Οι ανοιχτοί λογαριασμοί του κόσμου της εξουσίας με το Στέκι στο Βιολογικό
Στις 31/12, παραμονή πρωτοχρονιάς δηλαδή και με την χώρα ολάκερη γεμάτη με κρούσματα covid, τις πρώτες πρωινές ώρες, το Κράτος πήρε την απόφαση να εκκενώσει την κατάληψη Στέκι στο Βιολογικό. Τίποτα από όλα τα παραπάνω δεν μας προξενεί εντύπωση.
Από την μια, ήταν δεδομένο ότι μια τέτοια επιχείρηση θα λάμβανε χώρα σε μια περίοδο που ο περισσότερος κόσμος του κινήματος λείπει από την πόλη ή έχει μειωμένα αντανακλαστικά, ενώ καμία ψευδαίσθηση δεν είχαμε ότι το κράτος νοιάζεται επ’ ουδενί για την διασπορά του κορονοϊού που μπορεί να επιφέρουν οι εκατοντάδες ξεμάσκωτοι και κατά 50% τουλάχιστον ανεμβολίαστοι μπάτσοι που ξαμόλησε για να περικυκλώσουν το ΑΠΘ.
Από την άλλη, είναι τόσοι πολλοί οι ανοιχτοί λογαριασμοί του Κράτους και του Κεφαλαίου με το Στέκι στο Βιολογικό, του οποίου κάθε εκατοστό και κάθε λεπτό ύπαρξης επί 34 συναπτά έτη αποτελούσαν και μια προοπτική αντίστασης και άρνησης του υπάρχοντος κόσμου, που άπαξ και έμπαινε στο μάτι του κυκλώνα της κρατικής καταστολής, ήταν σίγουρο ότι θα επιχειρούταν η εκκένωσή του. Άλλωστε, το σήμα είχε ήδη δοθεί με την ανάθεση “έργου διαμόρφωσης” του χώρου, αλλά και τις δηλώσεις κυβερνητικού στελέχους στον τύπο.
Επειδή όμως υπάρχουν και τα παπαγαλάκια των τοπικών καθεστωτικών ΜΜΕ, που στην πόλη της Θεσσαλονίκης ιδιαίτερα έχουν κάνει την διαδρομή από τα γραφεία τους μέχρι την ΓΑΔΘ να μοιάζει με το Καμάρα-Πολυτεχνείο και δεν γράφουν ούτε τελεία χωρίς να πάρουν την άδεια της ασφάλειας, ήταν αναμενόμενο πως θα βγουν και τα γνωστά “αποκαλυπτικά ρεπορτάζ”, τα οποία ανακάλυψαν “πολεμοφόδια και λοστάρια”, εκεί που υπήρχαν πυροσβεστήρες, ψυγεία, έντυπα και σημαίες περιφρούρησης πορειών.
Σε απάντηση λοιπόν στα παραπάνω, αλλά και ως ανάδειξη του κάθε ενός κομματιού ξεχωριστά από αυτό που ήταν το στέκι στο Βιολογικό στην ολότητά του -όλοι οι λόγοι δηλαδή για τους οποίους είχε τους ανοιχτούς λογαριασμούς με το Κράτος- αποφάσισα να επισκεφτώ σήμερα τον χώρο, να προσπεράσω την συγκινησιακή φόρτιση που μου προκάλεσε η θέα ενός ισοπεδωμένου και κατεστραμμένου από το Κράτος χώρου, στον οποίο πέρασα μερικές από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής μου και αποτελούσε ένα από τα πιο ζωντανά κινηματικά κύτταρα της πόλης και να αποδώσω έναν μικρό φόρο τιμής.
Αυτός ο φόρος τιμής έχει την μορφή του φωτορεπορτάζ και από την μια αναδεικνύει την καταστροφή που προκάλεσε το Κράτος στο Στέκι, από την άλλη δε επεξηγεί αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους επέλεξε την κάθε μια καταστρεπτική ενέργεια ξεχωριστά. Κάπου εδώ να πω ότι, αν ήσασταν, όπως κι εγώ, πολιτικά ή συναισθηματικά δεμένοι με το Στέκι και δεν έχετε πάρει ακόμη χαμπάρι σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη στον χώρο, καλό θα ήταν να πάρετε μια βαθιά ανάσα.
Πάμε λοιπόν…
Τα “ντουβάρια”
Συνηθίζουμε να λέμε, ιδίως μετά από τέτοιες ήττες όπως η εκκένωση (κατεδάφιση να λέμε καλύτερα) του Βιολογικού ή της Terra Incognita πριν από ενάμιση χρόνο, ότι “οι καταλήψεις δεν είναι τα ντουβάρια, αλλά οι σχέσεις που χτίζουμε μέσα σε αυτές”. Όσο και να μας πονάει η αλήθεια, αυτό είναι μονάχα μερικώς σωστό. Σίγουρα οι σχέσεις, πολιτικές και ανθρώπινες, είναι αυτές που μένουν και είναι ένας από τους κύριους σκοπούς μας, αλλά, όπως και να το κάνουμε, είναι ανάμεσα σε αυτά τα ντουβάρια που τους δίνεται ο χρόνος και χώρος να χτιστούν, σε αυτούς τους απελευθερωμένους, κατειλημμένους χώρους. Εκεί μέσα υπάρχουν επίσης δομές και υποδομές, πολιτικό υλικό κλπ. Αυτό το φυσικό μέρος χρησιμοποιούμε για τις συνελεύσεις μας, τις εκδηλώσεις μας, για κάθε μας ανάγκη. Η ίδια η πράξη τη κατάληψης ενός άδειου χώρου, της απελευθέρωσής του από την αχρηστία, είτε για πολιτικούς είτε για στεγαστικούς λόγους, είναι από μόνη της μια άρνηση της σχέσης της ιδιοκτησίας, του εξαναγκασμού του ενοικίου, που μάλιστα τα τελευταία χρόνια τείνει να γίνει όλο και μεγαλύτερος βραχνάς για την εργατική τάξη και τα κατώτερα στρώματα.
Το Κράτος, ως θεματοφύλακας του θεσμού της ιδιοκτησίας και ως όργανο του Κεφαλαίου, φυσικά απεχθάνεται την έννοια της κατάληψης, τα νοήματα, τους συμβολισμούς και την πρακτική. Επομένως, ήταν κάτι παραπάνω από φυσιολογικό το ότι το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να επιτεθεί στα ίδια τα “ντουβάρια”, θέλοντας να καταστήσει τον χώρο μη βιώσιμο. Μάλιστα, έτσι για το γαμώτο, το συνεργείο άνοιξε και τρύπες και σε όμορους του στεκιού χώρους που μέχρι τώρα δεν χρησιμοποιούνταν, τάχα για να δείξει ότι “έχει σχέδιο” για την ανάπλαση:
Η αλληλεγγύη
Αν κάτι σιχαίνονται περισσότερο από τα πάντα το Κράτος και το Κεφάλαιο είναι η ταξική και κοινωνική αλληλεγγύη, καθώς και η αλληλοϋποστήριξη όλων όσων αγωνίζονται, επαναστατούν, εξεγείρονται ενάντια στο άδικο -δηλαδή ενάντια στο ίδιο το Κεφάλαιο και το Κράτος του. Γι’ αυτό και στο Βιολογικό οι εισβολείς όχι απλά έθαψαν κάτω από τα μπάζα ενδείξεις αυτής της αλληλεγγύης, αλλά και, σύμφωνα με μάρτυρες, ποδοπάτησαν με μίσος ημερολόγια, βιβλία, ατζέντες κλπ, μέσω των οποίων μαζεύονταν χρήματα για ταμεία οικονομικής ενίσχυσης. Όσο για τα ίδια τα ταμεία, ελπίζουμε να είχαν αδειάσει πριν την εκκένωση – κατεδάφιση, καθώς οι μπάτσοι έχουν την προσφιλή συνήθεια να κλέβουν ότι βρίσκουν μπροστά τους σε ανάλογες επιχειρήσεις εκκένωσης (και όχι μόνο).
Η αυτομόρφωση και η ριζοσπαστικοποίηση
Το Κράτος και το Κεφάλαιο ξέρουν πολύ καλά πως τα ριζοσπαστικά και επαναστατικά βιβλία είναι επικίνδυνα για την αναπαραγωγή τους και την διατήρησή τους στο διηνεκές. Αλλά και γενικότερα, ξέρουν πως “το πολύ διάβασμα κάνει κακό” γιατί μπορεί να καλλιεργήσει συνειδήσεις και να γεννήσει το κριτικό πνεύμα. Γι’ αυτό λοιπόν και οι μπάτσοι κατάσχεσαν μεγάλο μέρος από το έντυπο υλικό που υπήρχε στο στέκι, ενώ άλλα βιβλία απλά τα πέταξαν στο έδαφος, τα ποδοπάτησαν και τα κάλυψαν με μπάζα. Ξεχνούν όμως πως, όσο βαθιά και αν μας θάψουν, εμείς είμαστε σπόρος και θα ξαναφυτρώσουμε. Έτσι και τα βιβλία μας!
Η τέχνη που δεν είναι εμπόρευμα
Μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα το κάθε τι μετατρέπεται σε εμπόρευμα, από την εργασιακή δύναμη μέχρι και το αποτέλεσμα της εργασίας και τα πάντα στο ενδιάμεσο. Το ίδιο συμβαίνει και με την τέχνη και την διασκέδαση. Το Κεφάλαιο απεχθάνεται οτιδήποτε είναι δωρεάν, οτιδήποτε δεν αποφέρει κέρδος. Αλλά αυτό ήταν ένας από τους κύριους πυλώνες λειτουργίας του Στεκιού στο Βιολογικό. Το Στέκι ήταν η αντίθεση σε οτιδήποτε πρέσβευε το Κεφάλαιο και στο κομμάτι της τέχνης ή “τέχνης” και της διασκέδασης.
Στα 34 χρόνια της (μέχρι τώρα) ζωής της, η κατάληψη Στέκι στο Βιολογικό αποτέλεσε έναν από τους μεγαλύτερους πόλους της αντιεμπορευματικής καλλιτεχνικής, κυρίως μουσικής, έκφρασης στην χώρα, ίσως και πανευρωπαϊκά, αν κάνουμε μάλιστα την ευθεία αναλογία με τις συνθήκες που επικρατούν στην αντίστοιχη σκηνή στο εξωτερικό. Τις Παρασκευές και τα Σάββατα -και μερικές καθημερινές ενίοτε!- η νεολαία της πόλης, κινηματική και μη, ήξερε πως μπορούσε να βρει στο Στέκι στο Βιολογικό έναν χώρο και έναν τρόπο να διασκεδάσει, χωρίς να χρειαστεί να πλουτίσει κανένα αφεντικό, ο καθένας μπορούσε να γίνει έμμεσα ή άμεσα μέλος της “σκηνής”. Της αυτο-οργανωμένης δηλαδή, μουσικής σκηνής, του diy. Μια σκηνή που πετάει από το παράθυρο τους ταξικούς, έμφυλους, φυλετικούς αποκλεισμούς και διαχωρισμούς και την εκμετάλλευση της υπεραξίας εργαζομένων. Μια σκηνή στην οποία τα πάντα λειτουργούν εθελοντικά, συνειδητά και με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον, όπου δεν υπάρχει κέρδος και τα πάντα αποφασίζονται από κοινού. Εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες άνθρωποι, καλλιτέχνες και “κακοτέχνες”, μέλη μπαντών και μουσικοί ανέβηκαν όλα αυτά τα χρόνια στην τιμημένη μικρή σκηνή του Βιολογικού, για να εκφράσουν την τέχνη τους, τα μηνύματά τους, την αλληλεγγύη τους. Πανκ, μέταλ, κραστ και γκράιντ. Ραπ, ροκ, ρεμπέτικο, ηλεκτρονική μουσική, μέχρι και απαγγελία ποίησης και spoken word. Το είδος δεν είχε σημασία.
Ένας από αυτούς έτυχε να είναι και ο συντάκτης αυτού του άρθρου, εγώ δηλαδή. Όταν λοιπόν αντίκρισα το κατεστραμμένο stage, στον τοίχο του οποίου τα έμμισθα τσιράκια του Κεφαλαίου είχαν ανοίξει μια τεράστια τρύπα, η αλήθεια είναι πως λύγισα. Ομοίως και όταν είδα φυσικά τις τρύπες στους τοίχους που φιλοξενούσαν αφίσες από συναυλίες και εκδηλώσεις, από την δεκαετία του ’80 ακόμη, όπως τις έχω αναρτήσει παραπάνω. Επιπλέον, το μπαρ του στεκιού, φτιαγμένο με τόσο μεράκι από κάποιους καταληψίες κάποτε, σε άλλες εποχές, είχε αφαιρεθεί εξ ολοκλήρου και πίσω του, εκεί που υπήρχε κάποτε ο τοίχος με τα ράφια, τα ψυγεία και τα ταμεία, τώρα υπάρχει -τι άλλο;- μια ακόμη τρύπα.
Η παιδεία που δεν είναι εμπόρευμα, οι φοιτητικοί αγώνες
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο μεγαλύτερος αριθμός των ανθρώπων που είχαν καταλάβει αρχικά το Στέκι στο Βιολογικό ήταν φοιτητές, όπως και οι περισσότεροι από τους οποίους συνέχισαν να το διαχειρίζονται μέχρι και την εκκένωση. Μέχρι κάποιο καιρό πριν, το στέκι συν-διαχειριζόταν από ομάδα φοιτητών, που το άνοιγαν τις πρωινές ώρες για να τις ζυμώσεις τους. Οι φοιτητές του τότε και του σήμερα, των δεκαετιών του ’80-’90-’00, του φοιτητικού κινήματος του Μαϊούνη του 2006-2007, του Δεκέμβρη του 2008 και του τεράστιου φοιτητικού κινήματος του έτους που μας πέρασε, όλοι βρήκαν στο Στέκι στο Βιολογικό έναν χώρο για να συναντηθούν, να συζητήσουν, να καταστρώσουν σχέδια εναντίωσης στα νεοφιλελεύθερα σχέδια της εκάστοτε κυβέρνησης και την κατασταλτική της πολιτική απέναντι στα Πανεπιστήμια, αλλά και να διασκεδάσουν, να συγκεντρώσουν χρήματα για τους συλληφθέντες συμφοιτητές τους κλπ.
Επίσης, οι καταλήψεις και τα στέκια εντός των πανεπιστημίων αποτελούν και μέρη στα οποία αμφισβητείται και η ίδια η φύση της “εκπαίδευσης”, ο ρόλος της, η μορφή της. Και όπως πολύ καλά ξέρουμε, αυτά τα πολύ σημαντικά εφόδια που μπορεί να προσφέρει σε έναν νέο άνθρωπο η παιδεία, δηλαδή η γνώση, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης κλπ, η ίδια η εκπαιδευτική διαδικασία είναι δομημένη έτσι ώστε να του τα αποστερήσει, να καταπνίξει κάθε δημιουργικότητα και να εξαφανίσει κάθε ίχνος “επικίνδυνης” γνώσης και πληροφορίας. Τα πανεπιστήμια υπάρχουν σήμερα μόνο για να προετοιμάζουν πειθήνιους πολίτες και καλοκουρδισμένους εργάτες. Και αυτή η λειτουργία τους αναδεικνύεται και αμφισβητείται από τις “εστίες ανομίας” εντός τους, όπως π.χ. το Στέκι στο Βιολογικό.
Με βάση τους υπολογισμούς της Κυβέρνησης και τα σχέδιά της για ιδιωτικοποίηση της παιδείας (της υγείας, των πάντων), αλλά και την επιδίωξη της εγκατάστασης μέσα στο campus του ΑΠΘ της λεγόμενης “πανεπιστημιακής αστυνομίας”, το Στέκι στο Βιολογικό, το “τελευταίο στέκι αναρχικών στο ΑΠΘ”, όπως το αποκάλεσε γνωστός παπαγάλος της κυβέρνησης που ασχολείται με τα της παιδείας, αποτελούσε εμπόδιο.
Τίποτα δεν τέλειωσε…
Είδαμε λοιπόν και στην πράξη, πόσο συμβολικά, αλλά και πόσο ρεαλιστικά και στοχευμένα, το Κράτος επιτέθηκε στο Στέκι το Βιολογικό, γιατί πολύ απλά, όπως είπαμε, κάθε εκατοστό και κάθε λεπτό της ύπαρξής του αποτελούσε μια άρνηση και μια αντίθεση στο υπάρχον. Στην αλληλεγγύη, στην τέχνη, στις σχέσεις, στους αγώνες, στις αξίες, σε ο,τι το Στέκι στο Βιολογικό πρέσβευε, αποτελούσε κομμάτι του ακριβώς αντίθετου πόλου από αυτόν του κόσμου της εξουσίας, του Κράτους και του Κεφαλαίου.
Ας μην θρηνούμε όμως για το Στέκι μας, γιατί τίποτα ακόμη δεν έχει τελειώσει. Όσο θα υπάρχουν άνθρωποι που θα αντιστέκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην εξουσία και το άδικο, θα ανθίζουν νέα Στέκια, νέα “Βιολογικά”. Κάθε ένα από αυτά θα είναι γέννημα της εποχής του και θα παλεύει με νέους όρους το υπάρχον.
Όσο για το ίδιο το Στέκι στο Βιολογικό, ακόμη κι αν πλέον δεν έχουν απομείνει και πολλά από αυτό, Κράτος και Κεφάλαιο θα πρέπει να ξέρουν πως τα ντουβάρια που έριξαν στην πραγματικότητα θα προσγειωθούν στα δικά τους κεφάλια.
Τα λέμε στους δρόμους, στα στέκια, στις καταλήψεις, στις συνελεύσεις.
(Άλλωστε, κουφάλες, να το ξέρετε, η “Μύγα” την γλίτωσε! Και θα προσγειωθεί εκ νέου πολύ σύντομα!)
