Σχετικά με τα γεγονότα στο ΕΜΠ | “H αντί-εξέγερση πεθαίνει πάντα άνοιξη”
ή αλλιώς, η μέρα που διώξαμε τους μαγαζάτορες από τις σχολές μας
Αναδημοσιεύουμε το κείμενο που μας στάλθηκε σχετικά με τα πρόσφατα γεγονότα στο ΕΜΠ, μεταξύ ελευθεριακών/αναρχικών/αντιεξουσιαστών φοιτητών και αγωνιζόμενων και την αριστερή παράταξη της ΑΡΑΣ. Το κείμενο έρχεται να απαντήσει στην “ανακοίνωση-καταδίκη” που δημοσιεύτηκε στον καθεστωτικό τύπο και προήλθε μέσα από τα Δ.Σ. διαφόρων σχολών, και να παρουσιάσει την οπτική γωνία μερίδας κόσμου που συμμετείχε στα γεγονότα και αποκρύφτηκε εντελώς κι επιμελώς από τις “ανακοινώσεις”.
Σημειώνουμε πως, ως μέσο, δεν συμφωνούμε απαραίτητα με τον πολιτικό λόγο που εκφέρεται στο σύνολο του κειμένου, αλλά θεωρούμε πως είναι πολύ σημαντικό να δημοσιευτεί αυτό το κείμενο, το οποίο παρουσιάζει γεγονότα τα οποία μέχρι στιγμής έχουν μείνει στην αφάνεια και ρίχνουν περισσότερο φως στην υπόθεση, ώστε ο καθένας να μπορεί να βγάλει πληρέστερα συμπεράσματα.
H αντί-εξέγερση πεθαίνει πάντα άνοιξη
ή αλλιώς, η μέρα που διώξαμε τους μαγαζάτορες από τις σχολές μας
Ας αρχίσουμε από κάτι βασικό. Για να φτάσουμε να καταλάβουμε τον κόσμο ετούτο – τις επιλογές, τις σχέσεις μας και τα φαινόμενα τους – θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τους εαυτούς και τις εαυτές μας. Άπαξ κι αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε το μονοπάτι αυτό, πολύ σύντομα ανακαλύπτουμε ότι η αφήγηση μας για την κοινωνία, για τη ζωή, δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια πιστή αντανάκλαση του εσωτερικού μας χώρου. Αυτοκριτική, λοιπόν, εννοούμε τη διαδικασία αυτή μέσα από την οποία παρατηρούμε αυτό που μας συμβαίνει – τη δράση και την αντίδραση μας – κατανοούμε πως φτάσαμε σε μια επιλογή και συνεπώς, εν τέλει, επιτρέπουμε σε ένα κομμάτι μας να ωριμάσει. Ατομικά και συλλογικά.
Είναι σημαντικά όλα αυτά, διότι κάπως έτσι αισθανόμαστε ότι πρέπει να αφηγηθούμε τη σύντομη ιστορία μας. Με ειλικρίνεια, σε όλα τα επίπεδα. Αναφερόμαστε στο μεσημέρι της Πέμπτης 22 Απρίλη, όταν συναντηθήκαμε με τον κομματικό στρατό της ΑΡΑΣ σε ένα ασφάλτινο παρκινγκ, πίσω από τη σχολή των Τοπογράφων στο ΕΜΠ. Όπου ακόμη και κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο δεν διακρίναμε τα πρόσωπα τους, ούτε κι αυτοί τα δικά μας, καθώς όλοι τους κι όλες μας σχεδόν φορούσαμε κράνη μηχανής. Όπου δύσκολα ξεχώριζε κανείς το φύλο και την ηλικία, ίσως μονάχα από τα χέρια, τα οποία όμως κι αυτά στην πλειονότητα τους κρατούσαν ξύλινα καδρόνια. Κι αυτοί, κι εμείς. Όπου δεν δώσαμε έστω μια κάποια ευκαιρία στη λογομαχία, οι δυο πλευρές μεταξύ μας, μιας και οι πέτρες άρχισαν να εκσφενδονίζονται αμέσως και με μανία εκατέρωθεν. Μέσα σε δευτερόλεπτα, η άσφαλτος είχε μετατραπεί σε ολοκληρωμένο πεδίο μάχης, σώμα με σώμα, όπου τα δυο στρατόπεδα ήταν πλέον έννοια παρωχημένη μέσα στην ομίχλη από τα καπνογόνα και των δυο πλευρών. Η συνέχεια γνωστή από το οπτικό-ακουστικό υλικό στο διαδίκτυο και τα μεσημεριανά δελτία ειδήσεων του STAR: η ΑΡΑΣ εκδιώχθηκε από το ΕΜΠ και έφτασε να τρέχει μέσα στα στενά του Ζωγράφου.
Η λογοτεχνική αυτή περιγραφή δεν στοχεύει στο να εξωραΐσει την ασχήμια της βίας και του αίματος, αλλά να δώσει μια ακριβή εικόνα για τον τρόπο που εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα, απέναντι στις ‘καλοπροαίρετες’ αφηγήσεις των ΜΜΕ και των κομματικών μηχανισμών της ΑΡΑΣ και της ΚΝΕ. Λογοτεχνική μεν ελλιπής δε, βεβαίως, καθώς ακόμη δεν διευκρινίσαμε ποιες και ποιοι είμαστε ‘εμείς’ που αφηγούμαστε. Κι έχει σημασία να γνωρίζουμε, πάντα, από ποια θέση μιλάμε.
Εμείς
Εμείς, λοιπόν, είμαστε φοιτήτριες σε αυτόνομες συλλογικότητες από σχολές της Αθήνας, εργαζόμενοι στην πανεπιστημιακή έρευνα, αλλά κι άτομα που – είτε πρώην φοιτητ(ρι)ες, είτε όχι – συναντιόμαστε καθημερινά με όλες κι όλους τους προηγούμενους μέσα στο ευρύ πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού. Δηλαδή, τόσο μέσα στο πανεπιστήμιο, σε καταλήψεις σχολών με στόχο την από-εντατικοποίηση των σπουδών, σε αγώνες διοικητικών υπαλλήλων και καθαριστριών αλλά και σε διαδηλώσεις για την αναγνώριση της ακαδημαϊκής εργασίας ως τέτοια. Όσο κι έξω από αυτό, σε εργατικές διεκδικήσεις για χρωστούμενα δεδουλευμένα, σε αγώνες για τη δωρεάν δημόσια υγειονομική περίθαλψη, σε αντί-σεξιστικές πορείες ενάντια στην ελληνική κουλτούρα του βιασμού και σε παρεμβάσεις αλληλεγγύης μέσα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστριών με κεντρικό αίτημα την ελεύθερη μετακίνηση τους. Όλες αυτές οι συναντήσεις δεν συνιστούν απαραίτητα έναν οριοθετημένο πολιτικό χώρο, αλλά μάλλον ένα δίκτυο ανθρώπων που παλεύουν χέρι-χέρι για την ανατίμηση της ζωής τους, σε όλα τα επιμέρους επίπεδα της. Στη βάση του φύλου, της σεξουαλικότητας, της φυλής και της τάξης.
Έχει σημασία να το κατανοήσουμε όλο αυτό. Όχι να το εξιδανικεύσουμε αλλά να το καταλάβουμε. Έχει σημασία να αναγνωρίσουμε, δηλαδή, ότι η συντροφικότητα μας δεν προκύπτει από τον φανατισμό για κάποια ιδεολογία ή από οπαδισμό, αλλά από μια κοινή κατανόηση ότι: απέναντι στα αφεντικά, τους μπάτσους (κρατικούς ή αριστερούς), τους φασίστες, τους έλληνες λεβέντες και όλα τα υπόλοιπα κατακάθια της καπιταλιστικής κοινωνίας, έχουμε μονάχα ο ένας την άλλη. Η ενότητα μας αυτή, με τα δύσκολα και τα όμορφα της, είναι ένα ξεχωριστό είδος ανθρώπινης φιλίας που – σε συλλογικό επίπεδο – σχηματίζει αυτό που ονομάζουμε κοινότητα. Η κοινότητα μας αυτή, λοιπόν, είναι ανοικτή σε κάθε (καλοπροαίρετη) κριτική και δεν θα πρέπει να τοποθετείται, ως προς σύγκριση, δίπλα στην – αυστηρώς – ιεραρχική πυραμίδα μιας αριστερής γκρούπας, η οποία συγκροτείται μονάχα μέσα από τα τραπεζάκια της σε μερικές σχολές και μια αράδα από κομματικές εκδηλώσεις. Εν ολίγοις, η ποιότητα των σχέσεων και των συναισθημάτων που μας οδήγησαν την περασμένη Πέμπτη στο ΕΜΠ, εμάς ή την ΑΡΑΣ, πολύ απλώς ανήκουν σε αντιδιαμετρικώς διαφορετικά σύμπαντα. Χωρίς να χρειάζεται να καταπιεί τη βία του γεγονότος, ας κρίνει ο καθένας και η καθεμιά ποιο είναι το σύμπαν που της ταιριάζει καλύτερα.
Ένα σύντομο χρονικό
Φυσικά, ο τρόπος που εκτιμούμε τις σχέσεις μας ή τις σχέσεις των άλλων μπορεί να κριθεί ως κάτι το εξαιρετικά υποκειμενικό, οπότε κι είναι προτιμότερο να εκθέσουμε τα γεγονότα. Το χρονικό δεν είναι μεγάλο, αλλά σίγουρα περιεκτικό.
- Γεγονός πρώτο. Την 1η βδομάδα του Απρίλη, η ΑΡΑΣ «προλαβαίνει» προγραμματισμένη κατάληψη στον ΕΛΚΕ από την Ανοικτή Συνέλευση Πολυτεχνειούπολης, αποκλείοντας το κτήριο κι εμποδίζοντας τη συνέλευση να ανοίξει έστω και πανό.
- Γεγονός δεύτερο. Μετά από μερικές μέρες, ορισμένοι από 40 μέλη της ΑΡΑΣ, έπειτα από αντέγκληση, χτυπούν με μπουνιές στο πρόσωπο μέλος της Ανοικτής Συνέλευσης Πολυτεχνειούπολης. Δεδομένης της συγκυρίας, επιλέγεται να μην απαντηθεί η βιαιοπραγία.
- Γεγονός τρίτο. Την επόμενη βδομάδα, μια γκρούπα της ΑΡΑΣ στήνει «εκτάκτως» εκδήλωση την ίδια ακριβώς ώρα που η Ανοικτή Συνέλευση Πανεπιστημιούπολης έχει προγραμματισμένη εκδήλωση με φοιτήτριες, εργαζόμενους και τη γειτονιά, διαμηνύοντας παράλληλα στους φοιτητικούς κύκλους ότι «ο αντιεξουσιαστικός χώρος είναι επικίνδυνος για τους φοιτητικούς συλλόγους».
- Γεγονός τέταρτο. Τη 2η βδομάδα του Απρίλη, σε συζήτηση για την πανεπιστημιακή αστυνομία, μέλη της ΑΡΑΣ πιάνουν από τα μαλλιά συντρόφισσα του Αυτόνομου Σχήματος ΦΜΣ, ενώ την ίδια στιγμή μηχανές με εξωσχολικούς ΑΡΑΣίτες γυροφέρνουν τη σχολή. Καλά πήγε κι αυτό. Δεδομένης πάλι της συγκυρίας, επιλέγεται να μην υπάρξει απάντηση.
- Γεγονός πέμπτο. Δυο μέρες μετά, η ΑΡΑΣ εμφανίζεται στη γενική συνέλευση του Φυσικού, με περίπου 40 εξωσχολικά άτομα 25-35 ετών, όλοι με μπουφάν μηχανής, κράνη παραμάσχαλα και μια στοίβα από παλούκια καβατζωμένα σε μια γωνιά. Απειλητική στάση καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέλευσης, ενώ αποκαλούσαν «ασφαλίτες» το Αυτόνομο Σχήμα ΦΜΣ κατά την αποχώρηση τους. Και πάλι, δίνεται τόπος στην οργή. Συνεχίζουμε.
- Γεγονός έκτο και φαρμακερό. Την 3η βδομάδα του Απρίλη, η ασταμάτητη κυρία ΑΡΑΣ εμφανίζεται στη γενική συνέλευση του Μαθηματικού με τα ίδια 40 μεσήλικα κι εξωσχολικά μοσχάρια, όπου απειλούν ότι «θα σας θάψουμε, θα σας σπάσουμε τα πόδια», διακόπτουν την τοποθέτηση του Αυτόνομου Σχήματος ΦΜΣ, πιάνουν από το λαιμό και τα μαλλιά συντρόφισσα ενώ τραμπουκίζουν σύντροφο και του ζητάνε να τους παρακαλέσει για να τον αφήσουν.
Το ποτήρι εκεί ξεχείλισε. Και δεν ξεχείλισε επειδή είμαστε ευέξαπτες κι ευέξαπτοι, αλλά επειδή πολύ απλά: πρώτον, δεν ανεχόμαστε τον σαδισμό και, δεύτερον, καταλάβαμε ότι η ασταμάτητη ΑΡΑΣ δεν γνώριζε κανένα όριο και δεν είχε λόγο να φρενάρει ποτέ και για κανέναν. Οπότε, μαζευτήκαμε αντανακλαστικά ένας ικανός αριθμός ατόμων και κατευθυνθήκαμε προς τη Φιλοσοφική όπου και είχαν μεταφερθεί, ώστε τους αντιμετωπίσουμε. Ό,τι κι αν σήμαινε πλέον αυτό. Εν τέλει, δεν συναντηθήκαμε για λίγα λεπτά της ώρας, ενώ στην είσοδο της Φιλοσοφικής βρήκαμε κουβάδες γεμάτους με πέτρες. Στο σημείο αυτό, αποδεχθήκαμε ότι τα άτομα αυτά δεν είναι απλώς ασταμάτητα αλλά και πρόθυμα για όλα, κι ότι εάν δεν προλαβαίναμε τις καταστάσεις θα μας προλάβαιναν αυτές. Έτσι, την επόμενη μέρα, αφού τους αναζητήσαμε σε διάφορες σχολές της Αθήνας, συγκεντρωθήκαμε στη ΣΕΜΦΕ του ΕΜΠ όπου υποτίθεται ότι είναι το «κέντρο επιχειρήσεων» τους, με σκοπό και πάλι να τους αντιμετωπίσουμε. Δεν τους βρήκαμε ούτε κει, ενώ παραβιάσαμε τον χώρο τους σίγουροι ότι θα εντοπίσουμε «πολεμικό» εξοπλισμό τον οποίο και θα έπρεπε να αφοπλίσουμε. Όντως, από μέσα αφαιρέσαμε πλήθος από σιδερολοστούς, μαδέρια και πυροσβεστήρες. Μέσα στην επόμενη ώρα, όποτε κι είχαν πληροφορηθεί για όλες τις κινήσεις μας αυτές, ανακοίνωσαν εκδήλωση στη ΣΕΜΦΕ για την επόμενη μέρα, η οποία προφανώς μεταφραζόταν σε μια προμελετημένη συνάντηση κορυφής. Η συνέχεια γνωστή.
Μια αριστερή ‘κρίση πανικού’
Θα είχε ίσως αξία να αναζητήσουμε τα κίνητρα της ΑΡΑΣ για μια τόσο απροκάλυπτα επιθετική συμπεριφορά, να δούμε την πραγματική στρατηγική πίσω από τον φανατισμό, την εμμονή και την πώρωση. Για την ακρίβεια, είναι η πολλοστή φορά όπου η συγκεκριμένη συμμορία επιλέγει το δρόμο της βίας, με αποκορύφωση ίσως την επίθεση και τη διάλυση του συντονιστικού της ΕΑΑΚ Θεσσαλονίκης το 2017 (με μια αναζήτηση “αρας τραμπούκοι” στο google, προκύπτουν όλες οι σχετικές καταγγελίες). Καθώς, επίσης, θα είχε νόημα και να αναλύσουμε τη συμπαράσταση που βρήκε εξαρχής στην ΚΝΕ, αλλά και την αποστασιοποίηση της πλειονότητας των αριστερών παρατάξεων οι οποίες προτίμησαν να σιωπήσουν επιδεικτικά απέναντι στα γαβγίσματα της ΑΡΑΣ όλο το προηγούμενο διάστημα. Βέβαια, δε χρειάζεται δα και καμιά κοφτερή πνευματική διαύγεια, ώστε να αντιληφθούμε ότι οι σπασμωδικές αυτές κινήσεις των συγκεκριμένων αριστερών ομάδων και παρά-ομάδων στα Αθηναϊκά πανεπιστήμια αποτελούν απλώς μια πολιτική ‘κρίση πανικού’ απέναντι στο φοιτητικό κίνημα της Θεσσαλονίκης. Αναφερόμαστε, φυσικά, στο κίνημα που διαμορφώθηκε γύρω από την κατειλημμένη πρυτανεία του ΑΠΘ, η οποία φαινόταν να είχε ξεπεράσει τα όρια του φοιτητικού ζητήματος και να έχει λάβει χαρακτηριστικά ενός πιο συνολικού κινήματος αμφισβήτησης της κρατικής διαχείρισης των ημερών. Ενός κινήματος αυτόνομου και πέραν από την κηδεμονία των αριστερών παρατάξεων που, μοναχά σε φοιτητικό επίπεδο, γέννησε μια πληθώρα από νέα αυτόνομα φοιτητικά σχήματα ανά τις σχολές της Θεσσαλονίκης. Ενός κινήματος που συγκέντρωνε 12.000 κόσμο στις πορείες του κι έκανε τους αριστερούς φοιτητοπατέρες να τρέμουν από το φόβο τους.
Είναι ο τρόμος τους αυτός που τους οδηγεί να μιλάνε τις μέρες αυτές τη γλώσσα του ψεύτη – για ‘παρακρατικούς’ και ‘μαφιόζους’ – προσπαθώντας να από-πολιτικοποιήσουν τα γεγονότα στο ΕΜΠ. Να αφαιρέσουν, δηλαδή, την πολιτική ουσία της σύγκρουσης αυτής προσδίδοντας της τα χαρακτηριστικά του λούμπεν, μιας και το όλο σκηνικό – από την αρχή του Απρίλη έως και τα γεγονότα της Πέμπτης – έρχεται ευθέως να φανερώσει την απόλυτη πολιτική τους γύμνια. Την αδυναμία τους, με άλλα λόγια, να αναπαραχθούν με κάποιο τρόπο διαφορετικό από αυτόν του νταή των γενικών συνελεύσεων, αλλά και του πολιτικού κλόουν, που μοναδικό του τρικ πλέον είναι να κουνάει στον αέρα χαρτιά με σφραγίδες από κομματικά ΔΣ.
Α! Κι ένα ακόμη πικάντικο συστατικό για τη σούπα μας. Μέσα σε ελάχιστες μέρες, η ΑΡΑΣ με την ΚΝΕ έχουν βγάλει μια σειρά από ανακοινώσεις πανελλαδικά, διατείνοντας ότι οι “φοιτητικοί σύλλογοι” (δηλαδή μερικά χαρτιά με τις υπογραφές της ΚΝΕ και των ΑΡΑΣ, ΑΡΙΣ) καταδικάζουν τις “μαφιόζικες” επιθέσεις στο ΕΜΠ την περασμένη Πέμπτη. Η τραγική ειρωνεία εδώ δεν είναι τόσο ότι ένα μήνα τώρα η ΚΝΕ (και οι λοιπές αριστερές παρατάξεις) σιωπούσε για τη χυδαιότητα της ΑΡΑΣ, αυτό είναι ένας αναμενόμενος διαχρονικός χειρισμός απέναντι στον – επικίνδυνο, πολιτικά, για αυτή – χώρο της αυτονομίας. Αλλά το γεγονός ότι το 2017, έπειτα από μια αντίστοιχη τραμπούκα της ΑΡΑΣ με αποδέκτη τότε την ίδια την ΚΝΕ, είχε ως αποτέλεσμα να κουβαληθούν μέλη του ΠΑΜΕ από το Πέραμα στη ΣΕΜΦΕ και να στείλουν όλους του ΑΡΑΣίτες στο νοσοκομείο, ουρλιάζοντας παράλληλα στις γυναίκες ΑΡΑΣίτισσες ότι θα τις βιάσουν. Τότε, λοιπόν, δεν είχε βγει ούτε μισή ανακοίνωση από κανέναν. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι απλώς ένα πρόσφατο – ενδεικτικό – γεγονός από τα πολλά που κείνται στο δρόμο πολλών εκ των αριστερών κομμάτων κι οργανώσεων της μεταπολίτευσης. Ο δρόμος αυτός είναι βρεγμένος με άφθονο αίμα, δάκρυα κι ιδρώτα από τις εσωτερικές τους συγκρούσεις, πάντα στο βωμό της ηγεμονίας του ευρύτερου κοινωνικού πεδίου και (σχεδόν) πάντα υπό μια αμοιβαία εχεμύθεια. Τα αφήνουμε αυτά εδώ, άνευ σχολιασμού, ως αντιπαραβολή στις αγωνιώδεις ανακοινώσεις όλων αυτών τις προηγούμενες μέρες, αλλά και για μια πιο σφαιρική άποψη επί της σήψης και της δυσωδίας που ακτινοβολούν τα κομμάτια αυτά της αριστεράς στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Όπως καταλαβαίνουμε, θα ήταν σίγουρα χρήσιμο να κατανοηθούν όλα αυτά καλύτερα. Δεδομένης της έντασης των τελευταίων γεγονότων, όμως, θεωρούμε πιο παραγωγικό να σταθούμε στο παρασκήνιο της βίας την 22η του Απρίλη.
Το απύθμενο βάθος πίσω από μια σύγκρουση
Στην πραγματικότητα, η σύγκρουση αυτή ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια αντίδραση στην προκλητικότητα της ΑΡΑΣ, κατά τον τελευταίο μήνα. Το επίπεδο της βίας και η δύναμη της εκτόνωσης, εκ μέρους και των δυο στρατοπέδων, μαρτυρούν – κατά την ταπεινή μας άποψη – ότι η ορμή της πρόσκρουσης έχει καλλιεργηθεί από ένα βάθος εξαιρετικά μεγαλύτερο, φανερώνοντας μια πιο δομική αντίθεση. Πρόκειται για τη σύγκρουση δυο εντελώς διαφορετικών κόσμων και είναι αυτό που – αθώα – κωδικοποιείται συνήθως ως η ‘παραδοσιακή αντιπαλότητα’ μεταξύ του χώρου της αυτονομίας/αντιεξουσίας και αυτού της αριστεράς, στα ελληνικά πανεπιστήμια. Κι όχι μόνο μέσα εκεί. Χαρακτηρίζουμε την κωδικοποίηση αυτή αθώα, εννοώντας ότι έχει γίνει σύμβολο με κρυφά μηνύματα. Ότι έχει δηλαδή κανονικοποιηθεί στο σύστημα των σχέσεων μας, θεωρείται ως κάτι το δεδομένο και το φυσιολογικό, ως κάτι κωμικοτραγικό το οποίο απλώς παράγει μια επιφανειακή κόντρα ανά περιόδους ανάλογα με τις ορέξεις και τις διαθέσεις. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι η κόντρα αυτή μόνον επιφανειακή δεν είναι.
Η αριστερά στα ελληνικά πανεπιστήμια – πλην ορισμένων, συγκεκριμένων περιπτώσεων – έχει πολύ συγκεκριμένη κινητήριο δύναμη από πίσω της και, με εξαίρεση χωροχρονικά σημεία όπως το φοιτητικό κίνημα του 2006-07 (τα οποία και κάνει σημαία, όλο το υπόλοιπο διάστημα), δεν ανοίγει ποτέ αγώνες που δεν μπορεί να ελέγξει ή να αποκομίσει κομματικά κάτι από αυτούς. Μιλάμε για τους αγώνες στη βάση των αναγκών των φοιτητριών για δωρεάν στέγαση, σίτιση και λιγότερη εντατικοποίηση στο πρόγραμμα σπουδών. Μιλάμε για τις ανά καιρούς απολυμένες καθαρίστριες και υποτιμημένους διοικητικούς υπαλλήλους, για την κακοπληρωμένη ή κι απλήρωτη ή κι ανασφάλιστη εργασία των υποψήφιων διδακτόρων και του τεχνικού προσωπικού στα εργαστήρια. Οποιοδήποτε κι αν είναι το πεδίο του ανταγωνισμού, το πρότυπο της αριστερής παράταξης δεν θα δώσει ποτέ έναν αγώνα εάν δεν πιστεύει ότι πρόκειται να κάνει – τελικώς – ένα κομμάτι του δικό της, σε σημείο που όταν οι κεραίες της εντοπίσουν να συμβαίνει το αντίθετο να φτάσει έως και στο σαμποτάζ. Επειδή όμως έχει μια αξία να διατηρούμε τα νοήματα στις λέξεις και τις έννοιες – ώστε να επικοινωνούμε σωστότερα – αυτό που μόλις περιγράψαμε δεν ονομάζεται ‘αγώνας’, ούτε καν επιλεκτικός, αλλά κομματικός εισοδισμός. Είναι ένα ξεχωριστό είδος πολιτικής δύναμης που βαλσαμοποιεί τον φοιτητικό σύλλογο μετουσιώνοντας τον σε μια σφραγίδα ενός ΔΣ από κομματικά κεφάλια, ενώ μετατρέπει τη γενική συνέλευση σε μια θεατρική παράσταση με όρους αρένας. Όσες υπήρξαμε φοιτήτριες και φοιτητές έχουμε κάνει την αυτοκριτική για τη συμβολή μας πολλές φορές στο παιχνίδι αυτό των εντυπώσεων, μάθαμε από αυτή και αναβαθμιστήκαμε.
Εάν επιθυμούμε μια πιο επίκαιρη τζούρα από τη σαπίλα της σύγχρονης πανεπιστημιακής αριστεράς, αρκεί να παρατηρήσουμε όλους αυτούς τους γραφειοκράτες της ΚΝΕ και των ΑΡΑΣ-ΑΡΙΣ που περιφέρονται το τελευταίο διάστημα ως θίασος στα «συντονιστικά των φοιτητικών συλλόγων» – με μια σφραγίδα στο χέρι – κι οι οποίοι χρήζουν τους εαυτούς τους «φοιτητικό κίνημα» σε μια περίοδο που δεν διεξάγονται καν γενικές συνελεύσεις. Είναι οι ίδιοι που σπαμάρουν τα σόσιαλ μήντια με σέλφι από τα κομματικά τους κοπάδια, τα οποία και βαφτίζουν «συντονιστικά φοιτητών» και, γενικώς ή ειδικώς, δεν εκπροσωπούν απολύτως μα απολύτως κανέναν πέραν της κομματικής τους γραμμής.
Διαχρονικά, οι περισσότερες αριστερές παρατάξεις εκφράζονται με bullets, λεζάντες με ‘ανυπακοή’ κι αφοπλισμό των ΜΑΤ, υπερβατικά αιτήματα για παύση των πολέμων και άλλες παρόμοιες κορδέλες που έρχονται απλώς να συνθέσουν ένα «επαναστατικό» προφίλ. Άλλο ένα ψυχολογικό εμπόρευμα, δηλαδή, για τους διαδρόμους των σχολών το οποίο και, φυσιολογικά, ποτέ του δεν υπήρξε επικίνδυνο προς τους ανθρώπους της εξουσίας και της εκμετάλλευσης. Βέβαια, αυτό που όντως, για παράδειγμα, είναι επικίνδυνο εκ μέρους τους – προς τον κόσμο της εργασίας αυτή τη φορά – είναι η διαχρονική και συντεχνιακή λογική τους για τα ‘ισχυρά πτυχία’, η οποία υπόσχεται στην φοιτήτρια μιας σχολής ότι θα βρει μια δουλειά με καλύτερα λεφτά, ενώ – περίτεχνα – παραλείπει ότι ένα πτυχίο έχει μονάχα νόημα να είναι ‘ισχυρό’ ανταγωνιζόμενο κάποιο άλλο. Κι αν αυτό το είδος ανταγωνισμού υποτιμάει μια φορά τα πτυχία των ΤΕΙ (οι φοιτητές των οποίων, παρεμπιπτόντως, βγαίνουν τώρα μπροστά για την εξίσωση των πτυχίων τους με αυτά των ΑΕΙ), τι να πούμε και για όλους κι όλες τις ανειδίκευτες συναδέλφισσές μας που δίνουν τον αγώνα για το μεροκάματο.
Ακόμη πιο επικίνδυνη, βέβαια, φαίνεται να είναι η σχέση της αριστεράς με το ‘έθνος’ τους. Το έθνος – ως κατασκευή – δεν είναι απλώς ένα σημείο μίσους για οποιαδήποτε κι οποιονδήποτε συναισθάνεται το αδελφό μας πολυεθνικό προλεταριάτο (αυτό που δολοφονείται στον Έβρο και το Αιγαίο, εξοντώνεται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή πληρώνεται ένα κομμάτι ψωμί τη μέρα για να δέχεται στο λεωφορείο τα ξενοφοβικά βλέμματα με ύφος ‘μου κλέβεις τη δουλειά’), αλλά κυρίως μια δύναμη που ανταγωνίζεται ευθέως αυτήν της ‘τάξης’. Της τάξης των καταπιεσμένων και των υποτιμημένων από το σύγχρονο σύστημα εκμετάλλευσης του ανθρώπου. Όσο πιο δυνατό το έθνος, τόσο πιο αδύναμη η τάξη. Και το αντίθετο, φυσικά. Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Διότι ο εθνικισμός που οπλίζει τις δολοφονίες στα σύνορα και υποτιμάει τις μετανάστριες εντός της πόλης μας δεν είναι τόσο οι (εξαφανισμένοι) χρυσαυγίτες, αλλά συνολικά η εθνική κουλτούρα του ελληνικού βόθρου, περήφανο μέλος του οποίου είναι και πολλά κομμάτια της αριστεράς στα ελληνικά πανεπιστήμια. Έτσι, το έθνος λειτουργεί – δομικώς – συλλογικά, ενώνει τις δυνάμεις όλων των επιμέρους μονάδων του και – με πρόφαση και βάση την επιβίωση του – ξεδιπλώνεται και νομιμοποιεί οποιαδήποτε στρατηγική επίθεσης ενάντια στο εγχώριο, ντόπιο ή πολυεθνικό κόσμο της εργασίας. Φυσικά, όταν μιλάμε για συμμετοχή των συγκεκριμένων αριστερών στον ελληνικό βόθρο δε συζητάμε για την καθολική απουσία όλων τους από τους αγώνες δίπλα στις μετανάστριες και τους μετανάστες, αυτό είναι κάτι το δεδομένο. Αντίθετα, αναφερόμαστε – μεταξύ άλλων πολλών – στην ουσία της πολιτικής τους διάδρασης που αποκρυσταλλώνεται, για παράδειγμα, στις εθνικιστικές θέσεις που διατυπώνουν οι ΑΡΑΣ-ΑΡΙΣ στις εκδηλώσεις της ΕΑΑΚ, με αναφορά στα Ίμια και περί ‘ετοιμότητας απέναντι στον Τούρκο’.
Δυστυχώς, η λίστα που φαίνεται να σχηματίζουμε δεν έχει τέλος και το πηγάδι της ντροπής μάλλον δεν έχει πάτο. Διότι, η αυστηρή κομματική ιεραρχία κι ο λανθάνοντας εθνικισμός είναι δίδυμα αδελφάκια της πατριαρχίας, του σεξισμού, της ομοφοβίας, της τρανσφοβίας κι εν γένει της σεξουαλικής αποστροφής απέναντι σε οτιδήποτε το διαφορετικό. Αλλά επειδή, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν τους γνωρίζουμε και τόσο προσωπικά όλες κι όλους αυτούς τους αριστερούς της φακής, πέραν από το ότι μας αποκαλούνε ‘πούστηδες’ στις συνελεύσεις, θα αρκεστούμε σε αυτά και θα αφήσουμε τον παρατηρητή και την αναγνώστρια να βγάλουν τα συμπεράσματα τους.
Δεν χρειάζεται να εμβαθύνουμε ή να ψυχαναλύσουμε την κατάσταση περισσότερο, ώστε να καταλάβουμε όλες κι όλοι – συμφωνούντες ή διαφωνούσες – ότι η αντιπαλότητα αυτή που ζωγραφίζεται στον πανεπιστημιακό καμβά δεν είναι προϊόν ανόμοιας αισθητικής ή κάποιας ψυχολογικής κλίσης στη σωματική βία. Στην πραγματικότητα, αυτό που φτηνά παρουσιάζεται ως αιώνια βεντέτα είναι μια ολομέτωπη σύγκρουση αντίθετων συμφερόντων – εντός κι εκτός του πανεπιστημιακού πεδίου – μεταξύ υποκειμένων που αυτό-οργανώνονται και συγκροτούνται στη βάση της άμεσης άρνησης των καταπιέσεων τους και κομματικών μαγαζιών. Κατά την άποψη μας, αυτή είναι η πραγματική μάχη μεταξύ πολιτικής εξέγερσης και αντί-εξέγερσης στα ελληνικά πανεπιστήμια τα τελευταία χρόνια, κι όχι η αντιπαράθεση με μια χούφτα πρυτάνεις και λοιπούς αχυρανθρώπους. Η σύγκρουση, με λίγα λόγια, ήταν μια ωρολογιακή βόμβα που έμελλε να εκραγεί καιρό τώρα, η οποία πολύ απλά πυροδοτήθηκε μια ώρα αρχύτερα μέσα από τις σπασμωδικές κινήσεις – κι από την μετουσίωση της καταπιεσμένης ανάγκης για εισοδισμό σε έκδηλο σαδισμό – τις οποίες και πάραξε το αριστερό αδιέξοδο της πολιτικής συγκυρίας.
Ο δυϊσμός της βίας, ως ανάγκη ή επιλογή
Μεταβολίζοντας, λοιπόν, με ψυχραιμία τα γεγονότα και διεξάγοντας μια πιο χειρουργική ανάγνωση τους, επιθυμούμε να κάνουμε πέρα τον αριστερό ζόφο, να μην υποπέσουμε στην παγίδα να τον χρησιμοποιήσουμε ως άλλοθι για τις δικές μας αδυναμίες και, ως εκ τούτου, να κάνουμε μια αυτοκριτική για τις επιλογές μας την περασμένη Πέμπτη.
Πρώτα και κύρια, λοιπόν, το σκηνικό ήταν ‘στημένο’ – κι από τις δυο πλευρές – και θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Απλώς, καμία από τις δυο πλευρές δεν το απέφυγε. Η αντιπαράθεση ήταν μεν – αργά ή γρήγορα – αναπόφευκτη, δεδομένης της χυδαιότητας και της πολιτικής αδηφαγίας της ΑΡΑΣ, αλλά κατά την άποψη μας θα μπορούσε να έχει διεξαχθεί υπό πολύ διαφορετικούς όρους. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να έχουμε αναμείνει έως την επόμενη γενική συνέλευση, ή όποιο άλλο κοινό ανταγωνιστικό πεδίο, κι εκεί και τότε να περιφρουρούσαμε την παρουσία και τα πολιτικά μας συμφέροντα. Έτσι, η αντιπαράθεση – με ή χωρίς τη βία – θα βρισκόταν σε τροχιά γύρω από ένα επίδικο και δεν θα τοποθετείτω η ίδια στο κέντρο των περιστάσεων. Φυσικά, επειδή διαμεσολαβούσαν οι (φοιτητικές) διακοπές του Πάσχα, ένα τέτοιο, πιο συγκροτημένο σχέδιο πολιτικής μάχης θα έπρεπε να μπει στον πάγο κι άρα να συνοδεύεται από μια κάποια συναισθηματική εγκράτεια. Η αρετή της υπομονής, λοιπόν, δεν ήταν πιθανότατα στο οπλοστάσιο μας, με αποτέλεσμα να περιφερόμαστε – εμείς αυτή τη φορά – σαν τον θίασο στους δρόμους της Πολυτεχνειούπολης, μια μαύρη οπλισμένη μάζα που πέραν από κάθε αμφιβολία αναζητούσε τον αντίπαλο της να αναμετρηθεί και να εκδικηθεί.
Η εικόνα αυτή ήταν άσχημη, από κάθε αισθητική και πολιτική άποψη. Τόσο για τους Ζωγραφιώτες που ήταν βόλτα με τα παιδιά και τα εγγόνια τους όσο και τις εργαζόμενες του ΕΜΠ, όπου όλες κι όλοι είτε είχαν μείνει να κοιτάν τις κινήσεις μας σαν χάνοι, είτε άλλαζαν αμέσως κατεύθυνση σαστισμένοι και φοβισμένοι. Για να μην μακρηγορούμε, όλοι κι όλες αυτές που θεωρούμε το κοινό της απεύθυνσης μας τις μέρες αυτές, στον αγώνα ενάντια στην αστυνομική περίφραξη της Πανεπιστημιούπολης και της Πολυτεχνειούπολης, εξέλαβαν ένα ωμό και – κατά την άποψη μας πάλι – εντελώς λανθασμένο πολιτικό μήνυμα προθέσεων. Χειριστήκαμε, δηλαδή, την κατάσταση με τρόπο τέτοιο, μέσα από τον οποίο η θεάτρια κι ο θεατής δεν παρακολούθησαν την προσπάθεια μιας κοινότητας να προασπίζει την ύπαρξη της στον πολιτικό και φυσικό χώρο, παρά έναν οργισμένο όχλο που διψούσε για αίμα.
Εν τέλει, ενώ τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης και οι αριστερές γκρούπες μπορούν να εκμετελλευθούν όσο θέλουν τις εικόνες βίας με τα βρώμικα εργαλεία τους, εμείς θα πρέπει να εστιάσουμε ακριβώς στο σημείο που διατυπώσαμε εξ’ αρχής στο κείμενο αυτό: να κατανοήσουμε τις επιλογές μας και να ωριμάσουμε, ατομικά και συλλογικά. Για την αυταξία μας στο τώρα, αλλά και για μια σωστότερη επιλογή αύριο. Και μια τέτοια συλλογική ανοικτότητα δεν θα πρέπει να φοβάται όλους αυτούς που παραμονεύουν πίσω από τη γωνία για τις στιγμές της αδυναμίας μας. Διότι είναι το επίπεδο αυτό της εσωτερικής κι εξωτερικής ειλικρίνειας μας που εκθέτει ανεπανόρθωτα όλες αυτές τις πολιτικές αλεπούδες και που, παράλληλα, μειώνει τη απόσταση μας από όλους κι όλες αυτές που αναζητούν να εμπλακούν αυθεντικά στον αγώνα για το μετασχηματισμό της καπιταλιστικής κοινωνίας σε μια κοινωνία για τον άνθρωπο.
Ολοκληρώνοντας μια πρώτη προσπάθεια στην αυτοκριτική, προς το παρόν δηλαδή, θα θέλαμε επίσης να μεταφέρουμε τα εξής παρακάτω, τα οποία και θεωρούμε ότι απομυστικοποιούν λίγο βαθύτερα την ουσία της πολιτικής (αντί-) βίας και εξομαλύνουν λίγο περισσότερο την τυφλή απώθηση που μπορεί να προκαλεί ένα ανάλογο σκηνικό έντασης.
Η ισοπεδωτική έκβαση της σύγκρουσης την 22η του Απρίλη, κατά της ΑΡΑΣ, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί ερεθισμό κάποιου βίαιου ενστίκτου ή την αποθέωση της ίδιας της βίας, αλλά στοχεύει στο ακριβώς αντίθετο: θέλει να πάρει τα φώτα από την ωμότητα του πόνου και να αναδείξει την πραγματική ποιότητα ανάμεσα στα δυο στρατόπεδα. Από κει κι έπειτα, είναι στο χέρι του καθενός και της καθεμιάς να αξιολογήσει και να αναστοχαστεί.
Κι εξηγούμαστε για ποια ποιότητα μιλάμε. Η βία για μας δεν είναι μια και τόσο εκούσια επιλογή, αλλά κάτι που μας συναντά στη ζωή όταν επιλέγουμε να αρνηθούμε και να αντιπαρατεθούμε έμπρακτα με τα σημεία της καταπίεσης μας. Έτσι, η σχέση μας με αυτή έχει διαμορφωθεί επειδή είμαστε μαχητικές αντιφασίστριες (στο δρόμο δηλαδή, όχι στο fb) ενάντια στα εθνικιστικά πογκρόμ και τους μπάτσους τους, χέρι-χέρι με τους αδελφούς μετανάστες-μικροπωλητές της Πατησίων και τις αδελφές μετανάστριες της πλατείας Βικτωρίας. Διαμορφώθηκε όταν βάλαμε τα σώματα μας μπροστά για τη διεκδίκηση των δημοσίων χώρων, των πλατειών και των πάρκων, και την προάσπιση των κατειλημμένων μας πολιτικών χώρων από τα αφεντικά και τους μπράβους τους. Όταν ενωθήκαμε με κοινότητες Ρομά απέναντι στα ΜΑΤ και τα ΕΚΑΜ επειδή τους έκοψαν το νερό και το ρεύμα, αλλά και κάθε φορά που, ως έμφυλα υποκείμενα, χρειάστηκε να απαντήσουμε όλα μαζί απέναντι στον μάτσο έλληνα άντρα και τις παραλλαγές του. Αυτά κι άλλα τόσα είναι που μας έχουν θωρακίσει συλλογικά, χρόνια τώρα, κι όχι οι θεατρικές συγκρούσεις των αριστερών έξω από τα λουλουδάδικα της βουλής και οι σφαλιάρες για το ποιος θα έχει τα περισσότερα τραπεζάκια κατά την επέτειο του Πολυτεχνείου. Αυτή είναι και η αιτία της υπεροχής μας στο επίπεδο της φυσικής σύγκρουσης. Κι όχι επειδή υιοθετούμε ‘μαφιόζικες’ τακτικές (ό,τι κι αν σημαίνει πια αυτή η τόσο εύκολη λέξη) ή επειδή χρησιμοποιούμε κάποια σκοτεινή τεχνολογία βουντού.
Φυσικά, όλη αυτή η βία – εξ’ ορισμού – μας τσιμεντώνει ψυχοδυναμικά κι αυτό είναι κάτι που, επίσης, μαθαίνουμε συνεχώς να διαχειριζόμαστε και να το απαλύνουμε συλλογικά. Διότι, ναι μεν θέλουμε να σταθούμε αντάξιες κι αντάξιοι των περιστάσεων. Αλλά, σίγουρα όχι να μεταλλαχτούμε σε ανθρώπους σκληρούς κι αποκτηνωμένους.
Έξω τα μαγαζιά, μέσα η εξέγερση
Όλα αυτά που γράφουμε παραπάνω, πιστεύουμε και νιώθουμε ότι μπορούν να συμπυκνωθούν στο ότι, ενώ η ίδια η διάσταση της βίας την περασμένη Πέμπτη δεν μας προκαλεί καμία ηδονή, δηλώνουμε ικανοποιημένες και ικανοποιημένοι που πετάξαμε έξω από το πανεπιστήμιο τη συγκεκριμένη συμμορία. Πολύ προσοχή εδώ, ώστε να μην έχουμε παρεξηγήσεις. Δεν μας ευχαριστεί επ’ ουδενί ο πόνος που τους επιστράφηκε, έστω και υπό την οργή ή την απέχθεια που μας έχουν προκαλέσει. Αυτό που, όμως, όντως μας ικανοποιεί είναι ότι πίσω από την αποβολή της ΑΡΑΣ από τον φυσικό χώρο του ΕΜΠ, έλαβε χώρα και η αποβολή των αριστερών μαγαζιών έξω και μακριά από τις συμβολικές πύλες του πανεπιστημίου. Με λόγια απλά, εάν ηρεμήσουμε τις αισθήσεις μας και για μια στιγμή μονάχα αγνοήσουμε τη φασαρία από τις φωνές και τις ξυλιές, τότε θα μπορέσουμε να αφουγκραστούμε αυτό που πραγματικά συνέβη στον κόσμο των συμβόλων και της συνείδησης. Ότι, δηλαδή, εργαζόμενες φοιτήτριες, ανασφάλιστοι ερευνητές, άνεργες αντιφασίστριες, πούστηδες και λεσβίες διώξαμε τους πολιτικούς μαγαζάτορες από τους χώρους μας. Υπό την έννοια αυτή, ναι, νιώσαμε καλά. Και το στηρίζουμε, συνάμα συναισθηματικά και πολιτικά.
Δεδομένων των γεγονότων και της ανακοίνωσης αυτής, μπορούν πλέον όλοι κι όλες να πάρουν μια πιο ξεκάθαρη θέση για την επικαιρότητα. Ή κι όχι! Τουλάχιστον, πιστεύουμε ότι καλλιεργήθηκε το έδαφος ώστε να σχηματιστεί μια πιο ειλικρινής άποψη. Ίσως, κιόλας, όλο αυτό να αποτελέσει αφορμή ώστε να αναδιαταχθούν οι – πραγματικά – ανταγωνιστικές σχέσεις εντός του ελληνικού πανεπιστημίου. Ίσως, πλέον, τα στρατόπεδα να είναι περισσότερο ξεκάθαρα, ως προς το ποιος επιδιώκει τον ταξικό αγώνα και ποιος τρομπάρει τις κομματικές του μπουκάλες.
Αυτά από εμάς και, κλείνοντας, δεν θα θέλαμε να μπλέξουμε με βαρύγδουπους ή ψωροπερήφανους επιλόγους, αλλά οφείλουμε να υπογραμμίσουμε και κάτι το αυτονόητο. Δεν μας αρέσει η χυδαία λάσπη, αλλά δεχόμαστε κι εκτιμούμε την ειλικρινή κι ευθεία κριτική. Άλλωστε, μόνον έτσι μπορούμε και ανατιμούμε τις σχέσεις και τη στρατηγική μας. Στη βάση αυτή κινούμαστε και, σε περίπτωση που δεν είναι ξεκάθαρο από τα συμφραζόμενα, δεν πρόκειται να ανεχτούμε ξανά οποιοδήποτε είδος απειλής ή βίας σε συντρόφισσα ή σύντροφο μας. Από την άλλη, θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας ώστε η κοινότητα μας να βγει μπροστά, να αμφισβητήσουμε έμπρακτα τη συνολική αναδιάρθρωση που συνοδεύει την κρατική διαχείριση της πανδημίας αυτής και να διεκδικήσουμε – εντός κι εκτός των πανεπιστημίων – όλα αυτά που μας στερούν και δικαιωματικά μας ανήκουν.
Εμείς, Απρίλης 21’
