Επιστημονικές επικλήσεις Δρακούλης

Επιστημονικές επικλήσεις στην υπηρεσία του κράτους και του ταξικού συμβιβασμού | Η περίπτωση του Δρακούλη και του περιοδικού Έρευνα, του Νίκου Πελεκούδα

από | 30 Αυγ, 2020

Από τις Μελέτες Χειραφέτησης/Ελλάδα 1830 – 1918 του Νίκου Πελεκούδα

Δε μπορεί να υπάρχει καμιά αμφιβολία πως καθοριστικό ζήτημα στην κοινωνική και πολιτική σκέψη για τη διαμόρφωση των βασικών πολιτικών «οικογενειών» είναι η στάση απέναντι στο κράτος. Σε απόλυτο βαθμό και οι διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται στον ελληνικό χώρο στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα αφορούν σε πολύ μεγάλο βαθμό ακριβώς αυτό το ζήτημα. Έχουμε τονίσει και στα σημειώματα που προσεγγίζαμε τις προϋποθέσεις πρόσληψης των χειραφετητικών ιδεών στην Ελλάδα πως εδώ δεν πρόκειται για μια κλασσική αντιπαράθεση μεταξύ μαρξιστών και μπακουνινικών. Είναι εντελώς αποπροσανατολιστική μια τέτοια αντιμετώπιση. Η πολιτική προσπάθεια της εσωτερικής μεταρρύθμισης του κράτους ως εργαλείου καλυτέρευσης της ζωής και εξομάλυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων τέμνει οριζόντια τους πρωταγωνιστές της κοινωνικής και πολιτικής πάλης. Θα ασχοληθούμε σε αρκετά σημειώματα με την αναλυτική εκτίμηση όλων των σοσιαλιστικών και αναρχικών εγχειρημάτων από την άποψη της στάσης τους, και όπου υπάρχει και μεγαλύτερης ανάλυσης τους για το κράτος.

Ένα παράδειγμα λοιπόν ακραίας ιδεολογικής μετάλλαξης και αποδοχής του αστικού κράτους θα έχουμε στις αρχές του 20ου αιώνα (1906) θα συναντήσουμε σε μια από τις πλέον εμβληματικές μορφές της χειραφετητικής σκέψης στην Ελλάδα, τον Πλάτωνα Δρακούλη. Ο Δρακούλης ήταν από τους πλέον «διαβασμένους» που θα λέγαμε σήμερα, αναγνωρισμένος ανάμεσα σε όλους τους κοινωνικά δρώντες για την θεωρητική κατάρτισή του. Παρόλα αυτά σε όλη τη ζωή του θα χαρακτηρίζεται από ιδεολογικό εκλεκτικισμό, που σε μεγάλο βαθμό θα επισφραγίζεται από μια εναγώνια αναζήτηση πρωταγωνιστικού ρόλου σε ό,τι υπάρχει και δρα στην κατεύθυνση της χειραφέτησης στην Ελλάδα. Το 1906 βρίσκεται ήδη στην Αγγλία, σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτής των Εργατικών και επιχειρεί να μεταδώσει και στους συνδρομητές του περιοδικού του στην Ελλάδα, την «Έρευνα» τις νέες επιστημονικές συζητήσεις και βεβαίως να προωθήσει πολιτικά προγράμματα στο πνεύμα της ταξικής συνεργασίας και της αποδοχής του προγράμματος των Εργατικών.

Όσο και αν φανεί ενδεχομένως παράξενο, υπάρχει πάντα μια επιστημονική θεωρία στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών που βοηθά στην αποδοχή της κοινωνίας ως έχει, που ερμηνεύει τις κοινωνικές ανισότητες πάντα από τη σκοπιά της αναζήτησης της σταθερότητας, της ισορροπίας και της συνοχής. Αυτή η θεωρία είναι ο λειτουργισμός. Ο λειτουργισμός στην κλασσική του εκδοχή σαφώς και δεν υπάρχει ακόμα όταν ο Δρακούλης γράφει για το κράτος, όμως τα πρώτα βασικά στοιχεία βρίσκονται στα έργα του Εμίλ Ντυρκέμ, το έργο του οποίου είναι βέβαιο πως ο Δρακούλης γνώριζε αλλά βεβαίως δεν έγραφε ποτέ τις πηγές του! Το ίδιο άλλωστε έχει κάνει και κάποια χρόνια νωρίτερα με το Κεφάλαιο του Μαρξ, στοιχεία του οποίου όποια και όσο κατάλαβε τα παρουσίαζε για δικά του!

Ο Δρακούλης λοιπόν θα σταθεί έντονα στην κλασσική πρωτολειτουργιστική (αλλά διατυπωμένη και από τον κλασσικό λειτουργισμό) παρομοίωση της κοινωνίας με το ανθρώπινο σώμα. Όλοι οι λειτουργιστές παραδέχονται πως η κοινωνία έχει ανάγκες που πρέπει να εκπληρώσει μέσα από την απρόσκοπτη και αρμονική συνεργασία όλων των μερών της κοινωνίας. Αν κάποια κοινωνικά μέρη απειθαρχούν, δεν επιτελούν τη λειτουργία τους, τότε αυτό συνιστά παθογένεια που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Παθογένεια κατά συνέπεια μπορεί να είναι και μια απεργία. Αυτό συμβαίνει και με το κράτος. Η αποδοχή του αποβαίνει κοινωνικά χρήσιμη.

Βέβαια η παρομοίωση είναι επιστημονικά αβάσιμη και πολιτικά ύποπτη. Οι στόχοι και ο τρόπος που θα καλύψει τις ανάγκες της μια κοινωνία κρίνεται κοινωνικά, δηλαδή με βάση τις αξίες που έχει μια κοινωνία και κυρίως τις σχέσεις παραγωγής που σε σχέση με αυτές διαμορφώνεται και η κοινωνική συνείδηση. Αντίστοιχα και με το ανθρώπινο σώμα, αν κάποια μέρη του δε λειτουργούν όπως επιθυμεί το άτομο, και πάλι υπάρχουν κοινωνικοί όροι που διαμορφώνουν και διαφορετικούς τρόπους αποδοχής της όποιας σωματικής διαφοροποίησης. Κατά συνέπεια και το κράτος δεν είναι μια υπεριστορική κατασκευή που η κοινωνία πρέπει να υπηρετεί.

Σε μια άλλη επιστήμη μάλιστα, τη Βιολογία αυτή τη φορά επιχειρεί ο Δρακούλης να τεκμηριώσει την μη αναγκαιότητα των επαναστάσεων και των συγκρούσεων. Στο ίδιο άρθρο του στην Έρευνα με τίτλο «Η θετική αρμοδιότης του Κράτους» θα μας υπενθυμίσει πως «η Βιολογία μας έδίδαξεν ήδη να προσδοκώμεν βαθμιαίαν αναγένεσιν και μεταμόρφωσιν», μεταφράζοντας τις νέες επιτυχίες της Βιολογίας της εποχής του φυσικά με πολιτικό κριτήριο.

Η στάση απέναντι στο κράτος λοιπόν είναι ευνόητο πως δίνει «ταυτότητα» στις όποιες πολιτικές διατυπώσεις. Όμως κάθε τέτοια προσέγγιση έχει πάντα ένα ολόκληρο σύνολο από επιστημονικές και ψευδοεπιστημονικές παραδοχές που διαμορφώνουν συνειδήσεις μέσα στην κοινωνία, και που διευκολύνουν ή εμποδίζουν την προσέγγιση χειραφετητικών ιδεών.

Το alerta.gr αποτελεί μια πολιτική προσπάθεια διαρκούς παρουσίας και παρέμβασης, επιδιώκει να γίνει κόμβος στο πολύμορφο δικτυακό τοπίο για την διασπορά ριζοσπαστικών αντιλήψεων, δράσεων και σχεδίων στην κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης… Η συνεισφορά είναι ξεκάθαρα ένα δείγμα της κατανόησης της φύσης του μέσου και της ανάγκης που υπάρχει για να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και να μεγαλώνει. Για όποιον/α θέλει να συνδράμει ας κάνει κλικ εδώ

Άμστερνταμ | Φασίστες οπαδοί τρομοκρατούν γειτονιές, τσακίζονται και στο τέλος κλαίγονται [VIDEO]

Άμστερνταμ | Φασίστες οπαδοί τρομοκρατούν γειτονιές, τσακίζονται και στο τέλος κλαίγονται. Σοκαρίστηκε πάλι η διεθνής κοινότητα (που ως γνωστόν αποτελείται μόνο από τις χώρες της Ε.Ε., τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία) για το "αντισημιτικό πογκρόμ" (sic) που...

Κίνδυνος άμεσης απέλασης για τον απεργό πείνας Mehmet Celik

Κίνδυνος άμεσης απέλασης για τον απεργό πείνας Mehmet Celik. Ο αιτών πολιτικό άσυλο και απεργός πείνας Μεχμέτ Τσελίκ κινδυνεύει να απελαθεί παράνομα στην Τουρκία, μια χώρα στην οποία θα αντιμετώπιζε ενδεχομένως δεκαετίες φυλάκισης. Σήμερα, 7 Νοεμβρίου, η αστυνομία...

Μανιφέστο του Επαναστατικού Στρατού Ουκρανίας

Το μανιφέστο του Επαναστατικού Στρατού Ουκρανίας (Μαχνοβτσίνα) Αδέλφια εργαζόμενοι! Ο επαναστατικός στρατός της Ουκρανίας έχει δημιουργηθεί για να αντισταθεί στην κατοχή των εργατών και των αγροτών από την αστική τάξη και την Μπολσεβίκικη-κομμουνιστική δικτατορία....

Συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας του Μαχνοβίτικου Κινήματος

Συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας του Μαχνοβίτικου Κινήματος Ήταν σχετικά εύκολο (σ.μ. για τους Μπολσεβίκους) να εκκαθαριστούν οι μικροί, αδύνατοι πυρήνες των Αναρχικών στις πόλεις, αλλά τα πράγματα ήταν διαφορετικά στην Ουκρανία, όπου ο αγροτοπρολετάριος Νέστορας...

Αναρχία στην Ουκρανία

Αναρχία στην Ουκρανία. Σημείωση: Αυτό το άρθρο είναι μια σύντομη περίληψη της επανάστασης στην Ουκρανία, το οποίο γράφτηκε ως εισαγωγικό. Ίσως καμία άλλη περίοδος επαναστατικών διεργασιών να μην έχει σπιλωθεί σε τέτοιο βαθμό από ιστορικούς, τόσο από φιλελεύθερους όσο...

Όσοι χάνονται στην φωτιά του αγώνα δεν πεθαίνουν ποτέ

Όσοι χάνονται στην φωτιά του αγώνα δεν πεθαίνουν ποτέ. Αναδημοσίευση από Athens Indymedia. Στις 31/10, ο αναρχικός Κυριάκος Ξυμητήρης σκοτώνεται από έκρηξη σε διαμέρισμα στους Αμπελοκήπους Για τον σύντροφο μας,οι μόνες και οι μόνοι που μπορούμε να μιλήσουμε, είμαστε...

Η Αναρχία είναι Αγάπη! – Carne Ross

Η Αναρχία είναι Αγάπη! – Carne Ross. Αναδημοσίευση από το Κενό Δίκτυο. Μετάφραση: Νίκος Γκατζίκης/ Επιμέλεια: Τάσος Σαγρής (Κενό Δίκτυο) Παλαιότερα πίστευα ότι ο αναρχισμός ήταν “απλώς” μια πολιτική φιλοσοφία. Έκανα λάθος. Είναι πολύ, πολύ περισσότερα πράγματα από...

Η υποκρισία του δυτικού φεμινισμού

Η υποκρισία του δυτικού φεμινισμού. Αναδημοσίευση από Womanlandia. Το περασμένο Σάββατο η 22χρονη φοιτήτρια Ahoo Daryaei δέχτηκε παρατήρηση για τον τρόπο που φορούσε τη χιτζάμπ. Ως ένδειξη διαμαρτυρίας, έβγαλε τα ρούχα της και έμεινε για ώρα με τα εσώρουχα στη Μονάδα...

Ανταπόκριση από τις Aπεργιακές Mοτοπορείες των Eργαζομένων σε e-food και wolt

Ανταπόκριση από τις Aπεργιακές Mοτοπορείες των Eργαζομένων σε e-food και wolt Σε απεργιακές κινητοποιήσεις προχώρησαν οι εργαζόμενοι διανομείες των πλατφορμών e-food και wolt στις 1&2 Νοεμβρίου. Κύρια αιτήματα των εργαζομένων είναι η υπογραφή συλλογικής σύμβασης...

Κείμενο για τα γεγονότα της 31/10/2024 στο ΕΛΜΕΠΑ από την ελευθεριακή συλλογικότητα Τριβόλια

Κείμενο για τα γεγονότα της 31/10/2024 στο ΕΛΜΕΠΑ από την ελευθεριακή συλλογικότητα Τριβόλια. Αναδημοσίευση από Αντιπληροφόρηση Ηράκλειο. Το παρόν κείμενο συντάχθηκε με σκοπό την καταγραφή των γεγονότων που έλαβαν χώρα στις 31/10/2024 στον χώρο του ΕΛΜΕΠΑ και την...