11η Σεπτεμβρίου 1973: Η μέρα που πέθανε ο “ειρηνικός δρόμος”.
Σαν σήμερα, το 1973, το ιστορικό πολιτικό ρεύμα της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, εκείνο που όντως είχε στο βάθος της σκέψης του μια αντικαπιταλιστική προοπτική και πίστευε ότι θα μπορούσε να πετύχει τον σοσιαλισμό με ειρηνικά, δημοκρατικά μέσα, πέθανε για πάντα -και καλώς έκανε – μέσα από την ανατροπή και στην συνέχεια την αυτοκτονία-πολιτική δολοφονία του εκλεγμένου προέδρου της Χιλής, σοσιαλιστή Σαλβαδόρ Αλιέντε, από τις στρατιωτικές δυνάμεις του μετέπειτα δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ.
Ο Αλιέντε έχαιρε της υποστήριξης της μεγάλης μερίδας της κοινωνίας και είχε βάλει μπρος ένα σχετικά ριζοσπαστικό -για τα δεδομένα της εποχής και της χώρας- κοινωνικό πρόγραμμα φιλεργατικών μεταρρυθμίσεων, ωστόσο, για να λέμε όλη την αλήθεια, κατέστειλε άλλες, πιο ριζοσπαστικές ενέργειες ταξικής αυτο-οργανωσης που εκδηλώθηκαν αυτόνομα, όπως καταλήψεις εργοστασίων από εργάτες και γης από αγρότες κλπ, ακολουθώντας μια σχετικά συγκεντρωτική πολιτική στην λήψη των αποφάσεων, γύρω από τον πολιτικό κορμό που αποτελούσε την Ουνιδάδ Ποπουλάρ (Λαϊκή Ενότητα).
Ήταν παρόλα αυτά ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα με σταθερές βάσεις στην κοινωνία. Το οποίο, ωστόσο, αφαιρώντας το στοιχείο της αυτενέργειας και της αυτο-οργανωσης από την εργατική τάξη, πρακτικά έσκαψε τον ίδιο του τον τάφο, καθώς δεν κατάφερε να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι στο στρατιωτικό πραξικόπημα, αφού η μεγάλη του δύναμη, ο “ενωμένος λαός”, ο περίφημος El Pueblo Unido, ήταν άοπλος-αφοπλισμένος κατά το μεγαλύτερο κομμάτι του. Και όταν ο Αλιέντε το συνειδητοποίησε αυτό το γεγονός σε όλη του την σημασία, σε όλη του την έκταση και σε όλο του το βάθος, ήταν πλέον αργά. Η “αυτοκτονία” του στο προεδρικό μέγαρο, αγκαλιά με ένα ΑΚ-47 (που λέγεται ότι ήταν δώρο του Φιντέλ Κάστρο) ήταν το λογικό αποτέλεσμα ενός ανθρώπου που έβλεπε όλη του την ιδεολογία, όλη του την στρατηγική και την τακτική, να καταρρέει μπροστά στα μάτια του, αλλά πίστευε τόσον πολύ σε αυτήν μέχρι το τέλος, που αρνήθηκε να παραδοθεί στους εχθρούς του,.τους εχθρούς του λαού του.
Ο Αουγκούστο Πινοσέτ, δικτάτορας για σχεδόν δύο δεκαετίες, με τις πλάτες των ΗΠΑ φυσικά, μετέτρεψε την χώρα σε δοκιμαστικό σωλήνα του μοντέλου διακυβέρνησης που επιτάσσει τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό στην οικονομία, σε συνδυασμό με την ανελευθερία, την καταστολή και την επίθεση στα κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα. Μοντέλο που δεν άλλαξε και πολύ, στον οικονομικό τομέα, τουλάχιστον, μετά την “πτώση” (παράδοση εξουσίας ουσιαστικά) της Χούντας. Μοντέλο που σε διάφορες παραλλαγές του το ζήσαμε στην συνέχεια σε διάφορες χώρες του κόσμου, το ζούμε και σήμερα στην χώρα μας, με την συνειδητοποίηση πάντα από μεριάς του συμπλέγματος Κράτους-Κεφαλαίου πως μια συμβατική στρατιωτική δικτατορία δεν είναι απαραίτητη για την εφαρμογή του μοντέλου αυτού, εφόσον η καταστολή μπορεί να πάρει άλλες μορφές, πιο “νομιμοποιημένες” με βάση τα αστικοδημοκρατικά πλαίσια.
Ο λαός της Χιλής, η νεολαία, η εργατική τάξη και οι ιθαγενείς πληθυσμοί, βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια σε έναν νέο σκληρό εξεγερσιακο αγώνα με σκοπό την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού και του καπιταλισμού γενικότερα, κάνοντας το λάθος εν τέλει να εναποθέσουν τις ελπίδες τους εκ νέου στην Σοσιαλδημοκρατία, στην αυταπάτη του εκλογικού δρόμου, στον “αριστερό, τον “κινηματία” Μποριτς. Όμως, από το 1973, έχει μπει πολύ νερό στο αυλάκι της παράταξης αυτής, της παγκόσμιας σοσιαλδημοκρατίας. Αν οι καλές προθέσεις του -πάντα αντεπαναστάτη, και ενάντιου στον ριζοσπαστισμό στην εποχή του- Αλιέντε δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, όπως μαρτυρά και η στάση του μπροστά στον θάνατο, το ιστορικό ρεύμα της σοσιαλδημοκρατίας παρ’ολα αυτά έχασε από τότε κάθε αριστερό και αντικαπιταλιστικό συστατικό και μετατράπηκε απλά στον εναλλακτικό τρόπο διαχείρισης του συστήματος, τον “προοδευτικό πόλο” που αναλαμβάνει να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά, όταν τα κινήματα των καταπιεσμένων απειλούν ευθέως το υπάρχον. Έτσι και ο Μπόριτς, που κάποιοι περίμεναν να είναι ένας “νέος Αλιέντε”, μετατράπηκε πολύ γρήγορα σε έναν δεύτερο, λιγότερο ικανό μάλιστα, Τσίπρα, απαντώντας στα συνεχιζόμενα αιτήματα των καταπιεσμένων με κωλοτούμπες, καταστολή και βία, ενώ μοιραία έχασε ακόμη και αυτή την -θεωρητικά δεδομένη στο θέμα αυτό- υποστήριξη των από-τα-κάτω για την υπερψήφιση του νέου μετα-πινοσετικου δημοκρατικού Συντάγματος.
Αν κάτι πρέπει να μάθουν από όλη αυτή την ιστορία, από το νοητό πολιτικό νήμα που ενώνει την ανατροπή του Αλιέντε με την άνοδο του Μποριτς στην εξουσία, οι καταπιεσμένοι και οι εκμεταλλευόμενοι όλων των χωρών, είναι πως η σοσιαλδημοκρατία είναι ο πιο ύπουλος εχθρός των κινημάτων, της εργατικής τάξης και της επανάστασης. Πως ειρηνικός και δημοκρατικός δρομος για να επικρατήσουν της γης οι κολασμένοι επί των δυναστών τους δεν υπάρχει και ούτε υπήρξε ποτέ. Πως η κοινωνική επανάσταση θα έρθει -δυστυχώς μοιραία- μέσα από αιματηρούς αγώνες, που θα συνδυάζουν την μαζική συμμετοχή, την ταξική αυτο-οργανωση και, σε τελικό στάδιο, τον ένοπλο αγώνα, τον εμφύλιο ταξικό πόλεμο ενάντια στην αστική τάξη, το Κεφάλαιο και το Κράτος, ενάντια στις δυνάμεις καταστολής.
Οι εχθροί μας δεν θα παραδώσουν ποτέ την εξουσία τους χωρίς μάχη.