Ομαλοποιώντας το θάνατο: Δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμα τις επιπτώσεις του πρώτου κύματος, όταν το δεύτερο μας έχει πιάσει πλήρως και το τρίτο μας καταδιώκει. Οι χώρες που αποφάσισαν να «ζήσουν» με τον ιό μετράνε τον αριθμό των θανάτων στις εκατοντάδες χιλιάδες. Μόνο στις ΗΠΑ και στην ΕΕ υπερβαίνουν τις 800.000 σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Ο Πρόεδρος Τραμπ φεύγει στη χώρα του, το «φάρο της Δύσης», αφήνοντας μια κληρονομιά 300.000 θανάτων. Ο μελλοντικός πρόεδρος επιβεβαιώνει ότι άλλα 250.000 θα προστεθούν σε αυτό το τρομερό σχήμα μεταξύ των αρχών Δεκεμβρίου και τέλους Ιανουαρίου. Για το νέο και, φυσικά, τον πρώην συχνάζοντα του Λευκού Οίκου, αυτό είναι ένα «αναπόφευκτο» γεγονός.
Οι φιγούρες χορεύουν, εμφανίζονται και εξαφανίζονται. Υπάρχει μια συνειδητή άσκηση στη στατιστική αίσθηση του χεριού. Είναι πολύ πιθανό ότι ποτέ δεν θα γνωρίζουμε τα πραγματικά στοιχεία. Χώρες όπως η Ινδία, όπου πεντακόσια εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πόσιμο νερό ή υπηρεσίες υγιεινής, «μόνο» καταγράφουν 142.000 περιστατικά θανάτου. Οι ιατρικές υπηρεσίες της χώρας επιβεβαιώνουν ότι, πριν από την πανδημία, καταγράφηκε επίσημα μόνο ένας στους πέντε θανάτους. Το νοσοκομειακό σύστημα είναι εξαιρετικά επισφαλές. Η πείνα και η απελπισία ώθησαν την ινδική αγροτιά και τους εργαζόμενους να ανταποκριθούν δυναμικά. Στις 26 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη απεργία στην παγκόσμια ιστορία, όταν 250 εκατομμύρια εργαζόμενοι σταμάτησαν να εργάζονται για μια μέρα διαμαρτυρόμενοι κατά της ακροδεξιάς κυβέρνησης Madi. Η ανάπτυξη της λοίμωξης φαίνεται ασταμάτητη.
Στη Δύση, ο πληθυσμός που υποβλήθηκε σε μαζική δράση των μέσων ενημέρωσης ανοσοποιήθηκε, όχι ενάντια στον ιό, αλλά ενάντια στην αδικία που αντιπροσωπεύει η τεράστια και δυσανάλογη θνησιμότητα στους πιο ευάλωτους τομείς: οι φτωχοί που εξαρτώνται από τη δημόσια υγεία και τους ηλικιωμένους . Οι εικόνες των ασθενών που νοσηλεύτηκαν στα αυτοκίνητά τους λόγω έλλειψης κλινών στην Ιταλία, οι συστάσεις για τη μη μεταφορά ηλικιωμένων σε νοσοκομεία που εφαρμόζουν πολεμικό νόμο στη χώρα μας ή τη συστηματική εγκατάλειψη των ηλικιωμένων σε κατοικίες έτσι ώστε να πεθαίνουν όπως συμβαίνει Το Βέλγιο (και τα πάντα σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες) οδηγεί στο ίδιο συμπέρασμα: το σύστημα αποφάσισε να απαλλαγεί από τους μη παραγωγικούς κοινωνικούς τομείς, αδειάζοντας και ανανεώνοντας τα «αποθέματα» στις κατοικίες.
Η πανδημία του θανάτου δεν χτυπά δημοκρατικά, αλλά έχει βαθιά ταξική προκατάληψη. Είναι μια ασθένεια που πλήττει κυρίως τους ηλικιωμένους και την εργατική τάξη. Το Covid-19 εξαπλώνεται γρήγορα σε εργοστάσια και χώρους εργασίας, επηρεάζοντας δυσανάλογα τους εργαζόμενους που ζουν σε κοινά και πολυπληθή νοικοκυριά και που συχνά δεν έχουν ευκαιρίες κοινωνικής απόστασης. Ο θάνατος τόσων εκατοντάδων χιλιάδων, που θα είναι εκατομμύρια όταν τελειώσει η πανδημία, είναι μια τεράστια επιχείρηση που βασίζεται στην παθητικότητα ενός πληθυσμού που βλέπει αυτό που συμβαίνει ως «αναπόφευκτο». Η ΕΕ πρωτοστατεί σε αυτόν τον θλιβερό αγώνα. Μόνο μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου, η αύξηση της θνησιμότητας που οφείλεται στο Covid υπερέβη τις 170.000 περιπτώσεις [1] σε ολόκληρη την Ένωση. Αυτό συμβαίνει διότι, ενόψει αυτής της ανθρωπιστικής καταστροφής, το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανταποκρίθηκε «ομαλοποιώντας το θάνατο» για να ελαχιστοποιήσει τις αμυντικές αντιδράσεις και ο πληθυσμός, απομονωμένος και φοβισμένος, ανέλαβε αυτήν την ομαλοποίηση. Στη χώρα μας, η σπάνια κοινωνική κινητοποίηση – υπάρχουν μόνο μικρά κρούσματα διαμαρτυρίας – δείχνει ότι ένα μέρος του πληθυσμού δεν θέλει να μάθει ποιος πεθαίνει, ή πού, ή υπό ποιες συνθήκες.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποτελούν το βασικό στοιχείο για να αποτρέψουν τους πολίτες από το να απαιτούν ευθύνες. Από την πρώτη στιγμή έχει επιβληθεί μια τεράστια ενημερωτική υπερβολική έκθεση. Ο αριθμός των θανάτων είναι καθημερινός, αλλά ουσιαστικά δεν υπάρχει αναφορά σε αυτό (τι προκαλεί την υπερβολική επέκταση στη Δύση;). γιατί (Γιατί σε ορισμένες ασιατικές χώρες όπως η Κίνα η πανδημία έχει περιοριστεί και ακυρωθεί και στη Δύση υποφέρουμε το δεύτερο και σύντομα το τρίτο κύμα;). Δεν υπάρχει καμία αναφορά στον ρόλο που έπαιξε το συγκεκριμένο κινεζικό οικονομικό μοντέλο. Δεν λέγεται ότι η κυβέρνηση αυτής της χώρας μπόρεσε να εισαγάγει θεμελιώδεις αλλαγές στην παραγωγή. Έτσι, τα εργοστάσια στρατιωτικού εξοπλισμού πήγαν σε λίγες μέρες από την παραγωγή εξελιγμένου εξοπλισμού αεροσκαφών έως την κατασκευή αναπνευστικών συσκευών και μάσκες απομόνωσης για νοσοκόμες και γιατρούς. Δεν λέγεται ότι η Κίνα επέλεξε να σταματήσει την οικονομία για να σώσει τον πληθυσμό. Το Πεκίνο εξέτασε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ήξερε ότι η διακοπή της επιδημίας ήταν απαραίτητη για τη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης και γι ‘αυτό το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι εξαγωγές θα έχουν αυξηθεί περίπου στο 10% ενώ οι εισαγωγές θα είναι περίπου 4%.
Η επιλογή στη Δύση, αντίθετα, ήταν να σώσει το οικονομικό όφελος μερικών παρά να σώσει ζωές απο τον θάνατο. Οι 650 μεγαλύτερες περιουσίες στη Δύση έχουν αυξήσει τα κέρδη τους κατά περίπου 100.000 εκατομμύρια ευρώ μέχρι στιγμής στην πανδημία. Αντί να συνεργαστούν, οι χώρες μπήκαν σε σκληρό ανταγωνισμό για να είναι οι πρώτες που αγόρασαν ιατρικά είδη. Η έλλειψη αυτού του υλικού, ακόμη και το πιο βασικό (που έπρεπε να εισαχθεί από την Κίνα), δείχνει έντονα την ευθραυστότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων παραγωγής. Ο νεοφιλελευθερισμός του Ρήγκαν, του οποίου η Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε καλύτερος μαθητής, μετεγκαθιστά τις εταιρείες δημιουργώντας αυθεντικές βιομηχανικές χερσαίες περιοχές, ειδικά στο νότο. Η ισπανική υπόθεση είναι παραδειγματική: σήμερα η χώρα μας δεν είναι σε θέση να τροφοδοτήσει τη δική της εσωτερική αγορά με τις πιο βασικές.
Είναι το ίδιο οικονομικό μοντέλο που χρησιμοποιεί η πανδημία για να εμπλουτιστεί. Τα ωραία λόγια των πολιτικών που έχουν καθήκον για την αλληλεγγύη μεταξύ των εθνών έχουν αυξηθεί. Τα εμβόλια και η πρόσβασή τους θα γίνει όπλο πολέμου. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν εμποδίσει τη δυνατότητα απαλλαγής του διπλώματος ευρεσιτεχνίας για το εμβόλιο. Η διατήρηση και αύξηση του ποσοστού κέρδους είναι ο στόχος που τηρούν τα ευρωπαϊκά στελέχη. Οι φαρμακευτικές εταιρείες άσκησαν πίεση σε λίγα μέλη των κυβερνήσεων και σε πλήθος ευρωβουλευτών που περιμένουν ανυπόμονα την ανταμοιβή τους. Η ΕΕ αναγνωρίζει στις εκθέσεις της [2] πώς αυτές οι εταιρείες σφυρηλάτησαν δίκτυα με πολιτική «υποστήριξη» για να εξασφαλίσουν τεράστια κέρδη στο παρελθόν. Τα 1.000 εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα που επιβλήθηκαν από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια μεταξύ 2009 και 2017 εξακολουθούν να είναι τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι.
Όπως είπαμε, ο καπιταλισμός επέλεξε να ομαλοποιήσει τον θάνατο. Αυτή η επιλογή έχει βαθιές ρίζες, πλούσιοι και φτωχοί δεν πεθαίνουν αναλογικά το ίδιο. Η «οικονομική υγεία» και η «ανθρώπινη ζωή» αντιμετωπίζονται ως δύο παρόμοιες μεταβλητές, αν και η πρώτη έχει προτεραιότητα έναντι της δεύτερης. Η διαρκής επιλογή στη Δύση, όπως έχουμε ήδη πει, βλέπει τον μαζικό θάνατο ως κάτι όχι μόνο αναπόφευκτο, αλλά και επιθυμητό για πρακτικούς σκοπούς. Η μεταφορά δημόσιων πόρων σε ιδιωτικούς φορείς έχει επεκτείνει σημαντικά την επιχείρηση και επιταχύνει τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης με τη δικαιολογία του COVID.
Ο καπιταλισμός εξισώνει την «οικονομία» με την εξαγωγή του πλεονάσματος. Στο βαθμό που η θεραπεία της πανδημίας, δηλαδή τα μέτρα διάσωσης ζωών, επηρεάζει αρνητικά την κερδοφορία των επιχειρήσεων και τη συσσώρευση κερδών, αυτές οι ενέργειες γίνονται απαράδεκτες. Οτιδήποτε περιορίζει την εξαγωγή κεφαλαιουχικών κερδών από εργαζομένους ή μετατρέπει μέρος αυτού του πλεονάσματος σε κοινωνικές υπηρεσίες ή μέτρα έκτακτης ανάγκης για την υγεία απορρίπτεται ή αγνοείται. Αντιμέτωποι με το δίλημμα του «οφέλους» ή της «ασθένειας» επιλέγεται το πρώτο, αν και είναι μεταμφιεσμένο με όμορφες λέξεις. Αρχικά έγινε λόγος για «ασυλία αγέλης», όπως αναγνώρισε έμμεσα ο Βρετανός πρωθυπουργός, μια επίκληση στον κοινωνικό Δαρβινισμό ήταν βαθιά κρυμμένη. ότι όσοι σώζονται μπορούν να πληρώσουν την ανάκτησή τους. Αυτό το είδος της κοινωνικής “laissez faire” προκάλεσε μια τεράστια αύξηση του πόνου και του θανάτου. Αυτό ήταν επίσης, ας μην ξεχνάμε, το στοίχημα της Cristine Lagarde, τωρινής προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όταν το 2012 πρότεινε την εγκατάλειψη των ηλικιωμένων ως «οικονομική επιβάρυνση». Το συμπέρασμα είναι σαφές: οι ηλικιωμένοι, οι μη κερδοφόροι εργαζόμενοι, μπορούν να αφεθούν στον θάνατο: δεν έχει σημασία πολύ, καθώς είναι εύκολο να βρεις νέα ανταλλακτικά.
Ο Μαρξ καθόρισε αυτήν τη διαδικασία πολύ γραφικά. Μίλησε για “το τυφλό και ανεπιθύμητο πάθος του καπιταλισμού, την πείνα του λύκου για πλεόνασμα εργασίας”. Δεν είναι λογοτεχνική φιγούρα, εκφράζει τον ίδιο τρόμο τώρα όπως 150 χρόνια πριν.
Η απάντηση στην πανδημία και, συνεπώς, στις συνέπειές της, πηγάζει από τα οικονομικά μοντέλα που πρότειναν οι Ronald Reagan και Margaret Thatcher (η «σιδερένια κυρία» ήρθε να διακηρύξει ότι «η κοινωνία δεν υπάρχει πλέον»). Αλλά αυτή η ιδεολογία είναι αυτή που έχει διαπεράσει όλους τους τομείς του «παγκόσμιου πολιτικού κατεστημένου». Έχει υιοθετηθεί άκριτα από κόμματα των «δεξιών» και σοσιαλδημοκρατών, λαϊκιστών και συντηρητικών. Οι ρίζες της είναι η βάση των καπιταλιστικών-Μαλθουσιανών πολιτικών από τις οποίες υποφέρουμε τώρα. Σχεδόν όλες οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν περάσει δεκαετίες περικοπές των κοινωνικών δαπανών διοχετεύοντας αυτό το νομισματικό πλεόνασμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Σε αυτήν τη διαδικασία βλέπουμε πώς το δικαίωμα των εταιρειών, για παράδειγμα το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια, υπερβαίνει τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Όπως προειδοποιήσαμε, στον κόσμο μας η ανθρώπινη ζωή έχει αξία στο βαθμό που μπορεί να παράγει οικονομικό πλεόνασμα. ξαναβγαίνει το φάντασμα του Μάλθους. Θα είναι εκεί με πολυετή τρόπο, εφόσον η ύπαρξη θεωρείται αφηρημένη οικονομική αξία όπου το κόστος της υγείας ή της κοινωνικής φροντίδας για το εργατικό δυναμικό αφαιρεί την υπεραξία, δηλαδή υπονομεύει το όφελος. Εκείνη την εποχή, αυτό το εργατικό δυναμικό αποδεικνύεται «άχρηστο» και αναλώσιμο. Είναι εν συντομία, μια ακόμη εκδήλωση της ταξικής πάλης.
Για να σώσουμε ζωές, σε αυτήν και τις ακόλουθες πανδημίες που πρόκειται να έρθουν, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι είμαστε, όπως επιβεβαιώνουν οι κλασικοί, σε μια διαδικασία επιδείνωσης της ταξικής σύγκρουσης και ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να επανεξετάσουμε μια νέα κοινωνική τάξη, χωρίς την οποία θα πάμε από τη μια καταστροφή στην άλλη χωρίς λύση συνέχειας και συχνά όλο και πιο κοντά μεταξύ μας. Η ανόητη και αποζευχθείσα θυσία και θάνατο τόσων πολλών ζωών δείχνει έντονα τον απάνθρωπο χαρακτήρα της νεοφιλελεύθερης τάξης. Και πάλι δύο αιώνες μετά τη γέννησή της, η έκφραση «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» της Ρόζα Λούξεμπουργκ φτάνει σε πλήρη ισχύ.
Σημειώσεις
[1] https://www.elconfidencial.com/mundo/europa/2020-10-28/espana-lidera-el-exceso-de-la-segunda-ola-en-europa_2807180/
[2] https://ec.europa.eu/competition/sectors/pharmaceuticals/report2019/re port_es.pdf
Πηγή: ομαλοποιώντας το θάνατο
