96 χρόνια από την εκτέλεση των Σάκκο και Βαντσέτι
Στις 23 Αυγούστου 1927 ο Νικολα Σάκκο κι ο Μπαρτολομέο Βαντσέτι εκτελέστηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα στις κρατικές φυλακές του Charlestown της Μασαχουσέτης. Ο Σάκκο κι ο Βαντσέτι ήταν Ιταλοί μετανάστες κι αναρχικοί κατηγορήθηκαν ψευδώς για φόνο κατά τη διάρκεια μιας ληστείας που ποτέ δεν διέπραξαν. Παρόλη τη μεγαλύτερη καμπάνια αλληλεγγύης που έχει γίνει ποτέ στην ιστορία εκτελέστηκαν απλά επειδή ήταν αναρχικοί.
Και οι δύο είχαν πάει από την Ιταλία στην Αμερική. Ο Βαντσέτι δούλευε σαν ιχθυοπώλης, ο Σάκκο ήταν ένα επιδέξιος τσαγκάρης. Και οι δύο ήταν συνδικαλιστές, ο Σάκκο είχε συλληφθεί για οργάνωση και συμμετοχή σε απεργίες εργοστασίων. Παρά τις ριζοσπαστικές του ιδέες, το αφεντικό του Σάκκο των θεωρούσε έντιμο άντρα, του είχε εμπιστευτεί τα κλειδιά του εργοστασίου και τον υπερασπίστηκε δημόσια μετά τη σύλληψή του.
Όλα τα στοιχεία έδειχναν πως οι δύο άντρες ήταν αθώοι. Δώδεκα από τους πελάτες του Βαντσέτι κατέθεσαν πως την ώρα του εγκλήματος αυτός παρέδιδε ψάρια. Ένας αξιωματούχος του Ιταλικού Προξενείου της Βοστόνης κατέθεσε πως ο Σάκκο ήταν εκεί και κανόνιζε το διαβατήριό του την ώρα του εγκλήματος. Το αποκορύφωμα ήταν πως ένας άντρας εμφανίστηκε και ομολόγησε τον φόνο. Δε συνελήφθη ποτέ.
Οι ένορκοι είχαν επιλεχθεί από τοπικά μέλη των Μασόνων και άλλων συντηρητικών οργανώσεων. Πριν την έναρξη της δίκης, ο πρόεδρος των ενόρκων, Walter Ripley είπε “πανάθεμά τους! Πρέπει να κρεμαστούν έτσι κι αλλιώς”. Ο δικαστής Webster Thayer μιλώντας για τον Βαντσέτι είπε πως “αυτός ο άντρας μπορεί πράγματι να μη διέπραξε το έγκλημα για το οποίο κατηγορείται, ωστόσο είναι ηθικά ένοχος γιατί είναι εχθρός των υπαρχόντων θεσμών”. Μερικές μέρες μετά την εκτέλεση είπε χαιρέκακα σε έναν φίλο του “Είδες τι έκανα σε αυτούς τους μπάσταρδους αναρχικούς;”.
Η διεθνής καμπάνια αλληλεγγύης ήταν απίστευτη. Στη Μ. Βρετανία της καμπάνιας ηγήθηκε ο φιλόσοφος Bertrand Russel. Ακόμη κι ο πρώην πρωθυπουργός Ramsay McDonald εξέφρασε την αηδία του για την υπόθεση. Στις ΗΠΑ σοσιαλιστές και συνδικαλιστές ηγέτες όπως ο James Cannon κι ο Eygene Debs ήταν επιδραστικές φιγούρες της καμπάνιας. Ακόμη κι η συντηρητική AFL-CIO, το μεγαλύτερο συνδικαλιστικό σώμα στις ΗΠΑ υποστήριξε τους Σάκκο και Βαντσέτι. Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες συμμετείχαν στις δημόσιες συναντήσεις για να ενημερωθούν για την υπόθεση. Συχνά αυτές διακόπτονταν από την αστυνομία κι εκατοντάδες εργάτες κατέληξαν στη φυλακή επειδή υποστήριζαν την καμπάνια. Στην Αργεντινή οι αναρχικοί προχώρησαν σε ενέργειες άμεσης δράσης ενάντια στην αμερικάνικη πρεσβεία κι η αναρχοσυνδικαλιστική FORA οργάνωσε μεγάλες διαδηλώσεις αλληλεγγύης. Παρά τη δημόσια πίεση όμως οι εφέσεις απορρίπτονταν, η μια πίσω από την άλλη. Τελικά στις 23 Αυγούστου 1927 οι αναρχικοί εκτελέστηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα.
Μετά τον θάνατο των δύο αναρχικών ένα κύμα οργής εξαπλώθηκε στον κόσμο. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Παρίσι περικυκλώθηκε από τανκς για να προστατευτεί από τους εξοργισμένους διαδηλωτές. Ταραχές στο Λονδίνο κατέληξαν σε 40 τραυματισμούς, το προξενείο των ΗΠΑ στη Γενεύη περικυκλώθηκε από 5000 διαδηλωτές ενώ τεράστια πλήθη διαδήλωσαν στη Βοστόνη και στην Νέα Υόρκη φορώντας μαύρα περιβραχιόνια.
Το γενναίο δίδυμο αντιμετώπισε τον θάνατο με αξιοπρέπεια. Ήταν ενήμεροι πως ο αγώνας για την ελευθερία τους ενέπνεε εκατοντάδες χιλιάδες σε όλον τον κόσμο. Όπως είπε ο Βαντσέτι “αν δεν είχαν γίνει όλα αυτά… μάλλον θα είχα πεθάνει άσημος, άγνωστος, μια αποτυχία. Τώρα δεν είμαστε αποτυχημένοι… Αυτός είναι ο θρίαμβός μας. Ποτέ σε όλη τη ζωή μας δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα κάνουμε τόση δουλειά για την ανεκτικότητα, για τη δικαιοσύνη, για να καταλαβαίνει ο ένας άνθρωπος τον άλλον όσο κάνουμε τώρα από ατύχημα. Τα λόγια μας, οι ζωές μας, οι πόνοι μας τίποτα! Η αφαίρεση των ζωών μας, των ζωών ενός καλού τσαγκάρη κι ενός φτωχού ιχθυοπώλη τα πάντα! Αυτή η τελευταία στιγμή ανήκει σε εμάς. Αυτό το μαρτύριο είναι ο θρίαμβός μας!”
Στις 23 Αυγούστου 1977, στην 50ή επέτειο των εκτελέσεων, ο κυβερνήτης της Μασαχουσέτης Michael Dukakis εξέδωσε την απόφαση πως ο Σάκκο κι ο Βαντσέτι δικάστηκαν και καταδικάστηκαν άδικα και πως οποιαδήποτε ατίμωση πρέπει να αφαιρεθεί για πάντα από τα ονόματά τους.
Θα τελειώσουμε με μια παράθεση από το τελευταίο γράμμα του Σάκκο προς τον γιο του, Dante: “Έτσι γιε μου, αντί να κλαις να είσαι δυνατός όσο χρειάζεται για να παρηγορήσεις τη μητέρα σου… πήγαινέ τη ένα μεγάλο περίπατο στην ήσυχη εξοχή μαζεύοντας άγρια λουλούδια εδώ κι εκεί κι αναπαυτείτε κάτω από τη σκιά των δέντρων… Όμως πάντα να θυμάσαι Dante, σε αυτό το παιχνίδι της χαράς να μη σκέφτεσαι μόνο τον εαυτό σου… βοήθησε τους διωκόμενους και τα θύματα επειδή αυτοί είναι οι καλύτεροί σου φίλοι… Σε αυτή την πάλη της ζωής θα βρεις περισσότερη αγάπη και θα αγαπηθείς.”.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί η αυτοβιογραφία του Μπαρτολομένο Βαντσέτι με τίτλο “Η ιστορία μιας προλεταριακής ζωής” από τις Ελευθεριακές Εκδόσεις Κουρσάλ.
Πηγή άρθρου: Red & Black Notes
