Βίαιη ανακατονομή πλούτου: To colpo grosso του real estate | Κίνηση Αναρχικών Κομμουνιστών ”Azadi”

Βίαιη ανακατονομή πλούτου: To colpo grosso του real estate | Κίνηση Αναρχικών Κομμουνιστών ”Azadi”

Μια βασική μας ανάγκη, η στέγαση, έχει γίνει αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης τα τελευταία χρόνια. Μαζί με τις τιμές των τροφίμων, των καυσίμων και των εν γένει λογαριασμών, σκαρφαλώνουν ξέφρενα τα ενοίκια οδηγώντας σε έναν ταξικό αποκλεισμό, μιας και συχνά ξεπερνούν έναν μηνιαίο μισθό. Η ηλικία αποχώρησης των νέων από το σπίτι των γονιών όλο ανεβαίνει. Ομοίως και οι τιμές πώλησης ακινήτων σημειώνουν ανοδική πορεία, καθιστώντας την εύρεση κατοικίας μια πραγματική πρόκληση.

Η Ελλάδα, με την πατέντα της αντιπαροχής και τη μεταπολιτευτική πολιτική δανείων κι επιδοτήσεων, διατηρούσε ένα υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης. Το ποσοστό αυτό συνεχώς μειώνεται, από το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 και μετά. Είτε ιδιοκτήτες πουλούν τα σπίτια τους για να ανταποκριθούν στα αυξημένα έξοδα, είτε οι κατοικίες καταλήγουν στις τράπεζες από δανειολήπτες που αδυνατούν να ξεπληρώσουν τραπεζικά δάνεια. Σπίτια βγαίνουν στο σφυρί ακόμα και για μικρά χρέη, με όρους τρομοκρατίας: μετά τον ψυχολογικό πόλεμο των εισπρακτικών εταιρειών, με τα απανωτά, εκβιαστικά τηλεφωνήματα, σειρά παίρνουν οι θυροκολλήσεις των δικαστικών επιμελητών και τέλος το ξεσπίτωμα, ακόμα και αξημέρωτα, για να πιάσουν τον κόσμο στον ύπνο.

Τα περίφημα κόκκινα δάνεια έχουν αποδειχτεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία κερδοσκοπίας, από την οποία επωφελούνται οι τράπεζες (συχνά κρύβονται πίσω από σκιώδη funds), ξένοι επενδυτές και εγχώρια κοράκια. Διαβάζουμε ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί 50.000 πληστειριασμοί, ενώ εντός του 2022 πραγματοποιήθηκαν περίπου 3.000, μεταξύ αυτών και πρώτης κατοικίας. Όσο συσσωρεύονται κατοικίες σε λίγα χέρια, τόσο πιο απροστάτευτοι είμαστε σε τεχνητές αυξήσεις των τιμών. Και αν κάποιοι ρίχνουν την ευθύνη είτε στους αφελείς δανειολήπτες είτε στους ξένους επενδυτές που εξαγοράζουν την Ελλαδίτσα μας είτε στις τράπεζες μόνο, τότε ας προβληματιστούν για τον ρόλο του κράτους σε όλο αυτό.

Κάθε ανακοίνωση πολιτικών για επενδύσεις, όπως στο Ελληνικό, οδηγεί σε τρελές αυξήσεις των ακινήτων στη γύρω περιοχή. Δημόσια γη πουλιέται όσο όσο, και κάποιοι θησαυρίζουν από μίζες. Κι να πάλι δεν κόφτεστε για τα νότια προάστια της Αττικής, όπου οι τιμές των ακινήτων θυμίζουν ιταλική ριβιέρα επειδή θα ξεφυτρώσει ένα καζίνο, δείτε πώς διαμορφώνονται οι τιμές σε πιο υποβαθμισμένες περιοχές, είτε επειδή θα γίνει μια στάση μετρό είτε είτε. Εξευγενισμός; Ανάπλαση; Χρυσή ευκαιρία για μπίζνα. Κόσμος αναγκάζεται να μετακομίζει από γειτονιά σε γειτονιά, μη μπορώντας να ανταποκριθεί στο κόστος στέγασης πια, αστικοί νομάδες που αναζητούν στέγη σε τιμή που να βγαίνει ο μήνας.

Για να ολοκληρώσουμε το κάδρο της κρατικής σύμπραξης σε όλο αυτό το «παιχνίδι», ας δούμε τον κυνισμό του πολιτικού λόγου. Η μεν κυβέρνηση όχι μόνο δεν έχει ηθικούς ενδοιασμούς, αλλά στελέχη της συμμετέχουν σε εταιρείες αγοράς κόκκινων δανείων (βλ. εκβιαστές), η δε αντιπολίτευση μιλάει για προστασία της πρώτης κατοικίας, κάτι σαν «γδύστε τους, αλλά μην τους πάρετε και τα σώβρακα», νομιμοποιώντας την αρπαγή πλούτου. Άλλοτε υπήρχε αστυνομία έξω από τα ειρηνοδικία όπου συγκεντρωνόταν αλληλέγγυος κόσμος, τώρα η αστυνομία δίνει το «παρών» στις εξώσεις. Το κράτος όχι απλώς σε ρόλο παρατηρητή, το κράτος σε ρόλο συνενόχου.

Η άνοδος των ενοικίων έχει επηρεαστεί βέβαια και από επιλογές καιροσκόπων ιδιοκτητών, που βλέποντας τις τιμές να ανεβαίνουν πάνε «να πιάσουν την καλή» αυξάνοντας ετσιθελικά το ενοίκιο στους ενοικιαστές τους, είτε τους διώχνουν γιατί βρίσκουν πιο προσοδοφόρα τη βραχυχρόνια μίσθωση (βλέπε μάστιγα του airbnb). Και για τα σπίτια που απομένουν, η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη που γίνεται πραγματική… σφαγή. Διότι στα δύσκολα, ο κανιβαλισμός καλά κρατεί.

Σε κάθε περίπτωση, εδώ δεν μιλάμε για ένα θέμα που αφορά τις μεγάλες πόλεις μόνο, αλλά για ένα κερδοσκοπικό παιχνίδι που έχει πρώτα και κύρια στόχευση τους τουριστικούς προορισμούς, εκεί που χτυπάει η καρδιά της «βαριάς» βιομηχανίας της χώρας. Η αξία της γης και των κατοικιών σε τουριστικούς προορισμούς, όπως στα νησιά, έχει εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη. Όχι σπίτι να νοικιάσουν γιατροί και εκπαιδευτικοί δεν διατίθεται, αλλά η μανία του real estate είναι τέτοια που ακόμα και ρύθμιση για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν μικρά οικόπεδα εκτός οικισμών, μικρότερα από 4 στρέμματα, δρομολογείται, έτσι ώστε να μπορούν να συνενωθούν και να δομηθούν και αυτά. Τελευταία λέξη της μόδας, υπερπολυτελείς κατοικίες με όλες τις ανέσεις, για υπερπλούσιους τουρίστες, που συχνά διαθέτουν όχι απλά μια «ιδιωτική» παραλία αλλά εκτείνονται σε ολόκληρη χερσόνησο. Σιγά σιγά, σε όλα αυτά τα μέρη εμείς δεν μπορούμε να πατήσουμε παρά μόνο ως αναλώσιμοι, κακοπληρωμένοι εποχικοί εργαζόμενοι.

Με απλά λόγια, ενώ όλο και περισσότεροι αγωνιούν πώς θα πληρώσουν το ενοίκιό τους ή πώς θα αποπληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο, καραδοκούν κοράκια που βγάζουν χρήμα ζεστό από τη φτωχοποίηση των από τα κάτω. Αφού τα πρώτα χρόνια της κρίσης ξάφρισαν τα τιμαλφή και τις οικογενειακές αναμνήσεις τα ενεχυροδανειστήρια, τώρα έχουν πάρει σειρά τα ειρηνοδικία και τα μεσιτικά γραφεία για να αλλάξει χέρια και η ακίνητη περιουσία των πιο αδύναμων. Και αυτό το colpo grosso δεν έχει στόχο τόσο τους φτωχότερους, από τους οποίους τι να κλέψουν ακόμα; Είτε θέλει να το παραδεχτεί είτε όχι, η άλλοτε κραταιή «μεσαία τάξη» κατακρυμνίζεται ανεπιστρεπτί. Μπορεί μέρος της να ελπίζει σ’ ένα «πασοκικό θαύμα» αλλά ’80, αλλά ως γνωστόν δεν γίνονται νεκραναστάσεις. Το τοπίο αλλάζει, οι πλούσιοι γίνονται αισθητά πλουσιότεροι και οι από τα κάτω όλο περισσότεροι. Το τι θα φέρουν αυτές οι αλλαγές σε πολιτικό επίπεδο μένει να το δούμε.

Ποιος μπορεί όμως να πει με σιγουριά ότι η τρέχουσα στεγαστική κρίση δεν θα λειτουργήσει ως καταλύτης; Ποιος εγγυάται ότι η κατάληψη εγκατελειμένων κτιρίων για στέγαση δεν θα αποτελέσει ένα φυσικό επόμενο; Η ιδέα ότι η στέγαση, όπως και όλες οι βασικές μας ανάγκες, μπορούν να καλυφθούν έξω από την αγορά, είναι πολύ επικίνδυνη. Το μήνυμα, μεταξύ άλλων, που θέλουν να περάσουν εκκενώνοντας καταλήψεις αυτή την περίοδο είναι να μην το σκεφτούμε καν. Έλα που η ανάγκη, πέρα από την πολιτική επιλογή, θα φέρνει ξανά και ξανά στο προσκήνιο τον αγώνα για ζωή, όχι απλά επιβίωση, την αλληλεγγύη και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Κίνηση Αναρχικών Κομμουνιστών ”Azadi”