Μαχητές εισέβαλαν στη στρατηγική πόλη της Πάλμα στη βόρεια Μοζαμβίκη την περασμένη εβδομάδα σε μια δραματική κλιμάκωση μιας ένοπλης εκστρατείας που έχει προκαλέσει όλεθρο στην πλούσια σε αέριο επαρχία Cabo Delgado από το 2017.
Η κυβέρνηση είπε την Κυριακή «δεκάδες ανυπεράσπιστοι» σκοτώθηκαν στη συντονισμένη επιδρομή που είδε τους επιτιθέμενους να πυροβολούν αδιακρίτως σε ανθρώπους και κτίρια στην παραθαλάσσια πόλη. Μεταξύ των θυμάτων ήταν επτά άτομα που δέχτηκαν ενέδρα κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης για να τους εκκενώσουν από ένα ξενοδοχείο στο οποίο είχαν καταφύγει για να ξεφύγουν από την επίθεση της Τετάρτης.
Η Πάλμα – που φιλοξενεί περίπου 75.000 ανθρώπους, καθώς και πολλούς που είχαν ήδη εκτοπιστεί εσωτερικά λόγω της επιδεινούμενης βίας στην επαρχία – εγκαταλείφθηκε τη Δευτέρα αφού οι κάτοικοι διέφυγαν οδικώς, με βάρκα και με τα πόδια “προς όλες τις κατευθύνσεις”, σύμφωνα με ομάδες βοήθειας.
Εδώ είναι ό, τι γνωρίζουμε για το Cabo Delgado τους επιτιθέμενους και τη σύγκρουση.
Το Cabo Delgado κατοικείται κύρια από μέλη της φυλής των Μακούα. Σκληροτράχηλοι και αδέσμευτοι άνθρωποι ήταν από τους πρώτους που υποστήριξαν τον αγώνα για ανεξαρτησία του Μαρξιστικού κινήματος για την απελευθέρωση της Μοζαμβίκης (FRELIMO), Αποτελώντας κύρια μια μητριαρχική κοινωνία , όπου η γυναίκα έχει τον κύριο λόγο στην οργάνωση της κοινότητας, υιοθέτησαν την κολλεκτιβοποίση της γης και την συλλογική πρόοδο και ευημερία, και γρήγορα μετατράπηκαν σε σύμβολο και εγγυητές της επανάστασης.
Μετά την προδοσία της επανάστασης από την ηγετική ομάδα του FRELIMO υπο την προεδρία του Ζοακίμ Τσισάνο και την μετατροπή το 1990 της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μοζαμβίκης σε Δημοκρατία της Μοζαμβίκης υποτίθεται προς κατευνασμό του εμφυλίου πολέμου ( που οδήγησε στην πλήρη καταστροφή της χώρας, καταστρέφοντας τις όποιες υποδομές και χαρακτηρίστηκε από απίστευτες βιαιότητες και άφησε πίσω του, ένα εκατομμύριο νεκρούς) και συμφωνίας μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, η χώρα παραδόθηκε στην πολιτική και επιχειρηματική διαφθορά μιας υδροκέφαλης κυβέρνησης, η οποία συγκέντρωσε την οικονομική κι όποια αναπτυξιακή δραστηριότητα στον νότο, αφήνοντας στην τύχη της την βόρεια και όχι μόνο, περιοχή της Μοζαμβίκης.
Σε αυτό το πλαίσιο, όταν μέλη της σκιώδους ένοπλης ομάδας Ahlu Sunnah Wa-Jama, επίσης γνωστή τοπικά ως al-Shabab (δεν υπάρχουν καθιερωμένοι σύνδεσμοι με την ένοπλη ομάδα με το ίδιο όνομα στη Σομαλία), άρχισαν τις επιθέσεις στη βόρεια Μοζαμβίκη τον Οκτώβριο του 2017, οι υπηρεσίες ασφαλείας τις θεώρησαν ως μεμονωμένες πράξεις ληστείας.
Όμως, οι μαχητές, που αργότερα δεσμεύτηκαν να υποταχθούν στο ISIS (ISIS), συνέχισαν να πραγματοποιούν επιθέσεις στο Cabo Delgado, να καίνε χωριά, να σκοτώνουν πολίτες και ακόμη και να στοχεύουν στρατιωτικές θέσεις.
Πέρυσι, κατέλαβαν την πόλη Mocimboa da Praia, η οποία παραμένει ακόμα εκτός ελέγχου της κυβέρνησης. Το λιμάνι της Mocimboa da Praia είναι στρατηγικά σημαντικό για έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου με επικεφαλής την Total και την ExxonMobil που αναπτύσσονται σε μια οχυρωμένη χερσόνησο σε μικρή απόσταση από την ακτή, ακριβώς έξω από την Πάλμα.
Η κλιμακούμενη βία έχει σκοτώσει περισσότερους από 2.600 ανθρώπους, οι μισοί από τους οποίους είναι πολίτες. Προκάλεσε επίσης μια σοβαρή ανθρωπιστική κρίση, αναγκάζοντας σχεδόν 700.000 ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους.
Η Zeinada Machado, ερευνητής του Human Rights Watch, δήλωσε ότι ενώ υπάρχουν ακόμη πολλά ερωτήματα σχετικά με τη δύναμη της ομάδας και το μέγεθος της επικράτειας που ελέγχουν, αυτό όμως που είναι σίγουρο είναι ότι τα τελευταία τρία χρόνια, έχει αυξηθεί σε μέγεθος και σε ικανότητα να επιτεθεί σε μεγάλες επιθέσεις.
“Ξεκίνησε παίζοντας το παιχνίδι γάτας-ποντικιού με τις δυνάμεις ασφαλείας, πηγαίνοντας σε χωριά, επιτιθέμενοι σε αμάχους, καταστρέφοντας περιουσίες και έπειτα αποχωρώντας μόλις έφταναν οι δυνάμεις ασφαλείας”, δήλωσε η Machado . «Έχουν μετατραπεί σε σοβαρό εχθρό για τις δυνάμεις ασφαλείας και μάλιστα στοχεύουν στρατιωτικές θέσεις».
Η Jasmine Opperman, της οργάνωσης μελετών Armed Conflict Location & Event Data, συμφώνησε για την αυξανόμενη δύναμη της ομάδας.
«Υπάρχει μια φωνή δυσαρέσκειας εναντίον της κυβέρνησης που αυξάνει την αντίδραση συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων», , εκτιμώντας ότι οι μαχητές της ομάδας είναι τουλάχιστον 2.500 άτομα των οποίων οι ηλικίες φαίνεται να κυμαίνονται κυρίως από 20 έως 35 χρόνια.
Η σύγκρουση εισήλθε σε μια ιδιαίτερα φρικτή νέα φάση πέρυσι, αναγκάζοντας τον αρχηγό των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες να εκφράσει σοκ στις αναφορές σφαγών, που συμπεριλάμβαναν αποκεφαλισμούς και απαγωγές γυναικών και παιδιών.
Τη Δευτέρα 29/3, το ISIS ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στην Πάλμα, η οποία φιλοξενεί αρκετές διεθνείς εταιρείες και το προσωπικό τους που εργάζεται σε έργα φυσικού αερίου στην περιοχή. Σε μια δήλωση στο κανάλι της στο Telegram, το ISIS δήλωσε ότι οι μαχητές του είχαν καταλάβει την πόλη μετά από ημέρες μάχης.
Η επιδρομή πραγματοποιήθηκε δύο εβδομάδες αφότου το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε την al-Shabab ως ξένη «τρομοκρατική» οργάνωση για τους δεσμούς της με το ISIS.
Αλλά ο Φερνάντο Λίμα, δημοσιογράφος και πολιτικός σχολιαστής με έδρα το Μαπούτο (πρωτεύουσα), δήλωσε ότι υπήρχαν «σοβαρές αμφιβολίες αν πρόκειται πραγματικά για θρησκευτική αντιπαράθεση ή κάλυψη» για κοινωνικές διαμαρτυρίες σε μια περιοχή όπου η φτώχεια και η ανεργία εξακολουθούν να είναι ανεξέλεγκτες παρά τις υποσχέσεις πλούτου στην ανάπτυξη έργων φυσικού αερίου πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
«Νομίζω ότι το κύριο πρόβλημα είναι στην πραγματικότητα η φτώχεια και η ανισότητα», είπε, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τους κατοίκους του Cabo Delgado «ότι είναι εκεί για να αντιστρέψουν την κατάσταση».
«Θα [προσθέσω] επίσης την κακή διαχείριση των προσδοκιών που σχετίζονται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, επειδή δημιουργεί αυτήν την ιδέα ότι υπάρχουν και άλλοι Μοζαμβικανοί που ζουν στο νότο και επωφελούνται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο – στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε αυτό το νότιο σημείο της χώρας, τουλάχιστον όχι ακόμα.”
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η αμερικανική πρεσβεία στη Μοζαμβίκη δήλωσε ότι το αμερικανικό στρατιωτικό προσωπικό θα εκπαιδεύσει τις δυνάμεις της Μοζαμβίκης για δύο μήνες.
Η αμερικανική κυβέρνηση είπε ότι θα παρέχει επίσης ιατρικό και επικοινωνιακό εξοπλισμό για να βοηθήσει την κυβέρνηση στον αγώνα της ενάντια στην ένοπλη ομάδα, η οποία, σύμφωνα με αναλυτές, έχει αυξήσει σταθερά τη στρατιωτική της ικανότητα και την ικανότητα να διεξάγει εξελιγμένες επιθέσεις.
Παρόλες όμως τις δηλώσεις της αμερικανικής κυβέρνησης περι βοήθειας, μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας αμφιβάλει ως προς το αληθές των σκοπών , θεωρώντας ότι η παρουσία των ήδη απεσταλμένων αμερικανικών στρατιωτικών τμημάτων θα δυσχεραίνει την κατάσταση, και μοναδικό σκοπό έχει να επιβάλει και να διαιωνίσει την στρατιωτική και οικονομική παρουσία της Αμερικής στην περιοχή και να βάλει ανάχωμα στις Γαλλικές και Κινεζικές ορέξεις, αδιαφορώντας στην ουσία για την ασφάλεια των κατοίκων.
«[Η Πάλμα είναι] μια πόλη που φυλάχθηκε έντονα και όλοι γνώριζαν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο ανά πάσα στιγμή – πώς ήταν δυνατόν αυτή η ομάδα να εισέλθει σε αυτήν την πόλη, να πυροβολεί αδιάκριτα, να σκοτώσει ανθρώπους και να κάνει άλλους να φύγουν», αναρωτιέται ο Machado.
«Η απουσία στρατιωτών για να βοηθήσει τον πληθυσμό ήταν πολύ σαφής, και αυτό είναι έγκλημα της κυβέρνησης της Μοζαμβίκης που πολεμά αυτή την ομάδα τα τελευταία τρία χρόνια. Μέχρι τώρα, θα έπρεπε να είχαν μάθει πώς να βοηθήσουν τον πληθυσμό τους και πώς να τους οδηγήσουν στην ασφάλεια σε μια στιγμή κινδύνου », είπε.
Ορισμένοι αναλυτές ανέφεραν ότι οι αρχές είχαν προειδοποιηθεί για επικείμενη επίθεση στην Πάλμα, αλλά απέτυχαν να ενεργήσουν.
«Το ερώτημα πρέπει να τεθεί: γιατί δεν έγινε καμία ενέργεια», ρώτησε ο Opperman.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε προειδοποιήσει ότι υπάρχουν κάποιοι που επηρεάζουν την εξέγερση που εξελίσσεται. Είναι άνθρωποι με σαφή, βαθιά εμπειρία σε μάχες ανταρτών που έχουν επιστρέψει πίσω στο Cabo Delgado ». «Η κατοχή της Mocimboa de Praia για μεγάλο χρονικό διάστημα τους έδωσε την ιδανική ευκαιρία όχι μόνο για εκπαίδευση αλλά και για στρατολογήσεις».
Η κυβέρνηση έχει αναπτύξει χιλιάδες στρατιώτες στο Cabo Delgado για να αντιμετωπίσει την ένοπλη ομάδα. Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποίησαν εδώ και πολύ καιρό ότι ο στρατός της Μοζαμβίκης ήταν ιστορικά αδύναμος, κακώς εκπαιδευμένος και ανεπαρκής
Η Μοζαμβίκη προσέλαβε επίσης την Dyck Advisory Group (DAG), μια ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία της Νοτίου Αφρικής. Σύμφωνα με αναφορές, η DAG βοηθάται διακριτικά από μισθοφόρους από τη Ρωσία.
Νωρίτερα τον Μάρτιο, η διεθνής οργάνωση παρακολούθησης δικαιωμάτων, η Διεθνής Αμνηστία κατηγόρησε τους μαχητές, τις κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας και τις ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες για «εγκλήματα πολέμου».
Όσο περισσότερο συνεχίζεται η εξέγερση και η επιχείρηση καταστολής της, αυξάνεται ο κίνδυνος για την ζωή των κατοίκων της οι οποίοι ζητούν πέον τα κεφάλια του προηγούμενου και του τωρινού προέδρου (Gebuza και Niusi) επι πινάκι, καθώς τους θεωρούν βασικούς υπεύθυνους για την κατάσταση διαφθοράς και παραμελισμού που γέννησε την εξέγερση.
Το ζήτημα των όπλων και της ασφάλειας μπροστά στην ασυδοσία των ξένων «επενδυτών» που έχουν μετατρέψει την περιοχή σε τσιφλίκι τους, , το ζήτημα της κυκλοφορίας παράνομων εμπορευμάτων υπο κυβερνητική προστασία, το ζήτημα της απόλυτης φτώχιας των κατοίκων σε αντιπαραβολή με τα τεράστια οικονομικά κέρδη που αποκομίζονται από την εκμετάλλευση της περιοχής εξηγεί την συμπάθεια προς τους μουσουλμάνους εξτρεμιστές παρόλη την βιαιότητα που αυτοί επιδεικνύουν, αποτελώντας την απεικόνιση μιας περιοχής όπου όχι μόνο δεν σχεδόν υπάρχει καμία κυβερνητική πρόνοια και έλεγχος, αλλα και μιας περιοχής όπου απειλεί να συμπαρασύρει και τις άλλες όμορες περιοχές που βιώνουν την ίδια κατάσταση .
«Αυτό που είναι ενδιαφέρον για το περιστατικό της Πάλμα, και αυτή είναι η τραγωδία του Cabo Delgado, είναι ότι, όταν οι ομογενείς αλληλοσκοτώνονται, όλοι οι τριγύρω τρελαίνονται.
Πηγή: Ενημέρωση από επικοινωνία μέλους της συντακτικής ομάδας του Alerta με κατοίκους της χώρας (όπου υπάρχουν πλάγια γράμματα) και συλλογή από δημοσιεύματα του διεθνούς αστικού τύπου (με ορθά).
