Κείμενο για πρακτικές από φοιτήτ(ρι)ες του τμήματος Ψυχολογίας ΑΠΘ. Για τις υποχρεωτικές πρακτικές που είναι υποχρεωμένοι να μας βρουν.
Η διεξαγωγή της πρακτικής άσκησης στη σχολή μας αποτελεί ανέκαθεν πρόβλημα, παρόλο που είναι προαπαιτούμενη για τη λήψη πτυχίου. Οι θέσεις είναι λιγότερες από τα άτομα που κάνουν αίτηση, η πληρωμή είναι χαμηλή, η απασχόληση είναι αποκλειστικά μερική και η εργασία σε κάποιες δομές είναι απλώς χάσιμο χρόνου καθώς συχνά δεν έχει καμία σχέση με το αντικείμενο των σπουδών μας (π.χ. γραμματειακή υποστήριξη).
Φέτος, το πρόβλημα με τις πρακτικές έχει παραγίνει. Μέσα στη συνθήκη της πανδημίας οι πρακτικές έχουν ανασταλεί από τον Νοέμβριο του 2020 για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο, παρόλο που οι περισσότερες δομές εξακολουθούσαν να λειτουργούν κανονικά.
Ως αποτέλεσμα αυτού, φοιτήτριες που ήθελαν να κάνουν πρακτική το εαρινό εξάμηνο περίμεναν το καλοκαίρι και ενσωματώθηκαν σε δομές το διάστημα Σεπτέμβρη – Οκτώβρη ενώ άλλες είναι σε κατάσταση αναμονής εδώ και δύο εξάμηνα. Πολλές φοιτήτριες υπέμειναν τη καθυστέρηση λήψης πτυχίου τους και άλλες την υπομένουν μέχρι σήμερα. Το πρόβλημα λοιπόν όλο και διογκώνεται καθώς μετά από συνολικά ένα χρόνο αναμονής οι φοιτήτριες που περιμένουν να επιλέγουν αλλά και οι ήδη επιλεχθείσες συσσωρεύονται. Το τμήμα από τη μεριά του καθυστερούσε αδικαιολόγητα να διευθετήσει το ζήτημα των πρακτικών επικαλούμενο τις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας. Μετά από μήνες αναμονής από την πλευρά μας για κάποια λύση του προβλήματος, τον Μάρτιο πλέον ανακοινώθηκε μια υποτιθέμενη “λύση” από τη πλευρά των υπευθύνων. Αυτή δεν ήταν παρά η μετάθεση της ευθύνης στις φοιτήτριες, δηλαδή η “εναλλακτική” να βρουν οι ίδιες δομές που μπορούν να τις απορροφήσουν με τη προϋπόθεση να εντάσσονται στο ΑΤΛΑΣ, πρόγραμμα υπεύθυνο για τις πρακτικές και τη χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ. Ξέρουμε ότι η ευθύνη για την εύρεση δομών σε όλα τα τμήματα είναι των υπευθύνων πρακτικής (γι αυτό και τις λέμε “υπεύθυνες”). Η υπευθυνότητά τους φάνηκε στην παρακάτω αντίφαση: από τη μια λένε πως κάνουν ό,τι μπορούν για την εύρεση θέσεων και από την άλλη ισχυρίζονται ότι μπορούμε εμείς να βρούμε άλλες δομές που να αναλαμβάνουν τη πρακτική μας. Αν αυτό είναι εφικτό, καλούμε να τις βρουν εκείνες και να μην δημιουργούν ένα κλίμα ψευδαισθητικής ελευθερίας παρουσιάζοντας ότι μας δίνεται η “ευκαιρία” να βρούμε μόνες μας δομές. Υποχρεωνόμαστε να κάνουμε την πρακτική άσκηση κάτω από αντίξοες συνθήκες και πολλούς περιορισμούς. Η μετάθεση της ευθύνης να βρούμε μόνες μας και τις δομές (και ειδικά όταν ακούμε να μας παροτρύνουν να αναλάβουμε την εύρεση δομών με αναφορές για ελευθερία επιλογής!) μας εξοργίζει ακόμα περισσότερο.
Αυτή τη στιγμή το ποσοστό για την τοποθέτηση σε δομές είναι 70% των θέσεων για τις/ους τεταρτοετείς και 30% για τις/ους πεμπτοετείς. Με αυτό τον τρόπο το πανεπιστήμιο επιβραβεύει τις πιο εντατικοποιημένες φοιτήτριες που τελειώνουν τις σπουδές τους ακριβώς στα 4 χρόνια, δίνοντας τους προτεραιότητα. Πλέον, είναι και οι καθυστερήσεις και τα λάθη διαχείρισης του πανεπιστημίου τα οποία επιβαρύνουν τις φοιτήτριες από το πέμπτο έτος και πάνω, βάζοντας τις να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τις λιγοστές θέσεις. Η αναπροσαρμογή των ποσοστών θα ανακούφιζε μια μερίδα πεμπτοετών που έχουν ανάγκη να πάρουν πτυχίο αλλά σίγουρα δεν αποτελεί την πραγματική λύση στο πρόβλημα. Στην ουσία, χρειάζεται η αύξηση των συνολικών θέσεων, και άρα της χρηματοδότησης, ώστε να καλύπτονται όλα τα άτομα, παρόλο που θεωρούμε προβληματική την ήδη υπάρχουσα κατανομή των φοιτητριών στα ποσοστά 70 -30%.
Επειδή δεν έχουμε αυταπάτες πως το τμήμα θα κινητοποιηθεί τόσο άμεσα, απαιτούμε οι επί πτυχίω φοιτήτριες να τοποθετηθούν άμεσα σε δομές, είτε διά ζώσης είτε με τηλεργασία, ώστε να μη χάσουν ακόμα ένα εξάμηνο. Να δοθεί η εναλλακτική της εκπόνησης εργασίας για άτομα τα οποία την προτιμούν, καθώς πολλά από αυτά ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, δεν θέλουν να περιμένουν κι άλλο για τη λύση του ζητήματος των πρακτικών ή έχουν ανάγκες που δεν αναγνωρίζονται από την ασφυκτική πολιτική της πρακτικής (πχ η οικονομική τους κατάσταση δεν τους δίνει χρόνο και περιθώρια). Επίσης, να αναζητηθούν από την πλευρά του τμήματος όλες οι πιθανές εναλλακτικές δομές εντός ή εκτός πόλης (πχ τηλεφωνική υποστήριξη) χωρίς μετάθεση της ευθύνης στις φοιτήτριες και με διασφάλιση της έμμισθης εργασίας.
Έχουμε βαρεθεί να ακούμε πως “η πρακτική άσκηση είναι μάθημα και όχι εργασία”. Η άποψη αυτή δεν είναι παρά μια δικαιολογία για να συγκαλύψει τον πραγματικό χαρακτήρα της πρακτικής, δηλαδή το γεγονός πως είναι κακοπληρωμένη -και πολλές φορές άμισθη- εργασία.
Πιο συγκεκριμένα, πληρωνόμαστε 250 ευρώ το δίμηνο (δηλαδή το διάστημα που διαρκεί η πρακτική μας), ποσό που αναλογεί σε 125 ευρώ το μήνα. Είναι δεδομένο πως η επιβίωση με 125 ευρώ το μήνα είναι αδύνατη. Οι ταξικοί φραγμοί στην εκπαίδευση είναι εμφανείς. Εάν κάποιο άτομο δεν έχει την οικονομική άνεση είτε πρέπει παράλληλα με τη πρακτική να δουλεύει, είτε δεν μπορεί να ολοκληρώσει τις σπουδές του, δεδομένου ότι η πρακτική είναι υποχρεωτική για τη λήψη του πτυχίου.
Οι φοιτήτριες, λοιπόν, παρέχουν τις υπηρεσίες τους,- οι οποίες συχνά δεν έχουν καμία σχέση με το αντικείμενο των σπουδών τους-, αναλαμβάνοντας πολλές φορές τις ίδιες υποχρεώσεις με τις εργαζόμενες, ενώ τα κέρδη τα καρπώνεται ο εκάστοτε φορέας.
Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να ιδωθεί ανεξάρτητα από την εθελοντική εργασία, η οποία αποτελεί μια κανονικότητα στην σχολή μας. Ο εθελοντισμός δεν θεωρείται απλώς καλός για τα βιογραφικά μας αλλά πλέον είναι κυριολεκτικά απαραίτητος, με την επίφαση “ενός καλού σκοπού”, την ανακούφιση του ψυχικού πόνου. Βέβαια όταν επικοινωνούμε τον ψυχικό πόνο που βιώνουμε δουλεύοντας κακοπληρωμένα ή απλήρωτα φαίνεται να μην λαμβάνεται υπόψιν.
Αυτό το είδαμε άλλη μια φορά από το γεγονός ότι η περίοδος πρακτικής επεκτάθηκε στους μήνες της καλοκαιρινής σεζόν. Αυτή η λύση δεν είναι βιώσιμη για όλες καθώς πολλές φοιτητ(ρι)ές έχουν ανάγκη τις διακοπές του καλοκαιριού ενώ άλλες αναγκάζονται να δουλεύουν σεζόν , πράγμα που φέτος δεν είναι εφικτό αν θέλουν να πάρουν πτυχίο.
Αιτήματα:
- Αύξηση των έμμισθων θέσεων και αναπροσαρμογή στα ποσοστά κατανομής των φοιτητριών σε πρακτική ώστε να καλυφθούν όλα τα άτομα.
- Εύρεση δομών από το τμήμα που να υποστηρίζουν πρακτικές στις παρούσες συνθήκες, είτε με τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για τον covid είτε με τηλεργασία.
- Πρακτικές για όλες τις φοιτήτριες σε όποιο έτος φοίτησης θέλουν, χωρίς περιοριστικά ποσοστά.
- Επιλογή εκπόνησης εργασίας ως εναλλακτική για τα άτομα που το επιθυμούν.
Φοιτητ(ρι)ές τμήματος Ψυχολογίας ΑΠΘ
