Ο εχθρός του εχθρού μου. Οι Παλαιστίνιοι αγαπούν την Τουρκία. Στη Γάζα, ο Ερντογάν έχει στεφθεί με το φωτοστέφανο του ειλικρινούς φίλου της παλαιστινιακής υπόθεσης. Του ασυμβίβαστου μουσουλμάνου ηγέτη στον οποίο ο καταπιεσμένος αυτός λαός μπορεί να προσβλέπει για κατανόηση και προστασία. Η τεράστια ανοικτή φυλακή των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων, που περιτριγυρίζεται σε όλες τις μεριές της από ισραηλινα πολεμικά πλοία, τεθωρακισμένα και πάνοπλες φρουρές του στρατού του Ισραήλ δεν μπορεί να υπολογίζει στην ανάπτυξη μιας “κανονικής” οικονομικής δομής. Βασίζεται κυρίως στην οργανωμένη φιλανθρωπία των Ηνωμένων Εθνών για να θρέψει υποτυπωδώς τον πληθυσμό της. Η νεο-οθωμανική Τουρκία συνεισφέρει την μερίδα του λέοντος σε οτι αφορά τους πόρους που χρηματοδοτούν αυτά τα προγράμματα, ενώ μαζί με το Κατάρ, αναλαμβάνει το κόστος της (εξαιρετικά περιορισμένης) ανοικοδόμησης, μετά από κάθε δολοφονική επιδρομή των σιωνιστών.i Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι ο δρόμος για “την καρδιά και το μυαλό” του μέσου μουσουλμάνου περνάει μέσα από την αλληλεγγύη στους Παλαιστίνιους. Έτσι, δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να επιδείξει την εχθρότητα του και να κάνει όσο περισσότερο θόρυβο μπορεί εναντίον του Ισραήλ , χωρίς ωστόσο να αναλαμβάνει στην πράξη κάποια χειροπιαστή πρωτοβουλία η οποία θα μπορούσε να βάλει το τουρκικό κράτος σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με τους σιωνιστές. Το πιο σημαντικό απ’ όλα, ενώ κατακεραυνώνει τακτικά στις δημόσιες ομιλίες του τους αιμοδιψείς ισραηλινούς για τις μαζικές δολοφονίες και την προμελετημένη βαναυσότητα εναντίον των Παλαιστίνιων, την ίδια στιγμή η Τουρκία εφαρμόζει συστηματικά ακριβώς τα ίδια μέτρα εθνοκάθαρσης ενάντια στους Κούρδους της Τουρκίας και του συριακού Κουρδιστάν. Για τους Παλαιστίνιους μικρή σημασία έχει αν ο αυτόκλητος προστάτης τους εμπλέκεται ανοικτά εδώ και χρόνια σε έναν ανελέητο πόλεμο που έχει στόχο να εκμηδενίσει τη συλλογική υπόσταση ενός λαού που είναι το ίδιο ανίσχυρος και ανυπεράσπιστος με εκείνους. Ούτε μια φωνή διαμαρτυρίας δεν θα υψωθεί στη Γάζα ή στη Δυτική Όχθη για τα κουρδικά χωριά και τις πόλεις που ξεθεμελιώνουν οι Τούρκοι στο Αφρίν, για να τα εποικίσουν ξανά με οικογένειες ισλαμιστών , εκτοπισμένες από άλλα μέρη της Συρίας και ταγμένες στην υπηρεσία της τουρκικής κατοχής.ii
Αλλά και οι Κούρδοι καμία συμπάθεια δεν τρέφουν για τους Παλαιστίνιους , οι οποίοι υπομένουν εδώ και δεκαετίες στα χέρια των σιωνιστών την ίδια τραγική μοίρα και την ίδια βάναυση μεταχείριση με τους ίδιους. Το Ισραήλ, κι εσχάτως οι ΗΠΑ, παραδοσιακά είναι το μόνο κράτος στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής που βλέπει με καλό μάτι κι έχει μάλιστα υποστηρίξει με πράξεις τις σπασμωδικές κάθε φορά ενέργειες των Κούρδων για να πλησιάσουν το ακατόρθωτο, την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Οι ισραηλινές ελίτ από νωρίς διέβλεψαν οτι στις αποσχιστικές φιλοδοξίες των Κούρδων μπορούσαν να βρουν έναν βολικό μοχλό πίεσης ενάντια στους παραδοσιακούς γεωπολιτικούς αντιπάλους του σιωνιστικού μορφώματος (Ιράν, Ιρακ, Συρία), τους οποίους μπορούσαν να προσεταιριστούν και να θέσουν κάτω απ’ τον έλεγχο τους. Τα προηγούμενα χρόνια που βρισκόταν σε εξέλιξη η σουνιτική εξέγερση του ISIS σε Ιράκ και Συρία, το Ισραήλ αγόραζε το πετρέλαιο που έβγαζαν οι Κούρδοι από τις πετρελαιοπηγές του Κιρκούκ, πληρώνοντας έτσι τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων της αυτόνομης διοίκησης του ιρακινού Κουρδιστάν.iii Ήταν επίσης η δύναμη που ανέλαβε να εξοπλίσει και να εκπαιδεύσει την κουρδική πολιτοφυλακή των Πεσμεργκά , ενώ έφτασε μέχρι το σημείο να αναγνωρίσει το κωμικοτραγικό δημοψήφισμα που προκήρυξαν οι Κούρδοι το 2017 για να κηρύξουν την ανεξαρτησία των περιοχών τους στο βόρειο Ιράκ. Όποιος άλλωστε έχει μελετήσει την ιστορική εξέλιξη των ταξικών και γεωπολιτικών συσχετισμών στην περιοχή, γνωρίζει ότι η οικογένεια των Μπαρζανί που, μαζί με την οικογένεια Ταλαμπανί, κυβερνά παραδοσιακά και αρκούντως “δημοκρατικά” το ιρακινό Κουρδιστάν, βρίσκεται εδώ και χρόνια στη μισθοδοσία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.iv
Βέβαια το Ισραήλ ποτέ δεν επέκτεινε την πολιτική και υλική του υποστήριξη στους μαχητές του PKK που διεξάγουν τον απελευθερωτικό πόλεμο τους μέσα στην Τουρκία. Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, καθώς και τα χρόνια πριν από την άνοδο των νέων οθωμανών στην εξουσία, ο αντικομμουνισμός και μαζί οι γενοκτονικές εκστρατείες σε βάρος Κούρδων και Παλαιστίνιων ως προϋπόθεση για την αναπαραγωγή του τουρκικού και ισραηλινού κρατισμού αντίστοιχα, αποτέλεσαν τη συγκολλητική ουσία πίσω από την πολυεπίπεδη στρατηγική συμμαχία ανάμεσα στις δύο στρατοκρατικά καθεστώτα.v Παρ’ όλα αυτά, ενώ η κατοχή και η εθνοκάθαρση ήταν το κοινό σημείο με το Ισραήλ όπου ο τουρκικός κρατισμός αναγνώριζε τον εαυτό του, η αυτονόητη συστράτευση των καταπιεσμένων ενάντια στους κοινούς δυνάστες τους στην ουσία ποτέ δεν πραγματώθηκε. Και μπορεί οι πρώτοι ένοπλοι πυρήνες του PKK να έλαβαν το βάπτισμα του πυρός στα στρατόπεδα εκπαίδευσης ανταρτών που είχε στήσει η PLO στον Λίβανο, ωστόσο οι δεσμοί ανάμεσα στα δύο κινήματα δεν απόκτησαν ποτέ το βάθος και τον στρατηγικό χαρακτήρα των δεσμών που είχαν αναπτύξει, π.χ. οι Ιρλανδοί και οι Βάσκοι αυτονομιστές.vi Κατά ένα μέρος, αυτό οφείλεται στην όψιμη “εδαφικοποίηση” του Παλαιστινιακού κινήματος η οποία ξεκίνησε να διαμορφώνεται μετά τις Συμφωνίες του Όσλο. Ο σύριος μαρξιστής Αλ-Αζμ έχει δείξει ότι η απόκτηση μιας εδαφικής εστίας στα κατεχόμενα αποτέλεσε για την μπουρζουάδικη μερίδα του παλαιστινιακού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος την αφετηρία σε μια στρατηγική που αποβλέπει να αναπαράξει την ιστορική εμπειρία της σταδιακής δημιουργίας του εβραϊκού κράτους από τους σιωνιστές, αλλά αυτή τη φορά για λογαριασμό της εξόριστης παλαιστινιακής διασποράς.vii Αυτή η στρατηγική σύλληψη της σταδιακής διεύρυνσης των εδαφών της Παλαιστινιακής Αρχής οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην “εθνικοποίηση” του Παλαιστινιακού προτάγματος και στην εμπλοκή της ηγεσίας των Παλαιστίνιων σε πολιτικάντικα παιχνίδια. Με άλλα λόγια, οι Παλαιστινιακές οργανώσεις δεν βρίσκονται πια στην πρωτοπορία ενός διεθνούς επαναστατικού κινήματος (όπως τη δεκαετία του ’70), αλλά λειτουργούν και σκέφτονται με τη λογική που διέπει τις κρατικές ελίτ. Μια αντίληψη που δίνει έμφαση στις διακρατικές συμμαχίες και λιγότερο ενδιαφέρεται να σφυρηλατήσει τις προϋποθέσεις για μια διεθνιστική ενότητα των από-τα-κάτω.
Μήπως όμως και οι Κούρδοι της Συρίας δεν υποχρεώθηκαν να απομακρυνθούν αρκετά από τις αρχές του προλεταριακού διεθνισμού όταν αποφάσισαν να εμπιστευτούν τις τύχες του κινήματος τους στην επιδίωξη μιας λυκοσυμμαχίας με τις ΗΠΑ; Θυμάμαι την νεαρή ακαδημαϊκό Ντιλάρ Ντιρίκ, μια από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες που μιλούσε εξ ονόματος των Κούρδων της Συρίας στα αντιεξουσιαστικά φόρα των μητροπόλεων της Δύσης, να απαντάει αγέρωχα σε κάποιον αριστερό που υπερθεμάτιζε για τους δεσμούς των YPG με τον ιμπεριαλισμό, ότι οι Κούρδοι δεν πολεμούν για να ικανοποιήσουν τις ιδεολογικές φαντασιώσεις της Αριστεράς. Οι Κούρδοι της Ροζάβα αγωνίζονταν για την επιβίωση τους και την επιβίωση των θεσμών συλλογικής αυτοκυβέρνησης που είχαν δημιουργήσει.viii Δεν είχαν την πολυτέλεια να είναι υπέρμετρα επιλεκτικοί στις συμμαχίες τους, ή να αξιολογούν με καθαρά ιδεολογικούς όρους τις ενισχύσεις που μπορούσαν, ή όχι, να αποδεχτούν.
Έχω την αίσθηση ότι δεν θα έπρεπε να είμαστε υπερβολικά αυστηροί και να αποδίδουμε αυτές τις αντιφατικές θέσεις στην ελλιπή κατανόηση των Κούρδων ή των Παλαιστίνιων για τις “βασικές αρχές” του προλεταριακού διεθνισμού. Στο κάτω, κάτω, αν τα συλλογικά υποκείμενα τα οποία ερμηνεύουμε μέσα απ’ την ταξική έννοια του διεθνισμού δεν ανταποκρίνονται στον ρόλο που τους έχουμε αναθέσει στη θεωρία, τότε ίσως είναι το θεωρητικό σχήμα που πρέπει να αλλάξει και όχι τα ίδια τα ταξικά υποκείμενα. Ίσως πάλι η ανακολουθία αυτή να συνιστά το πεπρωμένο κάθε συλλογικού εγχειρήματος που ξεκινάει από μειονεκτική θέση για να αποτινάξει τον ταξικό ή εθνικό ζυγό και να επιτύχει την απελευθέρωση του. Διότι από την μία, κάθε τέτοιο κίνημα, τουλάχιστον στην αρχική του φάση, αυτοανακηρύσσεται σε φορέα και υπερασπιστή των πιο ασυμβίβαστων και πανανθρώπινων ιδανικών και από την άλλη, σχεδόν απ’ τη στιγμή της γέννησης του , είναι υποχρεωμένο να καταπατήσει τις οικουμενικές αξιακές δεσμεύσεις του, κλείνοντας συμμαχίες με καθεστώτα και κρατικές οντότητες που είναι σε θέση να τα ενισχύσουν στον εξαρχής άνισο αγώνα που διεξάγουν. Με αυτή την έννοια, η ληξιαρχική πράξη γέννησης του σταλινισμού στη Ρωσία δεν σηματοδοτήθηκε από την επικράτηση του Στάλιν και της κλίκας του στην εσωκομματική πάλη εξουσίας για τη διαδοχή. Η αντεπαναστατική στροφή συντελέστηκε πολύ νωρίτερα, με την υπογραφή της συνθήκης του Μπρεστ-Λιτόφσκ, όταν οι μπολσεβίκοι συμφώνησαν με τους στρατηγούς του Κάιζερ κι εγκατέλειψαν στην μοίρα τους τους Γερμανούς προλετάριους, οι οποίοι εκείνη την περίοδο ετοιμάζονταν να εξαπολύσουν τη δική τους έφοδο στον ουρανό, προκειμένου να διασφαλίσουν την επιβίωση της δικής τους επανάστασης.
Προσπαθώντας να σκεφτώ ένα σύγχρονο κίνημα κοινωνικής χειραφέτησης που δεν μπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη ισχυρών συμμάχων, μου έρχεται κατά νου η περίπτωση των αναρχικών της Ισπανίας. Η ελευθεριακή επανάσταση του 1936 αντιμετωπίστηκε με καχυποψία, ακόμα και με εχθρότητα, τόσο από τα διεθνή στηρίγματα του καθεστώτος της “Δημοκρατίας”, όσο και από τις πολιτικές δυνάμεις που φαινομενικά αποτελούσαν μέρος του αντιφασιστικού μετώπου. Τόσο ήταν το μένος κατά των αναρχικών, που όπως επσημαίνει ο άγνωστος συγγραφέας της εισαγωγής που περιλαμβάνεται σε μια ηλεκτρονική επανέκδοση του Ελευθεριακού Κομμουνισμού του Puente, οι νικηφόρες δυνάμεις του Β Παγκοσμίου Πολέμου που υποτιθεται πως αντιμάχονταν τον φασισμό, δεν είχαν κανένα πρόβλημα να έρθουν σε συννενόηση με τον Φράνκο και να επιτρέψουν στη φασιστική δικτατορία του να μακροημερεύσει, μόνο και μόνο επειδή φοβούνταν τη δυναμική επάνοδο των αναρχικών στην περίπτωση που κάποιο είδος δημοκρατικής διακυβέρνησης αποκαθίστατο στην Ισπανία. Ίσως μάλιστα αυτό είναι και το πραγματικό μέτρο της αξίας του ελευθεριακού κινήματος της Ισπανίας. Η γεωπολιτική απομόνωση που του επιβλήθηκε δείχνει και το μέγεθος του κινδύνου που αντιπροσώπευε για τις ελίτ.
i Over 129.000 Palestinian families to receive food aid from Turkey, https://www.globalsecurity.org/military/library/news/2012/08/mil-120802-unnews04.htm.
ii Το ποσοστό των Κούρδων που μένουν μόνιμα στην περιοχή έχει μειωθεί από 80% σε 20% μετά την τουρκική εισβολή, στο https://globalcomment.com/the-tragic-consequences-of-turkeys-colonization-of-syrias-kurdish-afrin-region/. Για τη δημιουργία αντιπροσωπευτικών πολιτικών μηχανισμών με σκοπό την “δημοκρατική” επικύρωση της προσάρτησης του Αφρίν βλέπε, https://ahvalnews.com/afrin/congress-makes-afrin-part-turkish-province. Για τον πανάκριβο οικισμό που οι νεο-οθωμανοί σκοπεύουν να οικοδομήσουν στο Κουρδιστάν βλέπε, https://www.presstv.com/Detail/2019/09/28/607324/Turkey-Syria-safe-zone-refugees.
iii Report: Israel Imports Three-quarters of Its Oil from Iraqi Kurds, https://www.haaretz.com/report-israel-a-major-buyer-of-oil-from-iraq-s-kurds-1.5390390.
iv The Kurdish Connection: Israel, ISIS And U.S. Efforts To Destabilize Iran, https://www.voltairenet.org/article197439.html.
v Για την πολιτική οικονομία του νεο-οθωμανισμού, Ράιχ και ημισέληνος, https://www.alerta.gr/archives/4265.
vi The Kurdish Movement’s Relationship with the Palestinian Struggle, https://merip.org/2020/08/the-kurdish-movements-relationship-with-the-palestinian-struggle/.
vii The Controversy Between Edward Said and Sadiq Jalal al-Azm, https://www.scriptiebank.be/sites/default/files/thesis/2019-10/hendrickx_simon_masterproef.pdf.
viii Ο ιμπεριαλισμός πέθανε, ζήτω ο ιμπεριαλισμός!, https://athens.indymedia.org/post/1582126/.
