πολιτοφυλακές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, οι οποίες σήμερα έχουν ενωθεί κάτω από μια ενιαία διοίκηση σχηματίζοντας τις ένοπλες δυνάμεις της Νοβορωσίας. Από τη στιγμή που ο ρωσικός στρατός υποχρεώθηκε να μεταφέρει στρατεύματα στο μέτωπο του Νότου για να αποσοβήσει την υποτιθέμενη “αντεπίθεση” των Ουκρανών στην Χερσώνα, οι πολιτοφυλακές των αυτονομιστών είναι αυτές που σηκώνουν το κύριο βάρος των επιθετικών επιχειρήσεων εναντίον του ουκρανικού στρατού στο Ντονέτσκ, έχοντας βέβαια υποστήριξη από το βαρύ πυροβολικό του επίσημου ρωσικού στρατού. Σε ότι αφορά την ταξική σύνθεση της πολιτοφυλακής, ακόμα και πηγές που δεν βλέπουν με ιδιαίτερη συμπάθεια το πολιτικό εγχείρημα της Νοβορωσίας, παραδέχονται το μαζικό λαϊκό υπόβαθρο του αποσχιστικού κινήματος και την απήχηση της ανεξαρτησίας στα ετεροκαθοριζόμενα στρώματα ως εναλλακτικής λύσης αντί της διακυβέρνησης απ’ το Κίεβο.viii

Ο αρχικός πυρήνας των ένοπλων σχηματισμών των αυτονομιστών προήλθε εν μέρει από τους ανθρακωρύχους, του μεταλλωρύχους και τους βιομηχανικούς εργάτες της περιοχής που διαφωνούσαν με το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που εξήγγειλε και θέλησε να εφαρμόσει από τις πρώτες μέρες της ανόδου της στην εξουσία η ακροδεξιά κυβέρνηση του Μαϊντάν. Η βαριά βιομηχανία της περιοχής, που πριν τον πόλεμο συνεισέφερε το 25% του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του ουκρανικού κράτους, θα αποτελούσε το πρώτο θύμα της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης που επρόκειτο να ακολουθήσει. Ο απαγορευμένος φιλορωσικός εθνικισμός πρόσφερε στους εργάτες εκείνο το πολιτικό πρόταγμα που είχαν ανάγκη για να δράσουν συλλογικά προκειμένου να διασώσουν τους υλικούς όρους της κοινωνικής ύπαρξης τους ενάντια στην επιθετικότητα των αρχών του Κιέβου. Οι ανθρακωρύχοι συγκρότησαν μάλιστα τον δικό τους, ξεχωριστό ένοπλο σχηματισμό , την μονάδα “Kalmius”, η οποία ήταν από τις λίγες πολιτοφυλακές που δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός, και όχι μέσα από μια διαδικασία διεύρυνσης των στρατιωτικών μονάδων που είχαν την βάση τους στο Ντονμπάς ακόμα και πριν το 2014 και προηγούμενα ελέγχονταν από το Κράτος.

Παράλληλα, μέσα στο ρευστό κι ευμετάβλητο πολιτικό φαντασιακό του “Ρωσικού Κόσμου”, η κάθε κοινωνική ομάδα που συγκαταλέγεται στα θύματα της νέας πρωταρχικής συσσώρευσης που επιβλήθηκε από-τα-πάνω μετά το Μαϊντάν, πρόβαλε τις δικές της επιθυμίες και τις δικές της ελπίδες για αλλαγή της κοινωνικής της κατάστασης.ix Μονάδες αυτοχθόνων όπως η ταξιαρχία των Μεταλλεργατών, η μονάδα Πρίζρακ, το τάγμα Sparta, ή η μηχανοκίνητη μονάδα Somali, οι οποίες πήραν το βάπτισμα του πυρός στις μάχες του 2014, σήμερα αποτελούν την κύρια δύναμη κρούσης στην εκστρατεία για την απελευθέρωση του Ντονμπάς. Ο ασύμμετρος πόλεμος που είχε εξαπολύσει το Κίεβο εδώ και χρόνια ενάντια στο σύνολο των εξεγερμένων κατοίκων της περιοχής , έστρεψε τη συντριπτική πλειοψηφία των ρωσόφωνων υπέρ της ανεξαρτησίας και πύκνωσε τις γραμμές του στρατού των αυτονομστών. Ο πόλεμος αυτός χαμηλής έντασης περιλάμβανε εκδικητικά μέτρα που τιμωρούσαν συλλογικά τον πληθυσμό του Ντονμπάς για την απειθαρχία του. Ξεκινούσαν από την παρακράτηση μισθών και συντάξεων, κι έφταναν μέχρι το εμπάργκο σε βασικά αγαθά, το σαμποτάζ σε υποδομές κοινής ωφελείας, ακόμα και τον τυφλό βομβαρδισμό των αστικών κέντρων.x

Βέβαια, πολύς καιρός πέρασε από την εξέγερση του 2014 και ο “Ρωσικός Κόσμος” αποδείχτηκε κατώτερος των περιστάσεων , χωρίς να μπορεί να εκπληρώσει τις ουτοπικές προσδοκίες του λαού του Ντονμπάς. Στη θέση των αυτοδημιούργητων ηγετών της εξέγερσης, που είχαν αποδείξει την αφοσίωση τους στην υπόθεση της απελευθέρωσης των ρωσόφωνων παίρνοντας μέρος στις μάχες κατά του ουκρανικού στρατού, η Μόσχα διόρισε γενικό διοικητή της νεοσύστατης Νοβορωσίας τον Πουσίλιν. Έναν μικροαπατεώνα, με μοναδικό του προσόν την δουλική διάθεση συμμόρφωσης με τις εντολές της ρωσικής κυβέρνησης. Παρ’ όλα αυτά, ο λαός του Ντονμπάς συνεχίζει να πολεμά. Όχι τόσο επειδή τον συνεπαίρνει η προοπτική της ένταξης στην “μεγάλη ρωσική οικογένεια”, αλλά επειδή φοβάται τα αιματηρά αντίποινα που θα υποστεί από την ακροδεξιά ουκρανική κυβέρνηση αν επιτρέψει την παλινόρθωση της εξουσίας των Ουκρανών εθνικιστών στην περιοχή. Μάλιστα, αυτό το αυξημένο επίπεδο πολεμικής ετοιμότητας του πληθυσμού του Ντονμπάς είναι ένα στοιχείο που θα μπορούσε να εξηγήσει και το σχετικά μικρό μέγεθος της αρχικής δύναμης εισβολής των Ρώσων. Φαίνεται ότι η ρωσική διοίκηση πόνταρε στη στρατολόγηση από τις εξεγερμένες περιοχές για να αναπληρώσοει τις αριθμητικές ελλείψεις του αρχικού εκστρατευτικού σώματος, ενώ ίσως υπολόγιζαν και σε μια σταθερή ροή εθελοντών από εκείνες τις περιοχές που κατόρθωνε να καταλάβει ο ρωσικός στρατός, είτε μιλάμε για την Ανατολή, είτε για το Χάρκοβο και την Οδησσό. Όπως και να ‘χει, σε αυτή τους την εκτίμηση οι ρωσοι στρατηγοί δεν έχουν δικαιωθεί μέχρι σήμερα. Ενώ η μετακίνηση πληθυσμού από τις ουκρανικές περιοχές προς τα εδάφη που έλέγχει ο ρωσικός στρατός είναι αξιοσημείωτη και η μεγαλύτερη ροή προσφύγων είναι προς την Ρωσία και όχι μακριά από αυτήν, προς το παρόν οι ρωσόφωνοι εκτοπισμένοι φαίνονται απολύτως διατεθειμένοι να αφήσουν τους Ρώσους στρατιώτες και τους πολιτοφύλακες να φέρουν σε πέρας την σταδιακή εκκαθάριση ολόκληρης της νότιας Ουκρανίας απ’ τον ουκρανικό στρατό χωρίς τη βοήθεια τους.xi Θα μπορούν έπειτα να γυρίσουν στα σπίτια τους χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν την εκδικητική μανία των νόμων του Ζελένσκι περί “συνεργασίας” με τις ρωσικές στρατιωτικές αρχές.

i D. Losurdo, Liberalism: A Counter-History, http://acdc2007.free.fr/losurdo2011.pdf.

ii https://www.washingtonpost.com/world/2022/08/07/russia-ukraine-war-deaths-toll/.

iii Ενδεικτικά, https://foreignpolicy.com/2022/02/03/russia-couldnt-occupy-ukraine-if-it-wanted-to/.

iv https://visitukraine.today/blog/735/another-category-of-men-have-been-allowed-to-travel-abroad.

v “Καντιρόφτσι” που σημαίνει οι άνδρες του Καντίροφ, του αυταρχικού προέδρου της δοτής κυβέρνησης της Τσετσενίας και πρωτοπαλίκαρου του Πουτίν.

vi https://edition.cnn.com/2022/07/29/europe/russia-recruits-volunteer-battalions-ukraine-war-cmd-intl/index.html.

vii Η ξεχασμένη επανάσταση: Ουγγαρία, 1956, https://antisystemic.wordpress.com/2014/10/20/%CE%B7-%CE%BE%CE%B5%CF%87%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1-1956/.

viii Λίγα λόγια ώστε να μείνει κάτι απ’ όλα αυτά,https://ourbabadoesntsayfairytales.wordpress.com/2022/03/01/%ce%bb%ce%af%ce%b3%ce%b1-%ce%bb%cf%8c%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%8e%cf%83%cf%84%ce%b5-%ce%bd%ce%b1-%ce%bc%ce%b5%ce%af%ce%bd%ce%b5%ce%b9-%ce%ba%ce%ac%cf%84%ce%b9-%ce%b1%cf%80-%cf%8c%ce%bb%ce%b1-%ce%b1/.

ix S. Golovchenko, The Dream of Being in the Donbass, https://www.revolutionarydemocracy.org/rdv22n2/donbass.htm.

x https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ayto-poy-apekrypse-o-zelenski-alla-martyroyn-ta-stoixeia-toy-oie.

xi https://www.statista.com/statistics/1293403/cee-ukrainian-refugees-by-country/ και Ukrainians in Russia align with Moscow but lament refugee camps, https://www.aljazeera.com/news/2022/6/17/ukrainians-in-russia-blame-european-governments-for-ongoing-war.

Το alerta.gr αποτελεί μια πολιτική προσπάθεια διαρκούς παρουσίας και παρέμβασης, επιδιώκει να γίνει κόμβος στο πολύμορφο δικτυακό τοπίο για την διασπορά ριζοσπαστικών αντιλήψεων, δράσεων και σχεδίων στην κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης… Η συνεισφορά είναι ξεκάθαρα ένα δείγμα της κατανόησης της φύσης του μέσου και της ανάγκης που υπάρχει για να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και να μεγαλώνει. Για όποιον/α θέλει να συνδράμει ας κάνει κλικ εδώ

Πώς να διαβάσουμε τον πόλεμο πολιτικά

Πώς να διαβάσουμε τον πόλεμο πολιτικά “Αυτό το πράγμα που αποκαλούμε Ντονμπάς στην πραγματικότητα δεν υπάρχει... δεν είναι παρά ένας ορισμός που μας επιβλήθηκε από την Ρωσική Ομοσπονδία”. Oleksyi Danilov, 24/03/2021i “Ο στόχος των Συμφωνιών του Μινσκ είναι να...

Παρέλαση: Με παλαιστινιακές σημαίες έβαλαν τα σώματά τους μπροστά στα άρματα στην Πανεπιστημίου [Βίντεο]

Παρέλαση: Με παλαιστινιακές σημαίες έβαλαν τα σώματά τους μπροστά στα άρματα στην Πανεπιστημίου [Βίντεο] Με παλαιστινιακές σημαίες στα χέρια έβαλαν τα σώματά τους μπροστά στα άρματα στην Πανεπιστημίου στα Προπύλαια, κατά τη διάρκεια της παρέλασης της 25ης Μαρτίου στην...

1821: Το ουρλιαχτό της ελευθερίας

1821: Το ουρλιαχτό της ελευθερίας Κανένας δεν επαναστατεί επειδή έτσι του κάπνισε, επειδή δεν είχε τίποτα καλύτερο να κάνει, επειδή βαριόταν αφόρητα μια κάποια μέρα της ζωής του. Κανένας δεν εξεγείρεται επειδή το διάβασε σε κάποια βιβλίο, επειδή πέρασε χρόνια να...

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο αναρχικός Ρούντολφ Ρόκερ

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο αναρχικός Ρούντολφ Ρόκερ Στις 25 Μαρτίου του 1873 γεννήθηκε στο Μάϊντς της Δυτικής Γερμανίας, ο αναρχικός θεωρητικός και ιστορικός Ρούντολφ Ρόκερ από μια οικογένεια Kαθολικών ειδικευμένων εργατών. Ο Ρόκερ ήταν γνωστός για την ενεργό δράση του...

Η εξέγερση στο Κιλελέρ (Μάρτιος 1910) | Γνωστός – Άγνωστος

Η εξέγερση στο Κιλελέρ (Μάρτιος 1910) Το νέο βίντεο από το κανάλι Γνωστός - Άγνωστος που περιλαμβάνει animated βίντεο ιστορίας (ελληνικής και παγκόσμιας), ψυχολογίας και κοινωνικών θεμάτων. https://www.youtube.com/watch?v=JLN5UWxPdIk Oι έλληνες τσιφλικάδες που...

Συνέντευξη με την Claudia Pinelli, κόρη του Giuseppe του αναρχικού

Συνέντευξη με την Claudia Pinelli, κόρη του Giuseppe του αναρχικού. Αναδημοσίευση από την Αέναη Κίνηση. Σφαγή Capaci, ξεκινά η «στρατηγική της έντασης» με δυναμίτη, δεύτερο επεισόδιο, από τα χέρια του οργανωμένου εγκλήματος με άρωμα μαφίας. Στις 19 ιουλίου, πάντα...

Τοποθέτηση στην εκδήλωση για την “οργάνωση των αναρχικών” από την Πρωτοβουλία Αναρχικών Αγ. Αναργύρων – Καματερού

Τοποθέτηση στην εκδήλωση για την “οργάνωση των αναρχικών” από την Πρωτοβουλία Αναρχικών Αγ. Αναργύρων - Καματερού Tην Παρασκευή 1η Μαρτίου παρευρεθήκαμε ως καλεσμένοι ομιλητές, μαζί και με την συλλογικότητα Πέλοτο από την Ξάνθη, στην εκδήλωση που διοργάνωσε η...

Ψυχιατρική Γενικού Νοσοκομείου Χανίων: Η τελευταία πράξη

Ψυχιατρική Γενικού Νοσοκομείου Χανίων: Η τελευταία πράξη Ανακοίνωση ειδικευόμενων ψυχιάτρων του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων για την κατάσταση που επικρατεί στην Ψυχιατρική Κλινική του νοσοκομείου και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διαχρονικά όπως φαίνεται από τις...

Στις πόσες έρευνες φαίνεται αν είμαστε κορόιδα;

Στις πόσες έρευνες φαίνεται αν είμαστε κορόιδα; Από την Πρωτοβουλία ενάντια στα ΕΛΠΕ. Ανακοινώθηκε η διεξαγωγή 2 νέων ερευνών (1) σχετικά με τη δυσοσμία στην περιοχή με τη συνεργασία, μεταξύ άλλων φορέων, του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου  και του ΑΠΘ. Χρηματοδότης της μια...

ΠΡΩΤΕΑΣ: τα πολλά πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ (και «εμείς»)

ΠΡΩΤΕΑΣ: τα πολλά πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ (και «εμείς») «Ο Χέγκελ κάνει κάπου την παρατήρηση ότι όλα τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα και πρόσωπα παρουσιάζονται σαν να λέμε, δυο φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: τη μια φορά σαν τραγωδία, την άλλη σαν φάρσα» Κ. Μαρξ, Η 18η...