Juan Carlos Mechoso, αρχιτέκτονας του αγώνα κατά της δικτατορίας
Φόρος τιμής στον σπουδαίο Ουρουγουανό αναρχικό που απεβίωσε πρόσφατα, από τον Γάλλο σύντροφο Bast (μέλος της Union Communist Libertaire Lyon- Ελευθεριακής Κομμουνιστικής Ένωσης Λυών).
Μετάφραση από το πρωτότυπο: Ελένη Χ.
Αν και ελάχιστα γνωστός σε αυτή τη μεριά του Ατλαντικού, ο Juan Carlos Mechoso ήταν μια από τις σημαντικότερες μορφές του οργανωμένου λατινοαμερικάνικου αναρχισμού.
Ιδρυτής της Ουρουγουανικής Αναρχικής Ομοσπονδίας, συνδικαλιστικός εκπρόσωπος, αρχιτέκτονας του παράνομου αγώνα ενάντια στη δικτατορία, φυλακισμένος και βασανισμένος. Μαχόμενος, μέχρι τις τελευταίες του μέρες, για τους κοινωνικούς και λαϊκούς αγώνες. Θα θέλαμε να του αποδώσουμε τον απαραίτητο φόρο τιμής.
Ο Juan Carlos Mechoso, ο γέρος (el viejo), όπως τον αποκαλούσαν χαϊδευτικά οι σύντροφοί του, έφυγε από τη ζωή την Τρίτη 11 Οκτωβρίου. Αν και ελάχιστα γνωστός σε αυτή την πλευρά του Ατλαντικού, ήταν μια από τις σημαντικότερες μορφές του οργανωμένου λατινοαμερικάνικου αναρχισμού.
Ο Mechoso, αν και ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του απλά ένα κομμάτι της συλλογικής εμπειρίας των εργατών της Ουρουγουάης που οργανώθηκε στο πλαίσιο της Ουρουγουανής Αναρχικής Ομοσπονδίας (FAU), στην πραγματικότητα είναι μια εξέχουσα προσωπικότητα στην ιστορία του αναρχικού κινήματος. Γεννημένος το 1935, γιος οικιακής βοηθού και κουρέα, αναγκάστηκε πολύ νωρίς να εγκαταλείψει το σχολείο για να εργαστεί σε ένα σφαγείο, μιας και εκείνη την εποχή η βιομηχανία κρέατος ήταν μια από τις σημαντικότερες της χώρας. Υποστηρικτής του αναρχισμού μόλις από 14 ετών, συνδικαλιστής από τα εφηβικά του χρόνια, συμμετείχε στην ίδρυση της FAU το 1956 μαζί με, μεταξύ άλλων, τον αδελφό του, Pocho Mechoso[1].
Από πολύ νέος ήταν κοινοτικός ακτιβιστής στο Ateneo del Cerro, ένα κοινωνικό κέντρο που βρίσκεται στη λαϊκή γειτονιά del Cerro του Μοντεβιδέο [2] , και αργότερα συνδικαλιστής στη βιομηχανία τους κρέατος και στη συνέχεια στη γραφιστική. Συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία της Φοιτητικής Εργατικής Αντίστασης (ROE), μιας τάσης που ένωσε και εξακολουθεί να ενώνει εργάτες και φοιτητές σε μαζικούς αγώνες και κινητοποιήσεις.
O ένοπλος αγώνας και ανασυγκρότηση της FAU
Από το 1969 έως το 1973 ήταν ένας από τους επικεφαλής της Λαϊκής Επαναστατικής Οργάνωσης 33 Orientales (OPR-33), μιας ένοπλης πτέρυγας της FAU, η οποία πέρασε στην παρανομία το 1967 και διεξήγαγε ενέργειες όπως πολιτικές απαγωγές, απαλλοτριώσεις και διασώσεις. Φυλακισμένος για δώδεκα χρόνια, από το 1973 έως το 1985, βασανίστηκε αδίστακτα από τις δυνάμεις της στρατιωτικής δικτατορίας, οι οποίες όμως δεν μπόρεσαν ποτέ να τον συντρίψουν, και έτσι αμέσως μετά την απελευθέρωσή του συμμετείχε με επιτυχία την ανοικοδόμηση της FAU. Έκτοτε, συμμετείχε ενεργά στην διάδοση της ειδικής αναρχικής οργάνωσης (especifismo – μια αντίληψη του αναρχισμού που βασίζεται στην ανάγκη μιας οργάνωσης και στην συμμετοχή στα κοινωνικά κινήματα και στους λαϊκούς αγώνες) στη νοτιοαμερικανική ήπειρο. Όλη του τη ζωή υπερασπίστηκε με αγάπη και ταπεινότητα τον αναρχισμό και τους λαϊκούς αγώνες.
Το σπίτι του γέρου και της Μαρίνας, της συντρόφου του, ήταν πάντα ανοιχτό σε όλες και όλους που επιθυμούσαν να «μελετήσουν», όπως έλεγε. Σε όσους και όσες ήθελαν ν’ανταλλάξουν, να συζητήσουν, να μάθουν ή να ακούσουν. Πάντα πρόσθεταν επιπλέον πιάτα στο τραπέζι και μοιράζονταν την «μαρμίτα».
Οι συζητήσεις ήταν πολύωρες, πάντα σύμφωνες με το ουρουγουανικό στυλ, αργές, με ένα maté να περνάει από χέρι σε χέρι στον ρυθμό της συζήτησης. Για πολλούς από εμάς, που γνωρίζουμε την ιστορία της FAU και του Χουάν Κάρλος, ήμασταν εντυπωσιασμένοι με την ιδέα να συναντήσουμε « τον γέρο », αλλά αυτό το αίσθημα έσβηνε γρήγορα από την ταπεινοφροσύνη του χαρακτήρα του με το που διαβαίναμε την πόρτα του σπιτιού του. Πόσοι ακτιβιστές, πόσες οργανώσεις, ενεργές ή υπό διαμόρφωση, έχουν περάσει από αυτό το μικρό σπίτι στη γειτονιά του del Cerro ; Σίγουρα πολλές.
Δεν πηγαίναμε στο σπίτι του Mechoso για ν’αναζητήτσουμε απαντήσεις, αλλά για να συζητήσουμε, να εκφράσουμε τις αμφιβολίες και τις ερωτήσεις μας με κάποιον που αφιέρωνε χρόνο για να σκεφτεί μαζί μας και να μας βοηθήσει να βρούμε τα μέσα για να απαντήσουμε στα ερωτήματά μας. Μπόρεσε, μετά από τα χρόνια που πέρασε στη φυλακή, όχι μόνο να αποκαταστήσει μια οργάνωση, που είχε υποστεί την απώλεια πολλών από τους ακτιβιστές της και με το τραύμα να τη συνοδεύει, αλλά και να την επαναφέρει στην επικαιρότητα, να της δώσει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί στις νέες πραγματικότητες και να μην παραμένει κολλημένη στο παρελθόν.
Η FAU πέρυσι γιόρτασε την 65η επέτειό της. Ενδυναμωμένη από όλη της την ιστορία, συνεχίζει να υποστηρίζει τους κοινωνικούς αγώνες εκείνων που βρίσκονται από τα κάτω στην Oυρουγουάη. Το Ateneo del cerro συνεχίζει να υπάρχει και να συνοδεύει τους κατοίκους στους αγώνες τους. Η PIT-CNT, η μόνη συνδικαλιστική συνομοσπονδία στη χώρα, την οποία ο Mechoso και πολλοί από τους συντρόφους του βοήθησαν στο να δημιουργηθεί και να συντηρηθεί, μετράει σήμερα περισσότερα από 300.000 μέλη σε μια χώρα περίπου 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων στην οποία οι σύντροφοι της FAU συνεχίζουν να έχουν ισχυρή επιρροή. Αυτά είναι μόνο μερικά μικρά δείγματα της εμβέλειας του έργου του και των συντρόφων και συντροφισσών του αυτής της περιόδου, όπως η σύντροφός του Μαρίνα, η οποία είναι ιστορική ακτιβίστρια του ROE.
Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τη δράση όλων αυτών που δεν είναι πια μαζί μας, που εξαφανίστηκαν ή δολοφονήθηκαν στη βία των χρόνων του σχεδίου Condor [3]. Που συνέχισαν και θα συνεχίζουν να μας συνοδεύουν όλους στους αγώνες και να επηρεάζουν το πολιτικό μας ρεύμα μέσα από την ιστορία τους που κληρονομήσαμε. Μιλάμε εδώ για τη φωτιά της επανάστασης. Αυτή τη φωτιά, ο Mechoso ήξερε πώς να την κρατά πολύτιμα, να την τροφοδοτεί και κυρίως να τη μεταδίδει, να τη διαχέει και να την ανακατεύει ξανά και για πάντα. Σύντροφε, μας λείπεις ήδη.
Μια επαναστατική κληρονομιά
Θα τελειώσω δίνοντάς του τον λόγο, με ένα απόσπασμα από το τέλος του βιβλίου The Strategy of Specifism [4]: «Εδώ, υπάρχει ένα παλιό ρητό: “Ο αναρχισμός είναι τρόπος ζωής”. Αυτό μας έλεγαν οι παλιοί σύντροφοι που αγωνίζονταν στις αρχές του αιώνα, το 1905, 1910, 1920 κ.ο.κ. Στις πρώτες μέρες της FAU, αυτό το ρητό, που είχε ειπωθεί τόσες φορές από αυτούς τους νηφάλιους, σεμνούς και αυτοθυσιαστικούς συντρόφους, είχε γίνει ένα ιδεολογικό και ηθικό στοιχείο πρώτης τάξεως. Είναι κάτι πολύ απλό, αλλά είχε τεράστια σημασία. Πόσο σημαντικό ήταν αυτό! Πραγματικά τίποτα το υπερήφανο ή το ελιτίστικο. Προσπαθούσαμε απλά να συνθέσουμε σε μια φράση την πλήρη δέσμευση στον αγώνα, να τον νιώθουμε και να τον εξασκούμε καθημερινά, να είμαστε συνεπείς, να αντιστεκόμαστε πρακτικά στη συνενοχή με το σύστημα.
Αυτοί οι παλιοί ακτιβιστές και αυτές οι παλιές ακτιβίστριες ήθελαν να μας πουν ότι υπάρχει κάτι για το οποίο αξίζει να ρισκάρεις, ακόμη και να δώσεις τη ζωή σου: τo αντάμωμα και την αναζήτηση μιας δίκαιης, ελεύθερης και αλληλέγγυας κοινωνίας. Αυτές και αυτοί εννοούσαν ότι ήταν αδύνατο να βλέπεις τέτοιες αθλιότητες και φρικαλεότητες και να μένεις αδιάφορη και αδιάφορος ή να ασχολείσαι μόνο με προσωπικά θέματα, βλέποντας τα υπόλοιπα ζητήματα ως κάτι το δευτερεύον. Αλλά δεν πρόκειται να παραπλανηθούμε λέγοντας ότι αυτό περιελάμβανει την απομόνωση ή την περιφρόνηση για τις διαφορετικές συνήθειες. Όχι. Αυτοί οι ακτιβιστές ήταν ανάμεσα στον κόσμο, οργάνωναν αδερφικές γιορτές, ποδοσφαιρικούς συλλόγους, καρναβαλικές ομάδες, θέατρα, πικνίκ και είχαν απολύτως μια φυσιολογική ανθρώπινη επαφή μέσα στις κοινότητές τους καθώς και στην οικογενειακή τους ζωή, η οποία ήταν ίδια όπως και αυτή του κάθε άλλου γείτονα. Γι’ αυτούς και για αυτές, ήταν απαραίτητο το να διορθωθούν οριστικά τα ριζωμένα ελαττώματα και να αφιερωθεί ο κάθε δυνατός χρόνος στον αγώνα και τη διάδοση του ιδανικού, στην προετοιμασία της επανάστασης.
Πιστεύουμε ότι η δέσμευση στον αγώνα πρέπει να είναι βαθιά, όπως αυτή απέναντι στην πολιτική οργάνωση που κατέχει ένα κοινωνικό σχέδιο μετασχηματισμού, και ειδικά απέναντι στην αναρχική οργάνωση που προσπαθεί ν’αναδιοργανώσει τα πάντα με διαφορετικό τρόπο. Με τέτοιο τρόπο ώστε το συλλογικό να μην ακυρώνει αλλά βελτιώνει το ατομικό. Σε σχέση με το ερώτημα περί αναρχισμού ή ελευθεριακού σοσιαλισμού, τα θεωρώ συνώνυμα. Ωστόσο, πρέπει να πω ότι προτιμώ τον όρο «αναρχισμός». Είναι ένα συναισθηματικό ζήτημα, που περιλαμβάνει συναισθήματα και αναμνήσεις. Επιστρέφω τώρα στο παρόν και ολοκληρώνω την κουβέντα μας.
Για το τέλoς, όσο αφορά τη δέσμευση στον αγώνα, θα αφήσω μιλήσουν όλοι και όλες σύντροφοι/ισσες της FAU που βασανίστηκαν, δολοφονήθηκαν, “εξαφανίστηκαν”, πυροβολήθηκαν, όπως και τόσοι άλλοι στην αγαπημένη μας ιστορία. Αυτές και αυτοί επιθυμούσαν, από τα βάθη της “ψυχής” τους αυτό το αύριο του σοσιαλισμού και της ελευθερίας, και δεν είχαν κανέναν δισταγμό στο να αφοσιωθούν πλήρως σε αυτό. Είναι αυτοί που μας έλεγαν συνέχεια: “Πάμε! Πάμε! Γιατί αυτός ο αγώνας αξίζει τα πάντα ! ” («Arriba las y los que luchan»! – Ζήτω όσοι και όσες αγωνίζονται!)»
Juan Carlos Mechoso, παρών! Σήμερα και για πάντα!
Bast (UCL Lyon)
Υποσημειώσεις:
[1]Ο Pocho Mechoso ήταν ενεργό μέλος και ένας εκ των ιδρυτών της fAu. Απαλλοτριωτής, ο οποίος φυλακίστηκε πολλές φορές και αργότερα εξορίστηκε στην Αργεντινή, ένας εκ των 30.000 και πλέον “εξαφανισμένων” της δικτατορίας, τα απομεινάρια τη σορού του ανακαλύφθηκαν κάτι λιγότερο από 10 χρόνια πριν.
[2]Η ιστορία της γειτονιάς του παρατίθεται σε μια συνέντευξή του που είναι διαθέσιμη στα Αγγλικά
[3]Καμπάνια δολοφονιών και τρομοκρατίας με “αντι-ανατρεπτικό” περιεχόμενο που έλαβε χώρα από τους δικτάτορες της Λ. Αμερικής κατά την διάρκεια των δεκαετιών ’70 και ’80, με την βοήθεια των ΗΠΑ
[4]Αυτό το απόσπασμα είναι καρπός μιας κουβέντας του Mechoso με τον Felipe Corrêa, μέλος της Βραζιλιάνικου Αναρχικού Συντονισμού, κατά την οποία ο τελευταίος παίρνει συνέντευξη από πρώτο. Μετάφραση στα Γαλλικά από την Alternative Libertaire
