Εδώ και καιρό έχουμε κατακλυστεί από εγχειρίδια αυτοβελτίωσης. Από φανταχτερούς τίτλους που υπόσχονται εύκολη ευτυχία. Πέντε τρόποι να βελτιώσεις τις επιδώσεις σου στο κρεβάτι· τα κόλπα για να βγάλεις λεφτά· η μαγική συνταγή για να χάσεις βάρος· τα δέκα βήματα για να ζεις καλύτερα. Μόνο που, φίλοι μου, το δύσκολο δεν είναι να μάθεις να ζεις —στη ζωή είμαστε όλοι ερασιτέχνες, ευτυχώς! και δε θα μάθουμε ποτέ…— το δύσκολο είναι να ξέρεις να πεθαίνεις α ξ ι ο π ρ ε π ώ ς.
Γιατί ο άνθρωπος, όσες κουράδες με χρυσόσκονη κι αν μας πλασάρουν οι “αυτοδημιούργητοι” αυτού του κόσμου, δεν είναι κύριος της ζωής του. Άλλος γεννιέται μεσ΄ τα πλούτη, άλλος φτωχός, άλλος σκλάβος στο Μπαγκλαντές, άλλος φτωχοδιάβολος στις παραγκουπόλεις του Μεξικό, άλλος ορφανός στα βουνά του Αφγανιστάν, άλλος σε πύργους και παλάτια. Στο μόνο πράγμα που μπορεί να είναι ελεύθερος ο άνθρωπος, στο μόνο πράγμα που μπορεί να είναι κύριος της ζωής του, είναι στην αξιοπρέπεια του θανάτου του.
Στις 18 Δεκεμβρίου του 2010, στην Σιντί της Τυνησίας, ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι, ένας πλανόδιος πωλητής φρούτων, αυτοπυρπολήθηκε. Οι αστυνομικοί είχαν κατάσχει τον πάγκο του “δια ασήμαντον αφορμή” κι αυτός προτίμησε να πεθάνει παρά να γυρίσει στο σπίτι του ταπεινωμένος. Κι όμως, αυτή η σπίθα που έκαψε το σώμα του Μοχάμεντ, έγινε πύρινη κόλαση· εξέγερση που έριξε τόσους τύραννος στις χώρες των Αράβων.
Εδώ και μέρες ο Δημήτρης Κουφοντίνας είναι σε απεργία πείνας. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η ζωή του βρίσκεται σε σημείο οριακό. Δεν διεκδικεί κάτι ριζοσπαστικό, δε ζητάει να αποφυλακιστεί, όπως άλλωστε θα δικαιούνταν με βάση τον ποινικό κώδικα (και όπως έχουν καταφέρει εδώ και χρόνια πολλοί συγκατηγορουμένοί του, συνεργαζόμενοι με τις αρχές). Δεν διεκδικεί καν τις άδειες που από το νόμο δικαιούται. Διεκδικεί να εφαρμοστεί μια έρμη φωτογραφική διάταξη που ψηφίστηκε τιμωρητικά μόνο γι’ αυτόν. Διεκδικεί, δηλαδή, να γυρίσει από την εξορία στο υπόγειο μπουντρούμι του Κορυδαλλού. Στο αντίποδα, η Γενική Γραμματέας αντιεγκληματική πολιτικής, η κ. Σοφία Νικολάου, αρνείται να εφαρμόσει προκλητικά το δικό της νόμο, θυμίζοντας μας, με το “ετσιθελικό” της δίκαιο τον ορισμό της Χάνα Άρεντ για τον ολοκληρωτισμό ως «αναρχία της εξουσίας»· μια εξουσία legibus solutus est (αποδεσμευμένη από το Νόμο).
Ο Δημήτρης Κουφοντίνας, παρά τις μεγάλες διαφορές που μας χωρίζουν μαζί του, είναι ένας άνθρωπος με αξιοπρέπεια. Όχι για τον τρόπο που έζησε και πολιτεύτηκε (γι’ αυτά κρίθηκε και θα κρίνεται από την ιστορία) αλλά για τον τρόπο που αποφασίζει να πεθάνει. Γιατί αυτό που βλέπουμε μπροστά μας, πέραν πάσης αμφιβολίας, είναι μια προμελετημένη κρατική δολοφονία. Μια δολοφονία που αν τελικά συντελεστεί (και θα αγωνιστούμε για να μην συμβεί) θα βαραίνει τις πλάτες όλων των τυράννων αυτού του κόσμου.
Γιατί κάθε άνθρωπος που αποφασίζει να παλέψει με τη ζωή του για την ελευθερία, δεν παλεύει για τη δική του ελευθερία, παλεύει για τη ζωή και την ελευθερία όλων μας. Γιατί κάθε εξουσία που στερεί τις ελευθερίες, που παραβιάζει ακόμα και τους δικούς τις νόμους, δεν στερεί την ελευθερία από έναν άνθρωπο, στερεί την ελευθερία από όλους τους ανθρώπους.
Μπροστά στα μάτια μας βλέπουμε μια ακόμα εν εξελίξει κρατική δολοφονία. Ένα φρικτό βασανισμό που ελπίζουμε να μην φτάσει ως το σημείο χωρίς επιστροφή. Μια χυδαία επιβεβαίωση της σαδιστικής φύσης κάθε εξουσίας, της βαθύτερης ο υ σ ί α ς του κράτους. Μιας οργανωμένης θεσμικής χυδαιότητας που ο ελεύθερος άνθρωπος, όσο ζει, είναι αναγκασμένος να αντιμάχεται.
Ας μην γελιόμαστε. Έτσι ήταν και έτσι θα είναι τα πράγματα, ως που να φέρουμε ανάποδα τον κόσμο, ως που να φύγει κυνηγημένος κάθε τύραννος, ως που να πέσει κάθε εξουσία. Μέχρι όμως να νικήσει οριστικά η ζωή, είμαστε καταδικασμένοι να αγωνιζόμαστε. Ως που να «πατήσουμε πάνω στα κεφάλια των βασιλιάδων» (Σαίξπηρ) ας έχουμε ως οδηγό τα λόγια του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου «όσο το κράτος είναι αναγκασμένο να σκοτώνει σημάνει πως υπάρχουν ακόμα άνθρωποι».
(Εικόνα: James Gleeson, A premonition for Prometheus, 1982)