Η DIY rap σκηνή στην Ελλάδα. Μεταφράστηκε από το Karton Zine. Η μετάφραση εμπλουτίστηκε με σημεία τα οποία δεν είχαν ενσωματωθεί στο γαλλικό site και μας παραχωρήθηκαν από τον sponty.
Από το πρώτο ταξίδι μας στην Ελλάδα είχαμε εντυπωσιαστεί από τη δύναμη του DIY κινήματος στη μουσική. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κάποιες από τις ανοιχτές συναυλίες μπορούν να μαζέψουν πάνω από χίλια άτομα. Όλες χωρίς την παραμικρή άδεια από τις αρχές. Στους δρόμους, σε πλατείες ή σε πάρκα, ειδικά της ραπ σκηνής. Πρόκειται για μια ανεξάρτητη ραπ σκηνή που είναι ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη, κοντά στις αναρχικές ιδέες και προωθώντας μια αυτοοργανωμένη κι αντιεξουσιαστική λειτουργία.
Σε μια εποχή όπου αυτές οι πρωτοβουλίες συστηματικά καταπιέζονται υποτίθεται για υγειονομικούς λόγους (επανειλημμένες εκκενώσεις καταλήψεων, εξαιρετικά βίαιες επιθέσεις της αστυνομίας στους δρόμους, αυθαίρετες συλλήψεις…), θέλαμε να επιστρέψουμε στην ιστορία αυτής της DIY σκηνής και να αφήσουμε τη Sedatophobia, μια συλλογικότητα που δραστηριοποιείται κυρίως στη Θεσσαλονίκη, να μιλήσει.
Στην Ελλάδα ξεκινήσαμε να μιλάμε για το DIY στα τέλη της δεκαετίας του ’80, μια περίοδο ανάπτυξης του κινήματος των καταλήψεων συνδεδεμένου με τους προβληματισμούς ενός τμήματος της πανκ κοινότητας, το οποίο αρχίζει να παίρνει πιο καθαρά πολιτικές θέσεις.
Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 1989 κάποιοι πανκς κατέλαβαν ένα νεοκλασικό κτίριο στη Λεωφόρο Αμαλίας για να μπορούν να έχουν τον δικό τους χώρο και να οργανώνουν συναυλίες. Έτσι η Villa Amalias (η οποία σύντομα μεταφέρθηκε σε άλλο κτίριο) γεννήθηκε στην Αθήνα.
Ένας πολιτικός χώρος κοινής ζωής και καλλιτεχνικής δημιουργίας όπου καλλιτέχνες από διαφορετικές τάσεις της αντικουλτούρας συγκεντρώνονται.
Είναι πραγματικό ένα σημείο συγκέντρωσης για την αναρχική, αντιεξουσιαστική κοινότητα και για τη DIY κουλτούρα εν γένει. Η δημιουργία των καταλήψεων και των αυτοδιαχειριζόμενων χώρων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη εκείνη την εποχή έδωσε μια καινούργια οπτική στις πολιτικές απαιτήσεις και επέτρεψε στην αυτοοργάνωση να βρει τον χώρο της.
Πιο συγκεκριμένα, οι όροι του DIY καθιερώθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του ’90 όταν η Villa Amalias αγόρασε τον δικό της ηχητικό εξοπλισμό κι αφαίρεσε την είσοδο από τις συναυλίες καθιερώνοντας την τακτική της ελεύθερης συνεισφοράς. Είναι εκείνη τη στιγμή που η ταυτότητα της DIY κουλτούρας θα οικοδομηθεί υιοθετώντας μια αντι-εμπορική προσέγγιση, και όπου όλοι οι συμμετέχοντες στρέφουν την πλάτη τους στην ιδέα του κέρδους. Ταυτόχρονα, αυτή η προσέγγιση αμφισβητεί κάθε καλλιτεχνική αυθεντία και την ίδια την έννοια του «καλλιτέχνη». Θεωρητικά, οι καλλιτέχνες αρνήθηκαν να αυτοπαρουσιαστούν ως ελίτ (που είναι η λογική της βάσης της καπιταλιστικής ιδεολογίας), γιατί αυτό θα τους τοποθετούσε αμέσως πάνω από τη μάζα των ανθρώπων.
Αυτό το νέο όραμα υλοποιείται στο πρακτικό επίπεδο, στην καρδιά της σκηνής. Συνήθως θεωρείται ότι οι καλλιτέχνες τοποθετούνται στη σκηνή (πάνω) ενώ το κοινό βρίσκεται κάτω. Αυτό συνεπάγεται αποδόμηση ρόλων, μεταξύ διοργανωτών, καλλιτεχνών και κοινού. Δεν υπάρχει χώρος για διευθυντές, προσωπικό ασφαλείας, μεσολαβητές ή οποιαδήποτε μορφή ιεραρχικής σχέσης. Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν, συνδυάζουν και δημιουργούν μαζί.
Ο πολιτικός χαρακτήρας του DIY κινήματος είναι επομένως αναπόφευκτος, καθώς η πολιτική του διάσταση υπήρξε ιστορικά το θεμελιώδες στοιχείο του. Η οργάνωση οριζόντιων και αντιιεραρχικών δομών, η αντιφασιστική, αντιρατσιστική νοοτροπία, οι συλλογικές διαδικασίες και η λήψη αποφάσεων γράφονται στο DNA της. Είναι μια πολιτική πράξη, ένας ριζοσπαστικός τρόπος ζωής που έρχεται να παρατείνει μια ταυτότητα πολιτικά αγκυροβολημένη στις βάσεις του κινήματος.
Ο ιστορικός σύνδεσμος του πανκ με την αυτοοργανωμένη σκηνή δεν εμπόδισε τη συμβολή άλλων μουσικών μορφών και άλλων μορφών δημιουργίας. Στην Ελλάδα, το πανκ ξεκίνησε πριν αναλάβει το ραπ.
Τελικά, αυτός ο τρόπος ζωής βρήκε πολλά άλλα μέρη για να εξελιχθεί. Έχει αναπτυχθεί, ανοικοδομηθεί και εμπλουτιστεί. Έχει ανοίξει διάλογο γύρω από νέες προβληματικές (όπως ερωτήματα σχετικά με το φύλο, τον σεξισμό, την ομοφοβία και την τρανσφοβία, χωρίς να ξεχνάμε ότι υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει για να ξεπεραστούν οι αδυναμίες του) και συνεχίζει να αγωνίζεται συνεχώς ενάντια στις καταπιεστικές πολιτικές που στοχεύουν στην εκκένωση αυτών των χώρων .
Στις ελληνικές πόλεις, πάντα κάτι που συμβαίνει και συμβαίνει πάντα με μια μορφή εγγύτητας: στην πλατεία της γειτονιάς σας, στη σχολή σας, σε καταλήψεις ή σε εναλλακτικά και αυτοδιαχειριζόμενα πολιτιστικά μέρη. Μπορείς να βρεις εκδηλώσεις, συζητήσεις, προβολές ταινιών, παραστάσεις αλλά κυρίως συναυλίες χιπ χοπ με εκδηλώσεις αφιερωμένες στην οικονομική υποστήριξη ενός σημαντικού σκοπού.
Αυτό το περιβάλλον είναι πάντα προσβάσιμο σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για αυτήν τη δέσμευση, μοιράζονται μια κοινή πολιτική βάση, πάντα antifa και ποτέ ανεκτική στην αυταρχική συμπεριφορά.
Σήμερα, πολλοί ράπερ από την Ελλάδα συνεχίζουν να συμμετέχουν σε αυτόν τον αγώνα. Αυτή είναι η περίπτωση του Sponty, ράπερ και μέλους της μουσικοπολιτικής συλλογικότητας Sedatephobia.
Ο sponty. γεννήθηκε στις Σέρρες , μία πόλη της βορείου Ελλάδας. Αφού πέρασε χρόνια ως ακροατής, άρχισε να ραπάρει σε ηλικία 15 ετών. Έχει κυκλοφορήσει τρεις προσωπικούς δίσκους (Αγκάθια – Κοινοτυπίες – Οδός Ενδορφινών). Το περιεχόμενο του δίσκου Οδός Ενδορφινών μπορεί να χαρακτηριστεί κοινωνικοπολιτικό με αρκετά στοιχεία λυρισμού. Την παραγωγή και την επεξεργασία του δίσκου έχει αναλάβει ο Ζερό 25 52 ενώ συμμετέχουν στο παραγωγικό κομμάτι οι : Nosfer , Aντίγνωμος , Εν λευκώ και Παράσιτο.
Sedatephobia:
Αυτή η μουσικοπολιτική συλλογικότητα αποτελείται απο MCs , beatmakers , ακόμη και ακροατές. Η ομάδα αναλαμβάνει την διοργάνωση αυτοοργανωμένων event, είτε σε μέρη του κινήματος (αυτοδιαχειριζόμενα κέντρα / καταλήψεις) είτε σε πλατείες και γειτονιές.
Ενάντια στη λογική του ανταγωνισμού μεταξύ των καλλιτεχνών , η ομάδα επικεντρώνεται στην από κοινού συλλογική δημιουργία. Τους ρωτήσαμε για αυτό και το μήνυμα του είναι ξεκάθαρο : Είμαστε ενα σύνολο ατόμων που ασχολείται ενεργά με το hiphop,είμαστε mcs, djs, ηχολήπτες, beatmakers που γουστάρουμε να ακούμε και να κάνουμε ραπ. Γενικά αυτοπροσδιοριζόμαστε σαν ραπ συλλογικότητα, δηλαδή είμαστε μια μουσικοπολιτική ομάδα που παίρνει αποφάσεις μέσω συνέλευσης, ενώ στόχοι μας είναι να στήνουμε αυτοοργανωμένα live σε γειτονιές, πλατείες, δρόμους, στέκια και καταλήψεις, να δημιουργούμε τη μουσική μας συλλογικά, μακριά απο ανταγωνιστικές και εμπορικές λογικές, να βοηθάμε και άλλους να γράψουν τη μουσική τους συλλογικοποιώντας τις ανάγκες μας. Τόσο στην ομάδα, όσο και στους χώρους που κινούμαστε, δεν χωράνε φασίστες,σεξιστές, αφεντικά και άτομα με παρεμβατικές συμπεριφορές.
Το Sedate έχει τέσσερις στοχεύσεις
- Η πρώτη είναι το στήσιμο αυτοοργανωμένων αντιφασιστικών ραπ συναυλιών σε πλατείες, δρόμους, γειτονιές, στέκια και καταλήψεις. Αυτό συμβαίνει τόσο ως απάντηση στην ‘’τέχνη’’ που απαιτεί είσοδο και δημιουργεί οικονομικούς αποκλεισμούς, όσο και ως μια προσπάθεια επανοικειοποίησης του δημόσιου χώρου. Γουστάρουμε να καταλαμβάνουμε χώρο από τη δημόσια σφαίρα που όλο μικραίνει και να στήνουμε γιορτές του δρόμου , μακριά από αφεντικά, πορτιέρηδες, φασίστες, σεξιστές. Θέλουμε να δίνουμε χώρο σε σχήματα και άτομα με τα οποία συμφωνούμε σε πολιτικά μίνιμουμ να χώνουν τα ραπς τους ,να επικοινωνούμε σκεπτικά, να χτίζουμε σχέσεις αλληλεγγύης.
- Η δεύτερη είναι η παραγωγή της δικιάς μας μουσικής, απαντώντας στην ανάγκη μας για έκφραση, συλλογικοποιώντας τις γνώσεις , τον εξοπλισμό και το χρόνο μας. Δεν είναι ψέμα πως η πηγαία ανάγκη του ανθρώπου για δημιουργία ασφυκτιά στο υπάρχον. Μόνο όσοι έχουν τα μέσα, δηλαδή χρήματα, εξοπλισμό και κυρίως τις γνωριμίες μπορούν να την παράγουν, ενώ οι νόρμες που επιβάλλει η μουσική βιομηχανία , το σταριλίκι και η αυτοπροβολή, το κυνήγι του χρήματος με κάθε μέσο, η αντικειμενοποίηση των γυναικών και ο διάχυτος σεξισμός και ομοφοβία, η ματσίλα και η όλη λογική της επιβολής διαμορφώνουν ένα ζοφερό τοπίο. Εμείς λοιπόν μέσα σε όλο αυτό το εξατομικευμένο περιβάλλον που ο ‘’καθένας κοιτάει τον κώλο του’’, γουστάρουμε να εκφραζόμαστε συλλογικά. Να συζητάμε, να γράφουμε δίσκους, μεμονωμένα κομμάτια, cyphers , προσωπικές δουλειές, να ηχογραφούμε και να μιξάρουμε (όποτε είναι δυνατόν, καθώς δεν τα ξέρουν όλοι όλα), να ανεβαίνουμε στη σκηνή όλοι μαζί, να παρουσιάζουμε στον κόσμο όχι έναν ‘’mc’’ ή μια μπάντα, αλλά μια κοινότητα.
- Τρίτη στόχευση είναι η λειτουργία του αυτοοργανωμένου label της ομάδας, ένα κοινό ταμείο το οποίο αρχικά χρησιμοποιούταν για να ‘’κοπούν’’ τα cd της συλλογικότητας, ενώ πλέον με την οικονομική στήριξη του κόσμου άρχισε να κόβει cd και άλλων diy mcήδων και σχημάτων. Η δομή μετρά πλέον 8 κυκλοφορίες από μέλη και σχήματα της συλλογικότητας και δύο ακόμα από άτομα που δεν ανήκουν στη συνέλευση. Όρος του label είναι ότι δεν υπάρχει αντίτιμο για τα cd του, αλλά ελεύθερη συνεισφορά, ώστε να μην αποκλείονται όσοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν αντίτιμο ,αλλά και γιατί δεν συμφωνούμε με την ‘’κοστολόγηση’’ της δικής μας δημιουργικής μας έκφρασης (χωρίς φυσικά να καταδικάζουμε όποια για οποιονδήποτε λόγο το κάνει). Τα χρήματα της ελεύθερης συνεισφοράς προφανώς δεν μπαίνουν σε τσέπες, αλλά αυτοτροφοδοτούν το label για τη κοπή της επόμενης κυκλοφορίας. Εκτός του label υπάρχει και distro με δουλειές άλλων DIY μουσικών σχημάτων και καλλιτεχνών, για τη διάχυση της αυτοοργανωμένης ελεύθερης έκφρασης και των προταγμάτων της.
- Τέταρτη και πιο καινούρια στόχευση αποτελεί η δημιουργία ενός αυτοοργανωμένου studio. Η δομή αυτή θέλουμε να εξυπηρετεί αρχικά ως χώρος ηχογράφησης, για ραπ σχήματα και mcs που ανήκουν στην αυτοοργανωμένη σκηνή. Άλλος ένας τρόπος δηλαδή να δημιουργήσουμε τα δικά μας συλλογικά εγχειρήματα μακριά από λογικές κέρδους και ‘’επαγγελματικά’’ studio που χρεώνουν ένα κάρο λεφτά την ώρα. Ταυτόχρονα διευρύνουμε τον κύκλο μας με ανθρώπους που μοιραζόμαστε κοινές αξίες και λογικές.
Συνέντευξη sponty.
Τι πιστεύεις για την εξέλιξη του DIY Rap στην Ελλάδα;
Η εξέλιξη του αυτοοργανωμένου ραπ στη χώρα τα τελευταία χρόνια είναι αξιοσημείωτη. Θα μπορούσα να αναφερθώ στο παράδειγμα του live που έγινε στην κατάληψη Παπουτσάδικο, σχεδόν πριν ένα χρόνο. Εκείνη τη μέρα, σχεδόν όλες οι αυτοοργανωμένες μουσικές ομάδες της χώρας , συγκεντρώθηκαν για να οργανώσουν ένα λάιβ. Αυτό που προέκυψε ήταν απίστευτο καθώς πολλά άτομα από διάφορα μέρη της χώρας συγκεντρώθηκαν για ένα πολύ σημαντικό σκοπό που ήταν η οικονομική στήριξη των δικαστικών εξόδων ενός από εμάς. Η ατμόσφαιρα και το κλίμα ήταν υπέροχο. Για εμάς , ο ανταγωνισμός δεν έχει καμία θέση στο ραπ. Όλοι μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε κάτι θετικό , μακριά από λογικές ανταγωνισμού και έχθρας. Το DIY Rap εκείνη τη μέρα απέδειξε την παρουσία του , τη δύναμή του και την ικανότητα του να χτίσει κάτι όμορφο. Οι σχέσεις που δημιουργούνται μέσα από την συνδιαμόρφωση τέτοιων εκδηλώσεων είναι επίσης πολύ σημαντικές.
Αυτό που είναι αξιοσημείωτο για άτομα του εξωτερικού είναι η απήχηση αυτής της κουλοτύρας. Πως είναι δυνατόν να υπάρχει τόσο μεγάλο κοινό; Πόσο εύκολο είναι να στήσετε events;
Το σημαντικότερο κομμάτι για μένα στην αυτοοργανωμένη σκηνή, είναι η αμεσότητα και η οριζοντιότητα που υπάρχει. Η παρουσία μας στις πλατείες και τις γειτονιές μπορεί να κινητοποιήσει πολλούς νέους/ες που τυχαίνει να ακούνε ραπ. Για εμάς, το ραπ ανήκει στις πλατείες , τις γειτονιές και τα πάρκα και όχι στα μαγαζιά. Βλέπω πολλά νέα παιδιά που τους μαγεύει η αυτοοργάνωση,έρχονται σε ένα event και στο επόμενο τους βλέπεις να έρχονται ξανά. Υπάρχει μία ειλικρινής και άμεση σχέση μεταξύ μας. Δεν χρειάζεται ούτε να πληρώσεις εισιτήριο, ούτε να σε ψάξουν οι μπράβοι του μαγαζιού. Αυτό που θέλουμε είναι να αποδομήσουμε την σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και ακροατή. Θέλουμε όσοι έρχονται στα σκηνικά μας, να συμμετέχουν στη διοργάνωση έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως δεν είναι εύκολο να οργανωθούν όλα αυτά , ειδικά στην επαρχία. Είναι δύσκολο όταν δεν υπάρχει ο κόσμος για να αγκαλιάσει μια τέτοια προσπάθεια ή τα μέσα για να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν αρκετά παραδείγματα,όποιος/α θέλει να μπει στη φάση μπορεί να το κάνει εύκολα. Είναι χρέος μας να το κάνουμε ευκολότερο , να θέσουμε την αυτοοργάνωση στη μουσική σαν πρόταγμα μας και να γεμίσουμε τις πλατείες και τα πάρκα με αυτοοργανωμένα λάιβς.
Δυστυχώς στο ραπ υπάρχει αρκετή ματσίλα και σεξιστικό περιεχόμενο. Παρόλο που φαίνεται να υπάρχει περισσότερη συνειδητοποίηση τώρα , εξακολουθεί να ισχύει. Τι πιστεύεις για αυτό;
Προσωπικά, αυτό που έχω παρατηρήσει τα τελευταία 2-3 χρόνια είναι ότι υπάρχει σημαντική πρόοδος στο θέμα του σεξισμού και της ομοφοβίας. Βλέπω καλλιτέχνες που δεν είναι απαραίτητα στο diy ή στο πολιτικό ραπ να δίνουν προσοχή σε ό,τι λένε . Πριν μερικά χρόνια κάτι τέτοιο ήταν εκτός συζήτησης. Μεγαλώσαμε ακούγοντας μουσική η οποία αναπαρήγαγε τη ματσίλα και αυτό θεωρούνταν φυσιολογικό . Οι νοοτροπίες ευτυχώς αλλάζουν και το αυτοοργανωμένο ραπ οφείλει να δώσει τα αντισεξιστικά/αντιομοφοβικά προτάγματα και μηνύματα.
Σήμερα οι κατασταλτικές επιχειρήσεις της κυβέρνησης επικεντρώνονται στον καθαρισμό κάθε γειτονιάς που αντιστέκεται και στην επίθεση στην ελεύθερη έκφραση.
Το 2020 αυτό το κυνήγι των ατομικών ελευθεριών έχει οξυνθεί. Όπως και στη Γαλλία , η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την καραντίνα για να ενισχύσει την καταστολή. Το κίνημα οφείλει να παραμένει οργανωμένο και να πολεμήσει για τις ανάγκες του αδιαμεσολάβητα.
Ευχαριστούμε τον sponty. και τη μουσικοπολιτική ομάδα Sedatephobia.
Η μουσική ανήκει στους δρόμους. Κι οι δρόμοι είναι δικοί μας!
