“Οφείλω να αντιταχθώ στο μυστήριο που ενσαρκώνετε, και να το αποκαλύψω …”.
Ζ. Ζενέ, Το παιδί εγκληματίας
Το ακούσαμε κι αυτό. Εν μέσω του δεύτερου καθεστώτος γενικευμένου εγκλεισμού μέσα σε εννέα μήνες, δηλαδή μέσα σε μια κατάσταση όπου οι ατομικές ελευθερίες μας έχουν ανασταλεί με ένα ακόμη κρατικό διάταγμα, τα προπαγανδιστικά ΜΜΕ μας προειδοποίησαν εν χωρώ ότι το τι θα γίνει εφεξής με τη διασπορά της πανδημίας εναπόκειται αποκλειστικά στην ατομική μας ευθύνη! Όπως φαίνεται, η ακροδεξιά κυβέρνηση θέλει να έχει και την πίττα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Από την μία, έχει βάλει τις ζωές μας στον γύψο και ο περισσότερος κόσμος, διαισθανόμενος τη σοβαρότητα της κατάστασης, προς το παρόν αποδέχεται αδιαμαρτύρητα τη νέα αυτή συστηματική καταπάτηση των ατομικών και συλλογικών του δικαιωμάτων. Από την άλλη, επειδή η μακάβρια καταμέτρηση θυμάτων από τη νόσο αυξάνεται καθημερινά και υπάρχει το ενδεχόμενο να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις τις επόμενες μέρες,i η νεοφιλελέ κλίκα που μας κυβερνά σπεύδει να αποποιηθεί από-τα-πριν την πρωταρχική ευθύνη που της αναλογεί. Ακόμα και τώρα που η κοινωνική δραστηριότητα έχει μειωθεί στο ελάχιστο, ακόμα και τώρα που οι περισσότεροι από εμάς τηρούμε τις ατομικές προφυλάξεις που επιβάλλει κατά πρώτο λόγο η κοινή μας λογική, γιατί ένα μέτρο προφύλαξης που αντιβαίνει τη λογική εξορισμού δεν έχει επιστημονική αξία και συνακόλουθα δεν θα πρέπει να μας δεσμεύει, η κυβέρνηση μέσω των απαράμιλλων μηχανισμών προπαγάνδας που διαθέτει, δείχνει ύπουλα με το δάχτυλο της ξανά τον μέσο άνθρωπο σαν υπαίτιο της επαπειλούμενης ανθρωπιστικής καταστροφής.
Παραβιάζουμε μαζικά την καραντίνα, σύμφωνα με το αφήγημα, και γι’ αυτό ο κοροναϊός εξαπλώνεται. Μα αν η καραντίνα στην πραγματικότητα δεν εφαρμόζεται, τότε ποιος είναι ο λόγος που οι δρόμοι ερημώνουν από το απόγευμα και ύστερα; Ποιος είναι ο λόγος που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε δει τους φίλους μας εδώ και μια εβδομάδα; Ποια είναι αυτά τα αερικά που φαίνεται ότι κινούνται ασταμάτητα, αλλά πουθενά η παρουσία τους δεν γίνεται αισθητή; Ούτε βέβαια είναι τυχαίο ότι αυξημένη κίνηση στους δρόμους έχουμε τις πρωινές ώρες, όταν με υπαιτιότητα πάλι της ακροδεξιάς κυβέρνησης, οι προλετάριοι κάθε πρωί φορτώνονται σαν τις σαρδέλες στα δίκτυα μεταφοράς εργατικού δυναμικού των μεγαλουπόλεων για να πάνε αλαφιασμένοι στις δουλειές τους, καθώς το 50% της τηλεργασίας τηρείται μόνο στους χώρους δουλειάς “όπου αυτό είναι εφικτό”. Και τελικά, αν στην πράξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί η καραντίνα, τότε για ποιον λόγο εξακολουθεί να είναι σε ισχύ;
Ο λόγος είναι, κατά τη γνώμη μου ότι, εκτός από υγειονομικό μέτρο για την αποτροπή της μετάδοσης του ιού, η καραντίνα είναι και ένα πολύ βολικό πολιτικό μέσο για την αποτροπή της κοινωνικής αντίστασης στις αυταρχικές και αποτυχημένες κρατικές πολιτικές διαχείρισης της πανδημίας. Οι άνθρωποι που θα υποστούν οδυνηρές προσωπικές απώλειες κοντινών τους προσώπων λόγω των ελλείψεων στις κρατικές δομές περίθαλψης, οι εργαζόμενοι στο δημόσιο σύστημα υγείας που έχουν φτάσει στα όρια της σωματικής και ψυχικής κατάρρευσης, οι προλετάριοι που θα χάσουν μαζικά τις δουλειές τους εξαιτίας των τομέων της παραγωγής που πλήττονται ανηλεώς απο το δεύτερο λοκ-ντάουν, κανείς από αυτούς δεν μπορεί να έχει φωνή για να εκδηλώσει έμπρακτα την αντίθεση του μέσα σε ένα καθεστώς γενικευμένης καταστολής και αστυνόμευσης. Μιλάμε βέβαια για συλλογική φωνή, εφόσον ατομικά κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτε για να σηκώσει άναστημα μπροστά στον οδοστρωτήρα της καπιταλιστικής κοινωνικής αναπαραγωγής. Η αγριότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι πρόσφατες οργανωμένες προσπάθειες του αναρχικού χώρου να εκδηλώσει με μαζικούς όρους την αντίσταση του στην πολιτική κοινωνικού κανιβαλισμού της κυβέρνησης, στο όνομα της “υγειονομικής προστασίας του κοινωνικού συνόλου”, αφήνει λίγα περιθώρια παρερμηνείας για την μεταχείριση που θα υποστεί από τις αποκτηνωμένες δυνάμεις καταστολής οποιαδήποτε ανεξάρτητη πρωτοβουλία βάσης των εργαζόμενων που θα τολμήσει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της διαμαρτυρίας και της δυναμικής αμφισβήτησης.
Ας μην ξεχνάμε ότι ενώ οι κοινωνικές αντιστάσεις έχουν δεθεί με ζουρλομανδύα, το “μεταρρυθμιστικό έργο” της κυβέρνησης συνεχίζεται κανονικά. Αντιλαϊκά νομοσχέδια όπως ο πτωχευτικός κώδικας, που ακυρώνουν στην πράξη το δικαίωμα του προλετάριου να έχει κι εκείνος/η το δικό του σπίτι, αυτό που η Άρεντ ονόμαζε “έναν τόπο [για κάθε άνθρωπο] σε ένα ορισμένο σημείο του κόσμου” ,ii το νομοσχέδιο για αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, όπως πάντοτε σε βάρος των εργαζόμενων, που αποτελούν ένα μόνιμο βαρίδι για την “ανταγωνιστικότητα” της διαλυμένης οικονομίας του ελλαδικού κρατίδιου, όλα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν την κορωνίδα του κυβερνητικού προγράμματος του νεοφιλελεύθερου μπλοκ εξουσίας. Τι καλύτερο για μια αμείλικτα ταξική εξουσία από ένα καθεστώς γενικευμένων απαγορεύσεων, όταν την ίδια στιγμή εκείνη θα περνάει το ένα αντιλαϊκό νομοσχέδιο μετά το άλλο. Κυρίως όμως τα αρπακτικά που μας διαφεντεύουν έχουν πια καταλάβει καλά ότι αν κάποιος χασει τη ζωή του από covid, αυτό είναι ένα ιατρικό ζήτημα. Αν χάσει τη ζωή του από covid επειδή εδώ και μήνες σπαταλήθηκαν εκατομμύρια και πολύτιμος χρόνος , χωρίς τελικά να γίνει το παραμικρό προκειμένου να ενισχυθεί το δημόσιο σύστημα υγείας και να φτιαχτούν οι ΜΕΘ που θα έσωζαν τις ζωές των προλετάριων, αυτό είναι ένα πολιτικό ζήτημα. Στην πρώτη περίπτωση, πρόκειται για φυσική καταστροφή. Στη δευτερη περίπτωση, πρόκειται για προμελετημένο έγκλημα. Εξ ού και τα ψέματα που βγαίνουν αβίαστα απο τα κυβερνητικά χείλη για τη δημιουργία καθημερινά εκατοντάδων νέων ΜΕΘ, τη στιγμή που σύμφωνα με την ανακοίνωση που έβγαλε η ΕΝΙΘ, οι κλίνες αυτες υπάρχουν μόνο στη φαντασία των νεοφιλελεύθερων “αρίστων” και της κυνικής νομενκλατούρας που τους υπηρετεί με δουλικότητα.iii
Να μην ξεχνάμε επίσης, κάτι που έγραψα και σε ένα προηγούμενο κείμενο, ότι η φυσική καταστροφή που ενσκύπτει κάθε φορά είναι μια έννοια καθόλου αυτονόητη και βαθύτατα ταξική, τόσο στο συμβολικό επίπεδο των φαντασιακών σημασιών, όσο και στο υλικό επίπεδο των αντικειμενικών κοινωνικών συνθηκών. Όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός στο Μεξικό το 1995, οι ευκατάστατοι μεσοαστοί τουρίστες που περνούσαν ξεγνοιαστα τις διακοπές τους σε κοντινό παραθαλάσσιο θέρετρο πήραν πρώτα μια γερή τρομάρα. Όταν όμως διαπίστωσαν πως οι πολυτελείς ξενοδοχειακες μονάδες τους, που είχαν χτιστεί με όλες τις αντισεισμικές προδιαγραφές, άντεχαν και δεν κινδύνευαν να καταρρεύσουν, βγήκαν στα μπαλκόνια όπου διέμεναν και είδαν ένα ολόκληρο σύμπαν από παραπήγματα και παραγκουπόλεις να καταστρέφεται ολοσχερώς μπροστά στα μάτια τους, πολλές φορές πάνω στα κεφάλια των έντρομων προλετάριων που κατοικούσαν μέσα σε αυτά.iv Για τους φτωχούς εκείνης της περιοχής του Μεξικού, το 1995 ήταν μια ανεπανάληπτη θεομηνεία. Για τους πλούσιους, ήταν μια ακόμη “εμπειρία”, ένα συνταρακτικό συμβάν που τόνωσε προσωρινά την κυκλοφορία της αδρεναλίνης στον οργανισμό τους. Η πολιτική κλίκα που κυβερνάει σήμερα είναι σάρκα εκ της σαρκός του κομματικού συστήματος που δηλητηρίαζε την ελλαδική κοινωνία επί δεκαετίες, μέχρι που την οδήγησε στην τελική της κατάρρευση το 2010, με την επιβολή του καθεστώτος επιτροπείας. Είναι η νεοφιλελέ μετάλλαξη αυτού του “παλαιού καθεστώτος”, που συσπειρωμένη γύρω απο τον “διάδοχο του θρόνου”, επανήλθε με εκδικητικές διαθέσεις, ύστερα από το διάστημα αμφισβήτησης της παντοκρατορίας της από τις δυνάμεις της ταξικής αυτονομίας την περίοδο 2008-2015. Το πρώτο τους έγκλημα έμεινε χωρίς τιμωρία και η πανδημία γι’ αυτούς μπορεί να είναι μια καλή ευκαιρία να ξεμπερδέψουν οριστικά με κάποιους από εμάς, να διαγράψουν ένα κομμάτι των ετεροκαθοριζόμενων στρωμάτων που εκείνοι το βλέπουν σαν “άχρηστο” και “πλεονασματικό”. Ας απαιτήσουμε την επίταξη των ιδιωτικών ΜΕΘ. Ας μην τους αφήσουμε.
i Την ημέρα που γράφτηκε τούτο το άρθρο, τα καταγεγραμμένα κρούσματα ανέρχονται σε 3.316 και οι θάνατοι συνανθρώπων μας ανήλθαν στους 50.
iiΧ. Άρεντ, Η Ανθρώπινη Κατάσταση (Γνώση), σελ. 90.
iiiΤέλος στα ψέματα για τις ΜΕΘ – Ανακοίνωση ΕΝΙΘ, https://www.alerta.gr/archives/9820.
ivΟ σεισμός είχε τελικά 34 θύματα. Η εικόνα των ανέμελων τουριστών που παρατηρούσαν από τα μπαλκόνια τους προλετάριους να πεθαίνουν σαν τις μύγες δεν είναι αποκύημα της φαντασίας του συγγραφέα, αλλά καταγραφή μαρτυρίας ανθρώπου που βρισκόταν εκεί τη στιγμή που χτύπησε η τραγωδία.