Μήπως ήρθε η ώρα να αφήσουμε πίσω τα ιδιωτικά social media;

Μήπως ήρθε η ώρα να αφήσουμε πίσω τα ιδιωτικά social media;

Ξεκινώντας αυτό το άρθρο –στο οποίο είναι εμφανές από τον τίτλο ότι τάσσομαι ενάντια στη χρήση των ιδιωτικών social media, από άτομα και ακόμα περισσότερο από συλλογικότητες- νιώθω ότι πρέπει να ξεκαθαρίσω δύο πράγματα, να γράψω δυο disclaimers ας πούμε, για να μην αιωρούνται και να αποφύγω πιθανές παρεξηγήσεις στη συνέχεια του κειμένου:

Πρώτον, αυτό δεν είναι ένα άρθρο για να κουνήσω το δάχτυλο σε όσα άτομα χρησιμοποιούν τα εμπορικά social media. Είχα καθημερινή συμμετοχή στο Facebook για περισσότερα από δέκα χρόνια, έχω αλληλεπιδράσει άπειρα μέσα από αυτό, έχω δημοσιεύσει εκεί ατελείωτες σκέψεις. Έχω τροφοδοτήσει τη μηχανή του Facebook για τα καλά, θα ήταν υποκριτικό να έρθω να το παίξω τώρα better than you. Αυτό δεν σημαίνει και ότι πρέπει να μένουμε στάσιμοι-ες ή να επαναλαμβάνουμε μηχανικά συμπεριφορές επ’άπειρον: Ας αναζητήσουμε και σ’αυτόν τον τομέα την κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.

Δεύτερον, αυτό δεν είναι ένα άρθρο κατά των social media γενικά, η θέση ενάντια στη συμμετοχή στα ιδιωτικά social δεν έρχεται ως έκφραση ενός όψιμου λουδισμού, δεν πρόκειται να καταδικάσω συνολικά τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τα οποία εξακολουθούν να μου αρέσουν, να τα βρίσκω χρήσιμα και συχνά διασκεδαστικά. Αφιερώνω χρόνο στην online επικοινωνία εδώ και 25 χρόνια περίπου, δεν πρόκειται να σας πω εδώ «απλά μην το κάνετε, διαγράψτε τα και βγείτε να τα πείτε από κοντά, όπως κάναμε παλιά», ως άλλος θείος Αιμίλιος. Η ανθρώπινη επικοινωνία έχει δυνητικά κάτι το μαγικό, και η επικοινωνία μέσω του ίντερνετ δεν στερείται μαγείας. Το με ποιους όρους και στόχους γίνεται, ωστόσο, και για ποιων το κέρδος, είναι μια μεγάλη συζήτηση.

Είναι το facebook και το twitter «δημόσιος χώρος»; Αν όχι, γιατί τα αντιμετωπίζουμε σαν να είναι;

Νομίζω ότι η απάντηση είναι προφανής: Όσο ευρεία κι αν είναι η χρήση αυτών των μέσων, δεν παύουν να είναι ιδιωτικά. Βασικά, δεν είναι απλά «ιδιωτικά», ανήκουν στην κορυφή της κορυφής του μεγάλου κεφαλαίου: Ο Elon Musk (Twitter) είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, ενώ η Meta (Facebook, Instagram) είναι στις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ. Συχνά μιλάμε για το 1% των πλουσίων, αλλά εδώ μιλάμε για το άνω άκρο αυτής της παρασιτικής μειοψηφίας. Τα ιδιωτικά social media ανήκουν σε μια χούφτα κεφαλαιοκρατών που κάνουν κουμάντο στον πλανήτη. Όσο κι αν βλέπουμε φίλες και συντρόφους να τα χρησιμοποιούν, αυτά ανήκουν εξ ολοκλήρου αλλού – και φροντίζουν να μας το θυμίζουν αρκετά συχνά. Υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα γι’αυτό, ας δούμε κάποια, ενδεικτικά:

Πριν κάποια χρόνια, το Facebook κατέβασε τη σελίδα «Λέμε ΟΧΙ στη Χρυσή Αυγή» χωρίς κάποια εξήγηση, παρά το γεγονός ότι είχε πάνω από 80.000 ακόλουθους – απόδειξη ότι ούτε η δημοτικότητα δεν παρέχει κάποιου είδους προστασία στα ιδιωτικά social media. Το Twitter πρόσφατα περιόρισε accounts με φιλο-παλαιστινιακό περιεχόμενο, ενώ ακόμα πιο πρόσφατος είναι ο αποκλεισμός του λογαριασμού της κολεκτίβας αναρχικών κινηματογραφιστών sub.Media (που ανακοίνωσαν την οριστική μετεγκατάστασή τους στο Fediverse και το Mastodon). Ξανά, αυτά είναι απλά ελάχιστα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η χρήση των ιδιωτικών social media γίνεται μόνο με την έγκριση των ιδιοκτητών τους, και ανά πάσα στιγμή ο κάθε λογαριασμός μπορεί να διαγραφεί χωρίς εξήγηση, ανάλογα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντά τους.

Ούτε τα δεδομένα μας είναι ασφαλή στα ιδιωτικά social media, ακόμα κι αν δεν μας απασχολεί η διασφάλιση της ύπαρξης του λογαριασμού μας. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα γι’αυτό είναι η προ ετών υπόθεση της Cambridge Analytica, όπου οι πληροφορίες 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook χρησιμοποιήθηκαν για να επηρεαστούν οι αμερικανικές εκλογές, η πιο πρόσφατη διαρροή δεδομένων 533 εκατομμυρίων χρηστών-στριών του Facebook, ή μια αντίστοιχη διαρροή στο Twitter.

Πέρα όμως από τις διαρροές, ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το τι κάνουν οι ίδιες οι πλατφόρμες με τα δεδομένα που τους παρέχουμε οικειοθελώς. Όλες-οι έχουμε παρατηρήσει το να αναφέρουμε κάτι σε μία «ιδιωτική» συζήτηση στο chat, και μετά από λίγο να μας εμφανίζονται αντίστοιχες διαφημίσεις. Το Discord πρόσφατα ανακοίνωσε αλλαγές στην πολιτική του, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να καταγράφει και να αποθηκεύει τις κλήσεις και βιντεοκλήσεις των μελών του. Το Facebook και η Google δίνουν πληροφορίες στην αμερικανική αστυνομία, μεταξύ άλλων και για την εκδίωξη γυναικών που κάνουν εκτρώσεις, σε πολιτείες όπου αυτή είναι παράνομη – φανταστείτε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν κι εδώ, τώρα ή στο μέλλον, συνομιλίες μεταξύ ανθρώπων του κινήματος, όσο συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε αυτές τις πλατφόρμες! Εντωμεταξύ, σε ΗΠΑ, Καναδά και Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνονται οι πιέσεις για απαγόρευση του TikTok, λόγω του ότι ανήκει σε κινεζική εταιρεία και για λόγους ασφαλείας, καθώς θεωρείται πως τέτοιες εφαρμογές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρακολούθηση. Για τις δυτικές εταιρείες όμως δεν υπάρχει αντίστοιχη συζήτηση στη Δύση – μάλλον επειδή συνεργάζονται με τις αρχές. Αντίστοιχα όμως το Facebook, το Twitter, το Instagram και άλλες δυτικές πλατφόρμες είναι εδώ και χρόνια απαγορευμένες στην Κίνα! Χρειάζονται άλλες αποδείξεις για το ότι αυτές οι πλατφόρμες χρησιμοποιούνται ως το μακρύ χέρι του κράτους;

«Είναι και θα είναι πάντα δωρεάν!»

Αυτό ισχυριζόταν παλιότερα η αρχική σελίδα του Facebook, όταν σε προέτρεπε να δημιουργήσεις λογαριασμό. Αυτή είναι όμως η μισή αλήθεια. Το facebook ξεκίνησε ως μια πλατφόρμα όπου βρίσκεις φίλους, παλιούς συμμαθητές κλπ, αλλά όσο περνάν τα χρόνια τόσο κατακλύζεται από διαφημίσεις. Πλέον περισσότερο από 20% του περιεχομένου που βλέπετε είναι επί πληρωμή – που πρακτικά σημαίνει ότι βλέπετε λιγότερες δημοσιεύσεις φίλων σας, αλλά και ότι τις δικές σας δημοσιεύσεις τις βλέπουν λιγότεροι (εκτός αν πληρώσετε). Τελευταία μάλιστα οι ιδιωτικές πλατφόρμες κινούνται προς ένα συνδρομητικό μοντέλο. Την αρχή έκανε το Twitter, στο οποίο μπορείς να αγοράσεις «verification» για $8/μήνα, το οποίο μεταξύ άλλων εξασφαλίζει μεγαλύτερη ορατότητα για τις δημοσιεύσεις σου. Η Meta πρόσφατα ανακοίνωσε αντίστοιχο πληρωμένο verification, το οποίο είναι μαθηματικά βέβαιο ότι επίσης κάποια στιγμή θα μεταφράζεται και σε μεγαλύτερη ορατότητα για τις δημοσιεύσεις των «verified» μελών. Η εγγραφή συνεχίζει να είναι δωρεάν, αλλά η δωρεάν ορατότητα των δημοσιεύσεων περιορίζεται όλο και περισσότερο. Όσοι ενδεχομένως πίστεψαν σε κάποιου είδους «έντιμη συμφωνία» με καπιταλιστές στο συγκεκριμένο θέμα, απλά αναγκάζονται να προσαρμοστούν σταδιακά στη νέα πραγματικότητα.

Η συμμετοχή στα ιδιωτικά social media είναι δωρεάν εργασία

Η μεγάλη ψευδαίσθηση που παρέχουν τα κερδοσκοπικά social είναι ότι περισσότερο τα «χρησιμοποιούμε» εμείς, και λιγότερο μας χρησιμοποιούν αυτά. Ότι εφόσον τα χρησιμοποιούν λίγο – πολύ όλοι-ες, δεν μας έχουν ανάγκη, ότι συγκριτικά εμείς έχουμε μεγαλύτερο κέρδος από τη συμμετοχή μας σε αυτά. Όμως, στην πραγματικότητα, τι πουλάνε αυτές οι πλατφόρμες; Είναι το λογισμικό; Υπάρχουν πλέον πολλές εναλλακτικές με παρόμοια χαρακτηριστικά. Είναι το moderation; Στο κυνήγι τους για το μέγιστο κέρδος, αυτό γίνεται όλο και λιγότερο από υπαλλήλους και όλο και περισσότερο από αλγόριθμους «τεχνητής νοημοσύνης» (η Meta μόλις ανακοίνωσε την απόλυση 10.000 υπαλλήλων, ενώ είχε ήδη απολύσει άλλους 11.000 λίγους μήνες πριν). Το βασικό selling point των μεγαλύτερων social media, αυτό που τους φέρνει κέρδη και εξουσία, είναι ο ίδιος ο κόσμος που τα χρησιμοποιεί – εσύ! Σαν πλατφόρμες είναι απλώς εργαλεία δημοσίευσης και επικοινωνίας. Χωρίς τα δικά σου σχόλια, αστεία, βιωματικά ποστ, πολιτικές αναλύσεις, χωρίς τη δική σου αλληλεπίδραση, δεν έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον και αξία. Εσύ τα γεμίζεις περιεχόμενο, εσύ είσαι ο λόγος που μπαίνουν άλλοι άνθρωποι σε αυτά για να διαβάσουν τι γράφεις, εσύ αποτελείς, αλλά και φέρνεις, την πελατεία για τους διαφημιζόμενους. Το facebook έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις παγκοσμίως, γιατί έχει καταφέρει να έχει 2 δισεκατομμύρια ενεργά μέλη, τα οποία το γεμίζουν –δωρεάν για τους ιδιοκτήτες του!- με περιεχόμενο. Η ανάγκη για ανθρώπινη επικοινωνία ευτελίζεται σε μια τεράστια μπίζνα, όπου ο ένας τραβάει την άλλη στη χρήση μιας ιδιωτικής, κερδοσκοπικής πλατφόρμας, για κάτι που θα μπορούσε να γίνεται εξίσου αποτελεσματικά με εντελώς διαφορετικούς όρους.

Και γιατί το κάνουμε, τότε;

Όντας μέλος του facebook από την προ-προηγούμενη δεκαετία (φακ – οκ, πάμε παρακάτω), ξέρω ότι δεν ήταν πάντα τόσο διαδεδομένη –στον βαθμό του αυτονόητου, πια- η συμμετοχή. Ειδικά όταν μιλάμε για κόσμο του κινήματος, ο οποίος σε μεγάλο ποσοστό στην αρχή ήταν αρκετά επιφυλακτικός. Αν κάποτε έλεγες σε συλλογικότητα να κάνει σελίδα στο facebook, δε, μπορεί και να έβαζαν τα γέλια! Σταδιακά όμως, τραβήχτηκαν λίγο-πολύ όλοι. Ακόμα και το ΚΚΕ, που μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν έβλεπε με καλό μάτι το να συμμετέχουν τα μέλη του στα social media, πλέον το έχει αποδεχτεί ως πεδίο παρέμβασης. Γενικότερα στους αντικαπιταλιστικούς κύκλους έχει επικρατήσει η λογική ότι Twitter και Facebook μάλλον προσφέρονται ως χώροι πολιτικής ζύμωσης, αφού «εκεί έχει πολύ κόσμο». Αλλά αυτή η λογική, όταν μιλάμε για ιδιωτικά μαγαζιά, έχει κοντά ποδάρια.

Γιατί πόσο συνεπείς είμαστε, πόσο σοβαρά παίρνουμε και οι ίδιοι-ες αυτά που λέμε, όταν μπαίνουμε στο Facebook για να γράψουμε μανιφέστα ενάντια στο μεγάλο κεφάλαιο, τσιτάτα όπως «μπορούμε χωρίς αυτούς»; Εχμ, κοίτα, δεν αμφισβητώ το ότι το πιστεύεις, αλλά το ότι συμμετέχεις στην ιδιωτική πλατφόρμα «αυτών», του μεγάλου κεφαλαίου, για να μπορέσεις να το επικοινωνήσεις, δεν δείχνει και τόσο πολύ το ότι «δεν τους έχεις ανάγκη». Γράφουν άλλοι στο Twitter ότι «με φασίστες δεν συνομιλούμε, τους τσακίζουμε». Στο Twitter! Antifa συντροφάκι, ξέρεις καλά ότι το Twitter είναι ιδιοκτησία του ακροδεξιού Musk – όχι μόνο συνομιλείς με φασίστες, αλλά τους φέρνεις και πελατεία στο μαγαζί τους. Είπαμε, ζούμε με τις αντιφάσεις μας, αλλά μέχρι πότε; Και γιατί; Τόσο πολύ τους χρειαζόμαστε; Ή μήπως, πέρα από το μεγάλο κοινό, μας δίνει και κάποιο παραπάνω «validation» το ότι η άποψή μας καταγράφεται στο brand name «Facebook» ή «Twitter»; Μερικές φορές το σκέφτομαι κι αυτό, ότι ο καπιταλισμός μάς έχει αλλοιώσει τόσο τις συνειδήσεις, που οι εταιρείες προσφέρουν κάποιου είδους νομιμοποίηση στα μάτια μας – όπως μια μπάντα που μπορεί να θεωρήσει σοβαρότερο επίτευγμα το να παίξει σε κάποιο μαγαζί με εισιτήριο από το να παίξει σε κάποιον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο, ή να δει το άλμπουμ της στα ράφια ενός δισκοπωλείου (ή σε λίστες του Spotify!) σε σχέση με το να διακινείται η μουσική της σε καταλήψεις.

Και η Αυτοοργάνωση;

Πόσα και πόσα δεν έχουν γραφτεί για την αυτοοργάνωση στα ιδιωτικά social media. Ωραία, τα λέμε. Τα πιστεύουμε; Αν ναι, τότε γιατί δεν τα κάνουμε πράξη; Πιστεύουμε ότι είναι αδύνατη η αυτοοργάνωση της ψηφιακής μας επικοινωνίας; Αν όχι, τότε γιατί χρησιμοποιούμε τις πλατφόρμες του μεγάλου κεφαλαίου; Αν δεν μπορούμε να κάνουμε αυτό το ελάχιστο βήμα, πόσο σοβαρά μπορούμε να μιλάμε για αυτοοργάνωση της ζωής μας, της κοινωνίας, της παραγωγής, σε κάθε επίπεδο; Πιστεύουμε στην αυτοοργάνωση, αλλά «βολεύει» η χρήση των εμπορικών social media; Μας δίνει κοινό; Τόσο μεγάλη είναι αυτή η κρυφή γοητεία της μαζικής απεύθυνσης, που μπροστά σε αυτήν ξεχνάμε τις αρχές που υποτίθεται ότι πρεσβεύουμε και αυτά για τα οποία παλεύουμε; Άνθρωποι που δεν θα καταδέχονταν να κάνουν αίτηση σε έναν Δήμο για μια εκδήλωση (για να μην αναγνωρίσουν την εξουσία του κράτους στον δημόσιο χώρο), δεν έχουν πρόβλημα να κάνουν αίτηση συμμετοχής στο Facebook, γνωρίζοντας ότι η συμμετοχή τους εκεί εξαρτάται συνεχώς από τη διάθεση των ιδιοκτητών του και αναγνωρίζοντας την εξουσία τους στον δημόσιο ψηφιακό διάλογο. Δεν βλέπετε την ομοιότητα; Μπορεί να μην είναι «επίσημο κρατικό έγγραφο» η αίτηση εγγραφής στο Facebook, όμως τα δεδομένα που παίρνει μέσα από τη χρήση που του κάνετε είναι πολλαπλάσια – όπως και η εξουσία του και το οικονομικό μέγεθός του είναι πολλαπλάσια αυτών οποιουδήποτε Δήμου στην Ελλάδα. Είναι, με έναν τρόπο, σαν να τα βάζεις με το περίπτερο αλλά να συνεργάζεσαι με την πολυεθνική.

Αν μας αρκεί η δικαιολογία του ότι «εκεί έχει πολύ κόσμο», τότε να ακυρώσουμε και ό,τι άλλο κάνει το κίνημα. Γιατί να υπάρχει DIY μουσική; Αφού με ένα συμβόλαιο στη Sony έχεις πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερο κοινό. Γιατί να κάνουμε συναυλίες σε καταλήψεις; Στο Σταύρος Νιάρχος θα έρχονταν περισσότεροι! Αν η Καθημερινή ή το Πρώτο Θέμα μάς έδιναν βήμα να δημοσιεύουμε απόψεις, μήπως τότε δεν θα χρειαζόμασταν πια δικά μας μέσα – όπως το alerta.gr, καλή ώρα; Μπορεί να φαίνονται υπερβολικά ή ίσως και κωμικά αυτά που λέω (τόσο αυτονόητη θεωρείται πια η συμμετοχή στα ιδιωτικά social), αλλά η αντιστοιχία αυτή είναι! Γιατί προσποιούμαστε ότι η καθημερινή ψηφιακή μας επικοινωνία διαφέρει από οτιδήποτε άλλο κάνει το κίνημα, και ότι εκεί η συνεργασία με τα μεγάλα, τα τεράστια κερδοσκοπικά μαγαζιά είναι ok;

Και τι να κάνουμε; Αφού δεν υπάρχει εναλλακτική…

Φυσικά και υπάρχουν εναλλακτικές. Μπορεί να μην είναι τόσο διαφημισμένες, να μην έχουν δύο δις χρήστες, αλλά υπάρχουν – και επιτρέπουν την επικοινωνία με εντελώς διαφορετικούς όρους. Υπάρχουν τα αποκεντρωμένα δίκτυα, τα οποία δεν ελέγχονται από μία οντότητα ή εταιρεία. Στο χέρι μας είναι να τα χρησιμοποιήσουμε. Υπάρχει το Fediverse, ένα «δίκτυο δικτύων» που έχει χτιστεί πάνω σε λογισμικό ανοιχτού κώδικα, και που επιτρέπει να στήσουμε έναν server με όποια σχετική πλατφόρμα επιθυμούμε, να συνδεθούμε οριζόντια με τους χιλιάδες άλλους servers που χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο επικοινωνίας ActivityPub και να ελέγχουμε εμείς τόσο τα δεδομένα μας, όσο και τους όρους του δημόσιου διαλόγου στο κοινωνικό μας δίκτυο – αποκλείοντας άλλες, τυχόν τοξικές κοινότητες όποτε χρειάζεται. Γι’αυτό στο fediverse υπάρχουν για παράδειγμα και servers που έχουν στηθεί από queer/transgender άτομα, που χρειάζονταν ένα safe space για την επικοινωνία τους (πχ το Blahaj.zone). Το moderation στο Fediverse γίνεται από τα ίδια τα άτομα που ελέγχουν κάθε server. Αν κάποιο άτομο έχει κακοποιητική συμπεριφορά, κάνουμε αναφορά στους διαχειριστές του server από τον οποίο συνδέεται. Αν δεν κάνουν κάτι γι’αυτό, μπορούμε να αποκλείσουμε τον συγκεκριμένο χρήστη, ή και ολόκληρο τον server. Και φυσικά, μπορούμε να επικοινωνούμε χωρίς να βλέπουμε διαφημίσεις, χωρίς να μας προωθούνται συγκεκριμένες δημοσιεύσεις από αλγόριθμους κλειστού κώδικα, χωρίς να αναρωτιόμαστε για το πώς χρησιμοποιούνται τα δεδομένα μας – παίρνοντας, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την επικοινωνία μας στα χέρια μας. Και υπάρχουν διάφορες πλατφόρμες οι οποίες προσφέρουν παρόμοια λειτουργικότητα με τις ιδιωτικές (υπάρχουν εφαρμογές παρόμοιες με το Twitter, το Facebook, το Instagram, το Reddit κοκ), αλλά οι χρήστες όλων αυτών μπορούν να επικοινωνούν οριζόντια μεταξύ τους, ακόμα κι αν χρησιμοποιούν άλλο λογισμικό για να συνδεθούν! Σαν ένας χρήστης του Instagram να μπορεί να παρακολουθεί έναν λογαριασμό του Twitter, χωρίς να έχει λογαριασμό απαραίτητα στον ίδιο server.

Τα αποκεντρωμένα δίκτυα και το Fediverse είναι σε άνοδο από πλευράς δημοτικότητας και χρήσης, κυρίως το Mastodon, που μοιάζει αρκετά με το Twitter και στο οποίο έχουν καταφύγει ήδη αρκετοί χρήστες-στριες του Twitter, μετά την εξαγορά του τελευταίου από τον Elon Musk. Μπορεί να είναι ακόμα κάτι με το οποίο είναι πιο εξοικειωμένα όσα άτομα ασχολούνται περισσότερο με την τεχνολογία και το ανοιχτό λογισμικό, ωστόσο τα παράπονα για τις κεντρικά ελεγχόμενες πλατφόρμες οδηγούν κόσμο στο να αναζητήσει και εκεί εναλλακτικές. Αυτό το έχει καταλάβει και η Meta, η οποία μόλις ανακοίνωσε ότι δουλεύει πάνω σε μία πλατφόρμα που θα μοιάζει μάλλον με το Twitter, και η οποία θα χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο επικοινωνίας ActivityPub. Κι άλλες εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Tumblr, έχουν ανακοινώσει ότι θα συνδεθούν με το Fediverse. Δεν περιμένουμε κάτι θετικό από την εμπλοκή αυτών των εταιρειών, προφανώς πάλι με σκοπό το κέρδος και την εκμετάλλευση των χρηστών τους θα κινηθούν, ωστόσο αυτές οι κινήσεις είναι ενδεικτικές – το Fediverse λειτουργεί, έχει όλο και περισσότερους χρήστες, και παρά τη σημερινή φαινομενική παντοκρατορία των mainstream social media, ακόμα και η Meta προσπαθεί να μη μείνει πίσω στις εξελίξεις. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γράφημα, που δείχνει πόσο έχει εκτοξευτεί η χρήση του Fediverse. Σύντομα οι αναρτήσεις που γίνονται σε αυτό θα ξεπεράσουν το 1 δις/μήνα:

Από πού να ξεκινήσει κανείς, λοιπόν, αν θέλει να δοκιμάσει την επικοινωνία μέσα από το Fediverse; Όπως είπαμε, υπάρχουν αρκετές διαφορετικές πλατφόρμες, που όμως επικοινωνούν μεταξύ τους. Στον server που χρησιμοποιώ προσωπικά πχ, και στου οποίου τη διαχειριστική ομάδα συμμετέχω, στο Electric Requiem, χρησιμοποιούμε το Calckey, το οποίο μοιάζει κάπως τόσο με το Twitter όσο και με το Facebook (και στον οποίο θα βρείτε και τον λογαριασμό του alerta.gr) – διαβάστε αν θέλετε και το συλλογικό κάλεσμα που είχαμε βγάλει πριν λίγους μήνες. Δύο άλλοι ελληνόγλωσσοι servers είναι το Libretooth και το Kafeneio, που χρησιμοποιούν το Mastodon, το οποίο όπως είπαμε ήδη μοιάζει κάπως περισσότερο με το Twitter, ενώ από «διεθνείς» servers Mastodon αξίζει να αναφέρουμε το kolektiva.social, στο οποίο θα βρείτε μέλη του α/α χώρου από όλο τον κόσμο (και από Ελλάδα). Πολλές πλατφόρμες υποστηρίζουν τη μεταφορά λογαριασμών, οπότε δεν έχει τόση σημασία από πού θα ξεκινήσετε – μπορείτε να δοκιμάσετε διαφορετικούς servers και πλατφόρμες, μέχρι να βρείτε αυτήν που σας ταιριάζει περισσότερο. Σε όποιον server κι αν επιλέξετε να στεγάσετε τον λογαριασμό σας άλλωστε, θα μπορείτε να επικοινωνείτε με μέλη άλλων servers.

Σίγουρα δεν είναι εύκολο να αλλάζουμε συνήθειες, να μαθαίνουμε να χειριζόμαστε νέες πλατφόρμες, να χτίσουμε νέο ψηφιακό «κύκλο». Από την άλλη, μέχρι πότε θα λέμε στα εαυτά μας ότι είναι ok να καταγράφουμε τις σκέψεις μας σε αυτές τις κερδοσκοπικές πλατφόρμες; Μέχρι πότε θα εκθέτουμε εμάς (και τους φίλους-ες μας!) στην παρακολούθηση των ιδιωτικών social media, η οποία όπως είδαμε φτάνει μέχρι και στην απευθείας συνεργασία με την αστυνομία; Τελικά, μπορούμε χωρίς αυτούς; Ή χρειαζόμαστε το μεγάλο κεφάλαιο για να ενημερωθούμε, για να ζυμωθούμε πολιτικά, για να πούμε μια καλημέρα μεταξύ μας ή να κανονίσουμε να βρεθούμε από κοντά; Όσα άτομα χρησιμοποιούμε ήδη το Fediverse αντί για τα mainstream social media (ή έστω συμπληρωματικά – δεν γίνονται τα πάντα από τη μια μέρα στην άλλη) λέμε ότι μπορούμε και χωρίς αυτούς. Ξέρουμε ότι μπορούμε – το κάνουμε ήδη.

Τα ιδιωτικά social media για τη συντριπτική πλειοψηφία δεν είναι ανάγκη – είναι επιλογή. Όπως και σε τόσους άλλους τομείς της ζωής μας, έτσι και στην ψηφιακή μας επικοινωνία, το ερώτημα εν τέλει είναι: Με τις εταιρείες και τη «μαζική απεύθυνση», ή με την αυτοοργάνωση και την ανιδιοτελή ανθρώπινη επικοινωνία; Με ποια πλευρά θέλουμε να είμαστε;