Εισήγηση της Ελευθεριακής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης στην εκδήλωση “Ευκαιρίες και Κίνδυνοι του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου” (19/7/2023, Κοινωνικό Κέντρο Ovradera)
Ο πόλεμος που ξέσπασε πέρσι στην Ουκρανία διατάραξε αιφνίδια την ψευδαίσθηση της «ομαλότητας» και «ειρήνης» των δυτικών αστικών δημοκρατιών και των υπηκόων τους, που μέχρι πρότινος είχαν πειστεί ότι ο πόλεμος είναι κάτι που συμβαίνει «αλλού», στην Ασία την Αφρική και πρώτα από όλα στη Μέση Ανατολή, αλλά σίγουρα όχι σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία γίνεται για τα συμφέροντα των αρχουσών τάξεων των δύο στρατοπέδων και των συμμάχων τους, με θύματα τους φτωχούς, την εργατική τάξη. Αυτός ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος που διεξάγεται αυτήν τη στιγμή ανάμεσα στην Ουκρανία υποτιθέμενα, αλλά ουσιαστικά ανάμεσα στο ΝΑΤΟ από τη μία μεριά και τη Ρωσία από την άλλη, καταδεικνύει στους όπου γης καταπιεσμένους και εκμεταλλευόμενους, ειδικά σε αυτούς της ευρωπαϊκής ηπείρου, ότι ο καπιταλισμός, ο οποίος δεν μπορεί να συνέλθει από την κρίση που ξέσπασε το 2008 και βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ύφεση και τις εσωτερικές του αντιφάσεις, δεν έχει να εγγυηθεί κάποια καλύτερη ζωή, κάποιο καλύτερο μέλλον για τους από τα κάτω.
Λίγα χρόνια πριν τα ίδια ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα -με την προσθήκη και το στρατοπέδου της Τουρκίας, που πρέπει πλέον να νοηθεί ως ένας διακριτός πόλος, καθώς συμμετέχει στο ΝΑΤΟ και έχει συνδέσει τα συμφέροντα της με αυτό, αλλά επιχειρεί πλέον όλο και πιο φανερά να αποτελέσει και ανεξάρτητη ιμπεριαλιστική δύναμη στη Μέση Ανατολή- συγκρούστηκαν με άλλους όρους στη Συρία.
Η σύγκρουση στη Συρία ξέσπασε μέσα στα πλαίσια της λεγόμενης αραβικής άνοιξης, αλλά ακολούθησε τελείως διαφορετική πορεία από τις λοιπές αραβικές χώρες. Από τον Ιούλιο του 2012 μια ζωντανή επαναστατική διαδικασία εξελίσσεται στην περιοχή της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας / του Δυτικού Κουρδιστάν, στη Ροζάβα, ορθώνοντας το ανάστημά της ενάντια στον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό, τον φασισμό, τον φονταμενταλισμό και την πατριαρχία. Το απελευθερωτικό κοινωνικό εγχείρημα του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού συνίσταται στην ειρηνική συναδέλφωση των λαών με όρους πραγματικής/ ριζοσπαστικής δημοκρατίας, εδράζεται στην κοινωνική οικολογία και τον ριζοσπαστικό φεμινισμό και προσπαθεί να οργανωθεί ακρατικά, αποδεικνύοντας με απτό τρόπο πως η μορφή της οργάνωσης των εθνών-κρατών και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι σε όλον τον κόσμο δεν είναι μονόδρομος για τους λαούς, ότι αυτοί μπορούν και πρέπει να ανοίξουν έναν άλλο δρόμο, πέρα από τον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό, την πατριαρχία και την οικολογική καταστροφή του πλανήτη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, όπως και ο πόλεμος στη Συρία, αντανακλά τη σύγκρουση μεταξύ αντίπαλων ιμπεριαλιστικών στρατοπέδων με βασικά επίδικα τις ζώνες επιρροής, τη γεωστρατηγική ισχύ και τον έλεγχο των ενεργειακών ροών. Στη Συρία ισχυρές και περιφερειακές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ανταγωνίζονταν και ανταγωνίζονται ακόμα μεταξύ τους για τη νομή εξουσίας, πλουτοπαραγωγικών πηγών και ροών ενέργειας. Και στη μέση αυτών των διακρατικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων βρίσκεται το στρατόπεδο της κοινωνικής επανάστασης των λαών του Κουρδιστάν. Η Ρωσία εξ αρχής πόνταρε κυρίως την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της στο καθεστώς Άσσαντ, κάνοντας όμως ρευστές τακτικές επιλογές συμμαχιών στη διάρκεια του πολέμου. Η Τουρκία προσπαθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια να ανελιχθεί σε αυτοδύναμο ιμπεριαλιστικό παράγοντα στοχεύοντας τα εδάφη της Αυτόνομης Διοίκησης της Ανατολικής Συρίας, τόσο με στρατιωτικές επιχειρήσεις που οδηγούν σε κατάληψη εδαφών της Αυτόνομης Διοίκησης, τα οποία με τη σειρά τους γίνονται νέες αποικίες της, όσο και με επιθέσεις με drones στα εδάφη της, με τεχνητές ελλείψεις νερού, διότι ελέγχει τα φράγματα στο Τουρκικό Κουρδιστάν / Μπακούρ, και άλλα μέσα. Την ίδια στιγμή προσπαθεί σταθερά να τσακίσει τον αντι-αποικιοκρατικό αγώνα του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος, καθώς επιτίθεται πλέον και με χημικά όπλα τόσο στο Μπακούρ όσο και στο Ιρακινό Κουρδιστάν / Μπασούρ. Από την αρχή του πολέμου το τουρκικό κράτος συνδέθηκε και στήριξε τις φονταμενταλιστικές δυνάμεις της περιοχής. Οι ΗΠΑ αρχικά έκαναν το ίδιο, αλλά βλέποντας το αδιέξοδο αυτής τους της «επένδυσης» επέλεξαν μία πρόσκαιρη τακτική συμμαχία με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Μόλις τα συμφέροντα τους εξυπηρετήθηκαν εκ νέου, στράφηκαν στη θέση που στρατηγικά τις αντιστοιχούσαν: να περιορίσουν την επαναστατική απόπειρα στην περιοχή.
Αυτομάτως εγείρονται τα δύο εξής ερωτήματα που αφορούν τους αγώνες των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων. Τι μπορούμε να κάνουμε, για να ασκήσουμε πολιτική πίεση στην κατεύθυνση της παύσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου; Τι μπορούμε να κάνουμε για την ανατροπή του καπιταλισμού;
Αρχικά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την ίδια τη φύση του συγκεκριμένου πολέμου ως ιμπεριαλιστικού, δηλαδή ως μια σύγκρουση μεταξύ αντιμαχόμενων αστικών τάξεων και κρατών. Σε αυτήν τη βάση οι προλετάριοι δεν πρόκειται να έχουν κανένα υλικό συμφέρον από την έκβαση του πολέμου. Έτσι η στήριξη και η συμμετοχή τους σε αυτόν τον πόλεμο σε οποιαδήποτε από τα δύο στρατόπεδα εξυπηρετεί απλώς τα ταξικά συμφέροντα των καταπιεστών τους.
Ο Πούτιν από την αρχή του πολέμου διατεινόταν πως η πράξη πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αποσκοπεί στην υποστήριξη της υπό ρωσικής κατοχής Κριμαίας και των αποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ από το φιλοναζιστικό καθεστώς της Ουκρανίας, που φλερτάρει κατόπιν δυτικών υποδείξεων με την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Λίγα 24ωρα μετά την κήρυξη του πολέμου η Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία των άτυπων προτεκτοράτων της στο Ντονμπάς, οξύνοντας την ήδη υπάρχουσα ένταση με τον ευρωατλαντικό άξονα που στηρίζει το καθεστώς της Ουκρανίας.
Ο πόλεμος δεν ξέσπασε από το πουθενά. Στην Ουκρανία διεξάγεται ήδη από το 2014 ένας εμφύλιος πόλεμος χαμηλής έντασης, όταν η τότε φιλορωσική κυβέρνηση του προέδρου Γιανούκοβιτς ανατράπηκε από μια «πορτοκαλί επανάσταση» που έφερε στην εξουσία ένα φιλοδυτικό καθεστώς, πρόθυμο να συνταχθεί στο πλευρό του ευρωατλαντικού άξονα. Το αμερικανοκίνητο πραξικόπημα του Euromaidan απέσπασε την Ουκρανία από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Ενδυνάμωσε, επίσης, την ουκρανική ακροδεξιά, που έλαβε θέσεις στο κοινοβούλιο και ανέπτυξε παραστρατιωτικές μονάδες που διέπραξαν θηριωδίες κατά ρωσόφωνων και μελών εργατικών συνδικάτων. Αυτό το καθεστώς αναγνωρίζουν και στηρίζουν οικονομικά και στρατιωτικά τα κράτη που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ (την ίδια ώρα που εικόνες από σβάστικες σε δημόσια κτήρια διέρρεαν μέσω των social media), που τώρα αναζητούν διπλωματικές λύσεις για την επικράτηση των «δυτικών δημοκρατικών αξιών».
Η Ρωσία από την άλλη εξαρχής δεν ήταν διατεθειμένη να χάσει τα ιμπεριαλιστικά της πατήματα στην Ουκρανία και ιδίως στην περιοχή της Κριμαίας, ανεξαρτήτως της θέλησης του λαού της Ουκρανίας. Μπορεί η εξέγερση του Euromaidan να κατέληξε στο φιλοναζιστικό καθεστώς που κατέληξε, αλλά δεν υπάρχει κάποιος που αυταπατάται ότι η μη αποδοχή του καθεστώτος αυτού προέκυψε από το “αντιφασιστικό” αίσθημα της Ρωσίας ή την “ανάγκη της να προστατεύσει τους Ρώσους πολίτες”. Εξάλλου, το απολυταρχικό καθεστώς του Πούτιν στη Ρωσία πριμοδοτεί τους ναζί και τους φασίστες στο εσωτερικό της χώρας φυλακίζοντας και σκοτώνοντας παράλληλα τους αντιφασίστες, ενώ οι πολυάριθμες επεμβάσεις του ρώσικου ιμπεριαλισμού σε περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ δε χρειάζονταν ανάλογες δικαιολογίες. Ένα ήθελε και ένα θέλει η Ρωσία: να επιβάλει τους δικούς της όρους στους εξελισσόμενους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Δε θα ανεχτεί τη στρατιωτική περικύκλωση που υφίσταται από το ΝΑΤΟ, την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων έξω από την πόρτα της, τη δυτική παρακίνηση για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, τον επιχειρούμενο ενεργειακό αποκλεισμό της από την παροχή φυσικού αερίου σε χώρες της ΕΕ και τη μείωση του ελέγχου της στην πρώην σοβιετική περιφέρεια.
Στην αντιπέρα όχθη, οι ΗΠΑ και το ευρωατλαντικό στρατόπεδο, με εξέχουσα δύναμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, πιέζουν κατά παράβαση διεθνών συμφώνων για την ανατολική εξάπλωση του ΝΑΤΟ, την άσκηση οικονομικής και ενεργειακής πίεσης στη Ρωσία προς όφελος του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και τον έλεγχο του εμπορικού δρόμου της Αρκτικής, που ανοίγει με το λιώσιμο των πάγων λόγω της καταστροφικής επίδρασης του καπιταλισμού στο φυσικό περιβάλλον και το οικοσύστημα. Τόσο η Ρωσία, όσο και οι ΗΠΑ, προσπαθούν να εξάγουν την εσωτερική τους κρίση στο εξωτερικό, επιχειρώντας παράλληλα να προκαλέσουν ανακατατάξεις στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική ιεραρχία.
Οι άρχουσες τάξεις και τα έθνη-κράτη παραδοσιακά επιστρατεύουν τον εθνικισμό και τον σοβινισμό ως ιδεολογικά εργαλεία, προκειμένου να καταβαραθρώσουν την ταξική συνείδηση των υποτελών μαζών, να τις σύρουν και να τις εμπλέξουν σε καταστροφικούς πολέμους για τα συμφέροντα των οικονομικών και πολιτικών ελίτ. Στο σήμερα βλέπουμε το σύνθημα “όσο περισσότερο μας κλέβουν τη ζωή τόσο μας ταΐζουνε με έθνος και φυλή” να παίρνει σάρκα και οστά σε όλο τον πλανήτη, με την άνοδο των εθνικισμών σχεδόν παντού να υποκινείται από την κυριαρχία.
Για να αντιπαλέψει την καπιταλιστική λεηλασία που γεννά εκατόμβες νεκρών, η εργατική τάξη και οι οργανωμένες εμπροσθοφυλακές της έχουν να προτάξουν την ταξική και διεθνιστική αλληλεγγύη. Τη συνεργασία και την αλληλοβοήθεια μεταξύ των εκμεταλλευόμενων που τους χωρίζουν τεχνητά και από τα πάνω τα σύνορα που έχουν ορθώσει τα έθνη-κράτη. Αυτή η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια εδράζονται στην κοινή ταξική θέση και στα κοινά συμφέροντα που έχουν οι καταπιεσμένοι και εκμεταλλευόμενοι, ως υποκείμενα της ταξικής εκμετάλλευσης και της πολιτικής καταπίεσης στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος.
Απέναντι στις διακρατικές συμμαχίες και τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό από την μία και στους διακρατικούς ανταγωνισμούς και τις ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις από την άλλη, όμως, δεν αρκεί, φυσικά, μια πασιφιστική στρατηγική. Και είναι αυτή η φύση των διακρατικών σχέσεων σήμερα: συνεργασία και σύγκρουση «πηγαίνουν χέρι-χέρι». Και αν εστιάζουμε πιο πολύ στη σύγκρουση στη σημερινή συζήτηση, δεν είναι γιατί η “ειρήνη τους” δε σπέρνει τον όλεθρο μέσω της φτώχειας και της πείνας, αλλά γιατί ο “πόλεμος τους”, που τώρα όλο και επεκτείνεται, σπέρνει ακόμα μεγαλύτερο όλεθρο.
Ο καπιταλισμός βρίθει εσωτερικών αντιθέσεων και ιστορικά καταφεύγει στις πολεμικές συγκρούσεις, για να ξεπεράσει τις δομικές κρίσεις υπερσυσσώρευσης. Για να καταστρέψει σταθερό και μεταβλητό κεφάλαιο, να μοιράσει εκ νέου τις ζώνες επιρροής και οικονομικής εκμετάλλευσης, να αναδιατάξει τον παγκόσμιο καταμερισμό του κεφαλαίου και της εργασίας και να εκκινήσει εκ νέου μια περίοδο κεφαλαιοκρατικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης μέχρι την επόμενη κρίση. Όσο υπάρχουν ο καπιταλισμός, τα κράτη και η εξουσία θα υπάρχουν και διακρατικοί πόλεμοι για τα συμφέροντα των καπιταλιστών. Επομένως, τα ανατρεπτικά κοινωνικά και ταξικά κινήματα οφείλουν να επεξεργαστούν στρατηγικές για την ανατροπή του καπιταλισμού και τη συναδέλφωση των λαών μέσω της ριζικής, επαναστατικής αλλαγής του κυρίαρχου κοινωνικού και οικονομικού παραδείγματος. Η δημιουργία Δημοκρατικών Πλατφορμών, μια διεθνιστική στρατηγική που επεξεργάζονται οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες στο Κουρδιστάν, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα για την υποστήριξη των ταξικών και επαναστατικών κινημάτων, για την προώθηση της ειρήνης, της αλληλεγγύης και των πρώτων βημάτων της μακράς πορείας προς την κοινωνική επανάσταση.
Εξετάζοντας την ελλαδική πραγματικότητα αντιλαμβανόμαστε ότι τα συμφέροντα της ντόπιας αστικής τάξης και των πολιτικών εκπροσώπων της είναι συνυφασμένα με αυτά του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού, εξ ου και η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καθώς το ελληνικό κράτος είναι στοιχισμένο στις επιταγές του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, η ελλαδική επικράτεια έχει καταστεί σήμερα ένα προκεχωρημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ, με το ελληνικό κράτος να επιτελεί εποπτικό ρόλο στα Βαλκάνια και την Ανατολικό Μεσόγειο για λογαριασμό των ΗΠΑ. Σε αυτήν τη διαπίστωση συνηγορούν οι ΝΑΤΟϊκές βάσεις που διαρκώς αναβαθμίζονται και η βαθύτερη εμπλοκή του ελληνικού κράτους στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς, ειδικά με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η πρόσφατη σύνοδος του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας προμηνύει την όξυνση των διακρατικών ανταγωνισμών και των ιμπεριαλιστικών εντάσεων και συγκρούσεων. Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι δεν έχουν κανένα συμφέρον να σταματήσει άμεσα ο πόλεμος στην Ουκρανία και εν μέσω των δικών τους υφιστάμενων οικονομικών πιέσεων, αλλά και λόγω του φόβου απώλειας της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας τους στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα επιχειρούν να περιορίσουν τους κύριους αντιπάλους, δηλαδή τη Ρωσία και την Κίνα, με εντάσεις, πολεμικές συγκρούσεις, κυρώσεις και διπλωματικές πιέσεις. Ταυτόχρονα, όσο μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία τόσο θα έχουν τη δυνατότητα να θησαυρίζουν οι αμερικανικές οπλοβιομηχανίες, όχι μόνο με την αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία, αλλά και μέσω της αύξησης των εξοπλιστικών δαπανών των μελών του ΝΑΤΟ. Τέθηκε επιτακτικά ως κατώτατο όριο για εξοπλιστικές δαπάνες το 2% του εγχώριου προϋπολογισμού για το εκάστοτε κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Το ελληνικό κράτος βέβαια που ορέγεται αναβάθμιση του ρόλου του στους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ έχει ξεπεράσει αυτήν τη στιγμή το 3% του κρατικού προϋπολογισμού για εξοπλιστικές δαπάνες, καθώς ετησίως θα δαπανεί 7 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα αρπάζονται από τις τσέπες του λαού και θα τροφοδοτούν μια δολοφονική πολεμική μηχανή, αντί να αξιοποιούνται για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας και παιδείας, για την υποστήριξη των εργαζομένων και την ενίσχυση των δημόσιων προνοιακών δομών και υπηρεσιών.
Επίσης, μετά την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, συζητείται τώρα και η ένταξη της Σουηδίας, ενώ στον ορίζοντα είναι φυσικά και η ένταξη της Ουκρανίας, η οποία “παγώνει” προς το παρόν. Η ανάπτυξη νέων δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Βαλτική και στη Βουλγαρία (η λεγόμενη δύναμη ταχείας αντίδρασης του ΝΑΤΟ που σταθμεύει στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί σε πάνω από 300.000 στρατιώτες), αλλά και η επισημοποίηση της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας ως ισότιμων εταίρων στα πλαίσια του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας συνθέτουν την εικόνα της στρατιωτικής περικύκλωσης της Ρωσίας και της προετοιμασίας μιας ακόμα σφοδρότερης ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης από την οποία πιθανόν δε θα λείπει η χρήση πυρηνικών όπλων.
Το ΝΑΤΟ αυτήν τη στιγμή εμπλέκεται ενεργά στον πόλεμο της Ουκρανίας και ταυτόχρονα προετοιμάζεται για την όξυνση και τη διεύρυνση του πολέμου. Στις 13-23 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκε η ΝΑΤΟϊκή άσκηση Air Defender 23 πάνω από τον εναέριο χώρο της Γερμανίας. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εναέρια στρατιωτική άσκηση στην ιστορία του ΝΑΤΟ. Προετοιμαζόταν επί 4 ολόκληρα χρόνια και χρησιμοποιήθηκαν 6 αεροπορικές βάσεις. Στην άσκηση αυτήν συμμετείχαν 10.000 στρατιώτες από κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Μεταξύ αυτών ήταν και η Ελλάδα. Λίγο καιρό αργότερα, μεταξύ 10 και 14 Ιουλίου 2023 πραγματοποιήθηκε στην Αδριατική Θάλασσα, το Ιόνιο Πέλαγος, σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο η ΝΑΤΟϊκή στρατιωτική άσκηση Neptune Strike 23-2 με τη συμμετοχή χερσαίων, αεροπορικών και ναυτικών δυνάμεων, αλλά και δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων.
Η εμπλοκή του ελληνικού κράτους στον πόλεμο της Ουκρανίας μέσω της παροχής οπλισμού στον ουκρανικό στρατό, της πολιτικής υποστήριξης της κυβέρνησης Ζελένσκι, της αποστολής στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία (20.000 καλάσνικοφ που είχαν κατασχεθεί το 2013 από το πλοίο Nour-M, 2 μεταγωγικά αεροσκάφη C-130 φορτωμένα με οπλισμό, φάρμακα και τρόφιμα) και της αξιοποίησης των ΝΑΤΟϊκών βάσεων δεν έχουν περάσει απαρατήρητες από το ρωσικό κράτος και την κυβέρνηση Πούτιν, που φρόντισε να απειλήσει όσους συνδράμουν στρατιωτικά την Ουκρανία. Η βαθύτερη εμπλοκή του ελληνικού κράτους σε αυτόν τον πόλεμο και τους διακρατικούς ανταγωνισμούς για λογαριασμό του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ είναι βέβαιο πως θα εμπλέξει την εργατική τάξη σε αιματηρές περιπέτειες.
Ανάμεσα στο ΝΑΤΟ από τη μία και τη Ρωσία από την άλλη, τα κινήματα δεν μπορούν και δεν πρέπει να διαλέξουν ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Η στρατηγική συμμαχία ενός κινήματος με μία ιμπεριαλιστική δύναμη σημαίνει αναπόδραστα τον θάνατο του. Εμείς, ως μέρος της ελλαδικής κοινωνίας, είναι λογικό να στοχεύουμε πρωτίστως το ΝΑΤΟ, την εγχώρια αστική τάξη και το πολιτικό της προσωπικό που στοιχίζονται στη γραμμή των ευρωατλαντικών συμφερόντων. Η ελλαδική επικράτεια είναι γεμάτη με βάσεις του ΝΑΤΟ. Στρατεύματα, οχήματα, πλοία και αεροσκάφη πηγαίνουν και έρχονται από τους στρατιωτικούς και διαμετακομιστικούς κόμβους της χώρας. Ξέρουμε ότι ο εχθρός είναι στην ίδια μας τη χώρα, για αυτό παράλληλα στοχεύουμε και τους στρατηγικούς του συμμάχους. Δρούμε τοπικά, σκεπτόμενοι διεθνώς, παραμένοντας στο πλευρό και στην επαναστατική πολιτική της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα απλώνουμε το χέρι προς εκείνους και εκείνες που παλεύουν απέναντι στο δικό τους κρατικό θηρίο από την άλλη μεριά αυτής και κάθε άλλης “σύγκρουσης”: τους καταπιεσμένους της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας, κάθε μία και κάθε έναν που παράλληλα στέκονται εμπόδιο στις πολεμικές βλέψεις του δικού τους κράτους και των στρατηγικών συμμάχων του και βλέπουν ως μόνη προοπτική απελευθέρωσης την πλήρη αλλαγή αυτού του συστήματος καταπίεσης και εξαθλίωσης που έχει επιβληθεί σταδιακά σε όλο τον πλανήτη.
Η χρόνια αψιμαχία μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού κράτους δημιουργεί ένα συνεχές κλίμα έντασης, μιλιταρισμού και θρέφει τα εθνικιστικά αισθήματα και στις δυο πλευρές του Αιγαίου. Οι κυρίαρχοι των δύο κρατών επιζητούν να προετοιμάσουν τους υποτελείς τους για μια ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση. Με επίκεντρο τη θέση στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, την εύνοια και τη στήριξη των ΗΠΑ και την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Αιγαίο οι δύο αντιμαχόμενες άρχουσες τάξεις και τα αντίστοιχα κράτη υποδαυλίζουν αυτήν την ένταση και τον ανταγωνισμό. Ξέρουμε ότι αν δε βρεθεί κοινή λύση συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο -μια λύση που όποια και αν είναι εννοείται ότι θα εξυπηρετεί αμιγώς τα καπιταλιστικά συμφέροντα- είναι πιθανό ένα θερμό επεισόδιο ή μια συμπλοκή μεταξύ των δύο κρατών. Γι’ αυτό, λοιπόν, τα αντιπολεμικά και διεθνιστικά αντανακλαστικά μας θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση, γιατί δεν επιθυμούμε ούτε πρόκειται να αλληλοσκοτωθούμε για τις ΑΟΖ, τα κέρδη των μονοπωλίων και των πολυεθνικών ούτε για αλυτρωτικούς και σοβινιστικούς σκοπούς. Για αυτό οφείλουμε ήδη από τώρα να συνάψουμε σχέσεις συνεργασίας με την εργατική τάξη της Τουρκίας στα πλαίσια της αποτροπής ενός πιθανού πολέμου. Η εμπιστοσύνη μας οφείλει να είναι σαφώς στους καταπιεσμένους. Μόνο η οργανωμένη κοινωνική βάση μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, την ειρήνη και την ευημερία για τους από τα κάτω. Δεν πρόκειται να εναποθέσουμε το μέλλον μας στο ΝΑΤΟ, που για λογαριασμό των καπιταλιστικών συμφερόντων και της ηγεμονίας των ΗΠΑ φυτεύει πολεμικές εστίες, «αδειάζει» ακόμα και τους μέχρι πρότινος στρατηγικούς συμμάχους του και διατηρεί τις εμπόλεμες ζώνες, για να εξασθενίσει τους αντιπάλους του και για να σωρεύσουν περισσότερα κέρδη οι οπλοβιομηχανίες. Άλλωστε, το τουρκικό κράτος, η δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ, είναι πιο κραταιός εταίρος στη συμμαχία και η λογική λέει ότι σε μια πιθανή σύγκρουση οι ΗΠΑ θα πάρουν το πλευρό τους· ένα συμπέρασμα που δε δυσκολεύτηκαν να βγάλουν και οι πιο φιλο-ΝΑΤΟϊκοί παρατηρητές μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία.
Το επαναστατικό καθήκον που έχουν οι αναρχικοί σήμερα, ως οργανικό κομμάτι της εργατικής τάξης, είναι να προάγουν εμπράκτως τον προλεταριακό διεθνισμό και τον αντιμιλιταρισμό ως αντίρροπες δυνάμεις στη διαρκή στρατιωτικοποίηση και τη συμμετοχή των κρατών στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Πρέπει να δυναμώσουμε το αντιπολεμικό και αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα διατηρώντας μια επαναστατική και διεθνιστική στρατηγική, η οποία δεν μπορεί επ’ ουδενί να καθορίζεται από την επιλογή ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου στα πλαίσια λογικών που γυρεύουν το μικρότερο κακό ή τον νικητή του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Οι προλετάριοι μπορούν να βασίζονται μόνο στις δικές τους δυνάμεις, στην ταξική και διεθνιστική αλληλεγγύη. Επομένως,σήμερα ένα επαναστατικό και διεθνιστικό αντιπολεμικό και αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα δεν μπορεί να στοιχίζεται άμεσα ή έμμεσα ούτε με τη Ρωσία ούτε με το ΝΑΤΟ. Παρά μόνο να θέτει στο προσκήνιο την ταξική και διεθνιστική αλληλεγγύη μεταξύ των όπου γης καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων, να καταδεικνύει και να γνωστοποιεί την ταξική φύση του ιμπεριαλιστικού πολέμου που εξυπηρετεί τα καπιταλιστικά συμφέροντα και να προσπαθεί να μετατρέψει τον εθνικό πόλεμο σε ταξικό, να δημιουργήσει δηλαδή τους όρους για την επαναστατική ανατροπή του κράτους και του καπιταλισμού σε διεθνή κλίμακα: και αυτό είναι που οι σύντροφοι του κουρδικού κινήματος ελευθερίας ονομάζουν “ευκαιρίες του τρίτου παγκοσμίου πολέμου”, με άλλα λόγια, αλλά με την ίδια σημασία. Από την άλλη, είναι σαφές ότι μια κοινωνική επανάσταση δεν μπορεί να επιβιώσει, χωρίς να εκφυλιστεί και να διολισθήσει από τους στόχους και τις αρχές της, αν εξακολουθεί να παραμένει περικυκλωμένη και εξαρτημένη από τον κρατικό παράγοντα και τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Απαιτείται δηλαδή η επέκταση της επανάστασης σε διεθνή κλίμακα και ειδικά στις γειτονικές περιοχές.
Για να επιτύχουμε όμως τους παραπάνω στόχους είναι απαραίτητο να οργανωθούν οι μάζες των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων με άξονα την κοινωνική και ταξική τους θέση, σε κατεύθυνση σύγκρουσης με τα κρατικά και κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα, γεγονός που συνεπάγεται την άνοδο του επιπέδου της ταξικής συνείδησης και τη συνειδητοποίηση των επαναστατικών τους καθηκόντων. Χωρίς την οργάνωση των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων δεν μπορεί να οικοδομηθεί αντίπαλο δέος απέναντι στην κυριαρχία και τη βαρβαρότητα του κράτους και του κεφαλαίου. Χωρίς αυτόν τον καθοριστικό παράγοντα οι ζωές μας θα εξακολουθούν να ορίζονται από τις καπιταλιστικές επιταγές και τις αποφάσεις των κρατών. Και γνωρίζουμε καλά ότι οι ζωές των φτωχών, των εργαζομένων δε λογαριάζονται από το κεφάλαιο. Για αυτό και μας προορίζουν για κρέας στις οβίδες τους, ενώ ταυτόχρονα οχυρώνονται και στο εσωτερικό και προετοιμάζονται για την καταστολή των επικείμενων κοινωνικών εξεγέρσεων και επαναστάσεων. Με λίγα λόγια, ο ταξικός μας αντίπαλος οργανώνεται, οχυρώνεται και εξοπλίζεται διαρκώς, αναζητά αίμα και κέρδος και επελαύνει διαρκώς, ενώ το δικό μας ταξικό στρατόπεδο βρίσκεται σε παρατεταμένη οπισθοχώρηση και αποδιοργάνωση.
Επειδή αρνούμαστε πεισματικά να δεχθούμε τις αστικές αφηγήσεις περί του τέλους της ιστορίας και της απουσίας εναλλακτικής (TINA), είναι καιρός να ανατρέψουμε τους υπάρχοντες συσχετισμούς ισχύος, όχι μόνο για λόγους ουσιαστικής βελτίωσης και αναδιαμόρφωσης των κοινωνιών, των ζωών και της καθημερινότητάς μας σε νέα απελευθερωτικά και εξισωτικά πλαίσια, αλλά πλέον για την ίδια την επιβίωση μας. Πρέπει να οργανωθούμε σε κάθε μέτωπο που μαίνεται ο ταξικός πόλεμος και ο κοινωνικός ανταγωνισμός. Στους χώρους εργασίας, στις γειτονιές, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια. Να δομήσουμε μέσα στο κέλυφος του γερασμένου καπιταλιστικού συστήματος, μέσα στις οργανώσεις και τις δομές μας μια κουλτούρα αντίρροπη και εχθρική στον ατομικισμό, τον αριβισμό, τον ανταγωνισμό, τον σεξισμό, τον ρατσισμό, τις βασικές συνιστώσες της καπιταλιστικής και φιλελεύθερης ιδεολογίας, που έχουν παρεισφρήσει μέσα σε όλες και όλους μας. Μια κουλτούρα αλληλεγγύης, συλλογικοποίησης, συντροφικότητας και αγώνα, που θα είναι συνυφασμένη με τη στράτευση στην υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης. Μια κουλτούρα, δηλαδή, αγάπης για τον άλλο, αγάπης για τη ζωή.
Παράλληλα με τον αγώνα ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο, οφείλουμε μέσα από την πολιτική και ταξική μας οργάνωση να καταρτήσουμε έναν επαναστατικό σχεδιασμό και ένα πρόγραμμα για τον καθολικό μετασχηματισμό της υπάρχουσας κοινωνίας, σε νέες βάσεις που θα διέπονται από τις αρχές του ελευθεριακού κομμουνισμού. Πρέπει να κοινωνήσουμε αυτήν την επαναστατική εναλλακτική αντιπρόταση σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα τμήματα της εργατικής τάξης, για να οργανώσουμε το αντίπαλο δέος που θα επιχειρήσει την ανατροπή αυτού του σάπιου συστήματος. Γιατί είναι μάλλον κοινή παραδοχή ότι έχουμε χάσει έδαφος. Παρά την αντίσταση που τα κινήματα συνεχίζουν να προβάλουν, αδυνατούμε ακόμα να παρουσιάσουμε στην κοινωνία ένα επαναστατικό πρόγραμμα και μία επαναστατική στρατηγική. Όσο εμείς καθυστερούμε ή όσο αδυνατούμε να δώσουμε λύσεις στα υλικά ζητήματα του παρόντος και να παρουσιάσουμε στις μάζες των καταπιεσμένων μια μεθοδολογία και μια εικόνα του μέλλοντος για το οποίο αγωνιζόμαστε, τόσο θα κερδίζουν χώρο δυνάμεις της αστικής αντίδρασης, που με τον μανδύα των «αντισυστημικών» θα προσπαθούν να καλύψουν το πολιτικό κενό και θα επιχειρούν να βγάλουν το καπιταλιστικό σύστημα από τα αδιέξοδά του, καταστέλλοντας κάθε επαναστατική κοινωνική αντίσταση και προωθώντας την ατζέντα του κεφαλαίου.
Εμείς ξέρουμε μονάχα αυτό. Ότι ο δρόμος ανοίγει βαδίζοντας. Ότι πρόκειται σαφώς για δύσβατο δρόμο που απαιτεί συλλογική δέσμευση και οργάνωση. Αλλά αναμφισβήτητα αξίζει να βαδίσουμε αυτόν τον δρόμο. Για να μη ζήσουμε σαν δούλοι. Γιατί δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με την αδικία, την καταπίεση και την εκμετάλλευση. Γιατί πιστεύουμε στις χειραφετικές δυνάμεις των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων. Γιατί θέλουμε και χρειαζόμαστε μια άλλη κοινωνία, μια διαφορετική ζωή. Και θα κάνουμε ό,τι περνάει από τα χέρια μας, για να νικήσουμε.
Ελευθεριακή Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης
Θεσσαλονίκη,
Ιούλιος 2023
Η αφίσα της εκδήλωσης
