Το 1994, όταν η πτώση του σοσιαλισμού και το τέλος της ιστορίας επιβλήθηκαν ως ο παγκόσμιος επίσημος αφηγηματισμός και ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός προσφέρθηκε ως λύση και ως ο μόνος τρόπος συνέχισης της ιστορίας, το «Φτάνει πια» (Ya basta!) ξεκίνησε από τους λαούς των Μάγια που οργανώθηκαν στο στρατό της εθνικής απελευθέρωσης των Ζαπατίστας (EZLN), ήχησε δυνατά στο Μεξικό, στη Λατινική Αμερική και σε μεγάλο μέρος του κόσμου.
Το EZLN προικοδότησε μια ολόκληρη γενιά με λόγο και ελπίδα που σύντομα επαναπροσδιόρισε την αντίσταση σε παγκόσμια κλίμακα. Μαχητές, καλλιτέχνες, διανοούμενοι και άνθρωποι από όλο τον κόσμο ταξίδεψαν στη ζούγκλα της Λακαντόνα για να μπολιαστούν με ιθαγενική αντίσταση. Το σύνθημα « Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», έγινε το έμβλημα ενός νέου κύματος παγκόσμιων κινητοποιήσεων. Ο αγώνας ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό και στην υπεράσπιση της ανθρωπότητας που εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη, βρήκε έναν από τους κύριους προμαχώνες του στην πολιτεία Τσιάπας.
Στο Σιάτλ, στη Γένοβα, στο Πόρτο Αλέγκρε και σε πολλά άλλα μέρη όπου υπήρχε το κίνημα «ενός άλλου εφικτού κόσμου», το πρόταγμα του Ζαπατισμού έγινε εμφανές.
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Έχουν οικοδομηθεί πολλά κινήματα και προσπάθειες συγκρότησης εναλλακτικών κοινωνιών απέναντι στον καπιταλισμό. Μεταξύ όλων αυτών, το χειραφετητικό έργο που έχουν κατασκευάσει οι Ζαπατίστας και το οποίο αναβαθμίζουν συνεχώς, συνεχίζει να ξεχωρίζει.
Τον περασμένο Οκτώβριο, εν μέσω μιας πανδημίας, το EZLN ανακοίνωσε ότι διάφορες αντιπροσωπείες Zapatista, άνδρες, γυναίκες και άλλοι του χρώματος της γης, θα βγουν για περιοδεία στον κόσμο, θα περπατήσουν ή θα πλεύσουν σε απομακρυσμένα εδάφη, θάλασσες και ουρανούς, όχι αναζητώντας τη διαφορά ή την ανωτερότητα και την προσβολή, πολύ λιγότερο δε, τη συγχώρεση ή τον οίκτο, αλλά να αναζητήσουν και να βρουν αυτό που μας κάνει όλους ίσους.
Ως πρώτος προορισμός τους, οι αντιπροσωπείες των Ζαπατίστας θα μεταβούν στην Άλλη Ευρώπη, όπου οι αρχικοί λαοί των Σουόμι, που ιστορικά έχουν μεγαλώσει και ζήσει πλάι σε κοπάδια ταράνδων, και των οποίων η γη βρίσκεται μεταξύ Νορβηγίας, Σουηδίας, Φινλανδίας και Ρωσίας, και που αντιστέκονται σήμερα στην εκποίηση της γης αυτής και στις επιπτώσεις που παράγουν αιολικά πάρκα, η εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου, καθώς και στην κατασκευή του αρκτικού τρένου, ενός τρένου υψηλής ταχύτητας που θα ενισχύσει τον Αρκτικό Διάδρομο και θα ενισχύσει το εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας.
Σε εκείνη την Άλλη Ευρώπη, όπου άνθρωποι και οργανώσεις στην Ιταλία έχουν υψώσει ψωνή αντίστασης μέσω του «No-Tap» για να αντιμετωπίσουν τον Αγωγό Αδριατικής, ένα έργο που έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Το No-Tap επισημαίνει ότι γεννήθηκε για την προστασία και τη διαφύλαξη των εδαφών, καθώς και για τον αυτοπροσδιορισμό των πληθυσμών που πιστεύουν σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, διαφορετικό από τη φορολογία, έναντι οικονομικής κερδοσκοπίας εις βάρος των κοινοτήτων.
Επίσης σε αυτήν την Άλλη Ευρώπη, και πιο συγκεκριμένα στη «Νοτρ-Νταμ-ντε-Λάντες», στη Γαλλία, ένα κίνημα που υπερασπίστηκε την επικράτειά του ενάντια στην προσπάθεια της κυβέρνησης να κατασκευάσει αεροδρόμιο. Οι αγρότες, οι έποικοι και οι ακτιβιστές διεξήγαγαν έναν από τους πιο εμβληματικούς αγώνες στην τρέχουσα ιστορία της Γαλλίας, δημιουργώντας μία από τις μεγαλύτερες καταλήψεις γης στην Ευρώπη σήμερα και ανακηρύσσοντας την περιοχή ως ζώνη υπεράσπισης (ZAD). Με τις αντι-καπιταλιστικές και περιβαλλοντολογικές προσεγγίσεις, το ZAD έγινε σημείο αναφοράς για άλλους αγώνες.
Ο κατάλογος είναι μακρύς: στο Ηνωμένο Βασίλειο η αντίσταση ενάντια στη γραμμή υψηλής ταχύτητας HS2, στην Ελλάδα το κίνημα καταλήψεων σπιτιών και κτιρίων, στο ισπανικό κράτος οι ιστορικοί αγώνες των Βάσκων, η Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας και αντι-καπιταλιστικές οργανώσεις στη Μαδρίτη.
Σε όλο τον κόσμο παρατηρούμε τι ανέλυσαν οι Adolfo Gilly και Rhina Roux στο βιβλίο τους «The Time of Dispossession» (η Ώρα της Απώλειας): αυτό που βιώνουμε μπορεί να θεωρηθεί ως μια νέα ιστορική φάση της καθολικής απώλειας των κοινών, της ιδιωτικοποίηση αυτού που ανήκε σε όλους, της παγκόσμιας ανακατανομής του ενοικίου γης και την υπεραξία που δημιουργείται από τη ζωντανή εργασία.
Ο χρόνος της απώλειας προχωρά και όλα δείχνουν ότι θα ενταθεί στο Μεξικό και τον κόσμο ως απάντηση στην πανδημία. Η συνάρθρωση των αγώνων σε παγκόσμια κλίμακα είναι επείγουσα, όχι μόνο για την επιβίωση της ανθρωπότητας, αλλά για την ολοκλήρωση του «νέου κόσμου» για τον οποίο υπάρχουν ήδη σημάδια.
27 χρόνια μετά τη δημόσια εμφάνισή του, 27 χρόνια στοιχημάτων για τη ζωή, τις επιστήμες και τις τέχνες, ο EZLN προτείνει σήμερα μια νέα πρόκληση: « να συναντήσετε άλλους και άλλους που, σε όλο τον κόσμο, με αντίσταση και εξέγερση, χτίζουν το νέο κόσμο». Η κοπέλα Esperanza Zapatista το είπε καλά:» αυτή είναι η αποστολή μας, να είμαστε σπόροι που αναζητούν άλλους σπόρους».