Το ελευθεριακό σχολείο Paideia στη Μέριδα της Ισπανίας

από | 23 Ιαν, 2019

“Έχουμε να φτιάξουμε ελεύθερα σχολεία, η εκπαίδευση είναι η βάση του αγώνα μας”
Matilde Felix Carrasquer

H παρακάτω προσπάθεια προέκυψε μετά από επίσκεψη συντρόφων από τη συλλογικότητα F.A.R.M.A και την κατάληψη κτήματος Πραποπούλου, για 3 ημέρες στο ελευθεριακό σχολείο Παιδεία στη Μέριδα της Ισπανίας το Πάσχα του 2008.

Τα κείμενα είναι μεταφράσεις από τα ισπανικά βιβλία:
Paideia:25 anos de educacion libertaria
Paideia:Escuela Libre.

Ιστοσελίδα του σχολείου: www.paideiaescuelalibre.org

Ευχαριστούμε τους συντρόφους, τις συντρόφισσες, τις φίλες και τους φίλους για την πολύτιμη βοήθεια τους στη μετάφραση, στη πραγματοποίηση των εκδηλώσεων και στη γραφιστική επιμέλεια..
F.A.R.M.Α: farmazapatista.blogspot.com
Κατάληψη κτήματος Πραποπούλου: protovouliaxalandriou.blogspot.com
Επικοινωνία: klapeto@riseup.netpaner@riseup.net

Άλλη μια μέρα στο σχολείο…
Ξυπνήσαμε γρήγορα, ήπιαμε ένα καφέ και κατεβήκαμε τρέχοντας στο δρόμο για να προλάβουμε το σχολικό. Οι αναμνήσεις από τα σχολικά μας χρονιά ήταν ήδη εκεί… Περιμέναμε λίγο, παρέα με τους γονείς, τα παιδάκια και τα χαμόγελά τους. Στο σχολικό γνωρίσαμε ένα σύντροφο από την Μαδρίτη που ήταν στο σχολείο για ένα μήνα κάνοντας μια εργασία. Σπούδαζε παιδαγωγική ή κάτι σχετικό. Ένα ένα τα παιδιά άρχισαν να μας ρωτάνε «Από πού είστε;» και «Τι κάνετε εδώ;». Αρχίσαμε την κουβέντα και πλησιάζοντας αργά προς το σχολείο, οι αναμνήσεις μας έφευγαν και ανοίγονταν μπροστά μας κάτι άλλο, ανθρώπινο, συντροφικό και ελεύθερο.
Φτάνοντας στο σχολείο κατεβήκαμε από το λεωφορείο και όλα τα μεγαλύτερα παιδιά πήραν από το χέρι τα μικρά (δυο μέχρι τεσσάρων χρονών) και σιγά σιγά περπάτησαν προς το χώρο που περνάγανε την μέρα τους τα μικρά. Περιμένοντας και εμείς έξω από το λεωφορείο, μας πήραν και εμάς από το χέρι τα μικρά, νομίζοντας από συνήθεια πως θα τα οδηγούσαμε κάπου αλλά στην ουσία, αυτά μας οδηγούσαν με τα απλά τους λόγια και βήματα στο εσωτερικό του σχολείου. Μπαίνοντας στις αίθουσες και βλέποντας τα να κατεβάζουν τις καρέκλες, που είχαν σχεδόν το ίδιο μέγεθος με αυτά, από τα τραπέζια που και αυτά ήταν στο ύψους του κεφαλιού τους, αρχίσαμε να μπαίνουνε στο κλίμα.
Όλα άρχισαν να κυλούν στο σχολείο, όπως κάθε μέρα, με τις συλλογικές εργασίες. Παιδάκια άρχισαν να σκουπίζουν το πάτωμα με σκούπες και φαράσια, με πολλή έμπνευση και διάφορους τρόπους μιας και ήταν πολύ μεγαλύτερα από αυτά, μιλώντας, τρέχοντας, με χαρά.
Εμείς στεκόμασταν εκεί, παρατηρώντας χωρίς να ξέρουμε τι να κάνουμε. Αποφασίσαμε να δράσουμε. Σταματήσαμε δυο κοριτσάκια και τα ρωτήσαμε… «Τι κάνετε εδώ;». Αυτή ήταν η αφορμή για να μαζευτούν και να μας ξεναγήσουν στο σχολείο. Μας εξήγησαν για τις συλλογικές εργασίες, το παιχνίδι, τον κήπο, το φαγητό, τις κάρτες δεσμεύσεων, την συνέλευση, την διαχείριση των οικονομικών και την πνευματική εργασία. Αφού γυρίσαμε τους χώρους, ξαπλώσαμε στο πάτωμα και κουβεντιάζαμε. Χρειαζόμασταν την πληροφορία αλλά πιο πολύ απ’ όλα χρειαζόμασταν τα απλά και παιδικά τους λόγια, τις κινήσεις τους. Κάτι περίεργο είχε αρχίσει να συμβαίνει όσο περνούσε η ώρα. Συνειδητοποιούσαμε πως αυτά τα κοριτσάκια που μας έφταναν ίσα ως την τσέπη του παντελονιού, ήταν συντρόφισσες.
Αυθόρμητα (τρομάρα μας!) αποφασίσαμε να προβοκάρουμε… Ρωτάμε… «Δηλαδή τι είναι η συνέλευση;». «Η συνέλευση είναι όταν μαζευόμαστε όλοι μαζί και συζητάμε για τα πράγματα που συμβαίνουν. Έρχονται όλοι όσοι θέλουν να συμμετέχουν. Εκεί παίρνουμε όλες τις αποφάσεις. Είναι το μέρος που κάνουμε τις προτάσεις. Είναι πολύ σημαντικές οι προτάσεις. Χωρίς αυτές δεν μπορούμε να προχωρήσουμε…»
Έχετε πάρει ποτέ μαθήματα ελευθεριακής σκέψης και πράξης από ένα εξάχρονο; Είναι ότι πιο απελευθερωτικό, ελπιδοφόρο και ουτοπικό μπορεί να συμβεί. Δεν μπορέσαμε να πούμε κάτι. Απλά θυμηθήκαμε τις ατελείωτες συνελεύσεις, χωρίς προτάσεις, χωρίς διάθεση για διάλογο και σύνθεση, χωρίς αποτελέσματα. Για να ξεπεράσουμε την έκπληξη και την αμηχανία μας, ξεκινήσαμε ένα παιχνίδι με παλαμάκια, το «Αν θέλεις να χορέψεις;» που συνήθιζαν να παίζουν τα παιδιά…
Περπατώντας στον χώρο, διαβάζαμε τα ρητά στους τοίχους. Μίλαγαν για την αλληλεγγύη, την ισότητα, την αυτοδιάθεση, την ελευθερία. Είχαμε μπει σε μια διαδικασία μάθησης, ρουφάγαμε την ουτοπία με όλες μας της αισθήσεις, το συναίσθημα και την σκέψη.
Μετά το πρωινό, ήρθε η ώρα της πνευματικής εργασίας. Κάποια παιδιά ήταν σε ένα μεγάλο τραπέζι και διάβαζαν, άλλα είχαν βιβλία στον κήπο, μόνα τους ή σε ομάδες. Εμείς πήγαμε σε ένα εργαστήριο(δηλαδή μάθημα) «Δημιουργικών Μαθηματικών» με παιδάκια 5-7 χρονών. Μόνα τους κάθονταν στα θρανία, σηκώνονταν στον πίνακα, έπαιρναν τον λόγο, έκαναν πράξεις, διόρθωναν το ένα το άλλο. Εκεί βρισκόταν και μια ενήλικας. Όταν κόλλαγαν κάπου, σήκωνε το χέρι, έπαιρνε τον λόγο όπως όλοι και όλες και βοηθούσε την κατάσταση. Μετά το εργαστήριο της ζητήσαμε να μας πει λίγα λόγια για το πώς λειτουργούν τα εργαστήρια. Ήταν η πρώτη μας επαφή με ενήλικα, αρκετές ώρες μετά την άφιξη μας στο σχολείο.
Κατεβαίνοντας κάτω είδαμε δυο κοριτσάκια συγχισμένα. Συνειδητοποιήσαμε πώς δεν είχαμε δει άνθρωπο να κλαίει, να γκρινιάζει ή να φωνάζει ως τότε. Δεν καταλάβαμε τι έγινε, μέχρι την ώρα της γενικής συνέλευσης που τέθηκε το θέμα, αλλά είδαμε πως διαχειρίστηκαν το πρόβλημα. Το ένα κοριτσάκι προσπαθούσε να πείσει το άλλο πως έπρεπε να μιλήσουν για αυτό που είχε συμβεί μεταξύ τους και να μην το αφήσουν άλυτο. Το άλλο κοριτσάκι δεν ήθελε να μιλήσει και έτσι η ομάδα στην οποία συμμετείχαν τα κορίτσια, κάλεσε επιτόπου συνέλευση. Κουβέντιασαν λίγο και αποφάσισαν να το αφήσουν για την κεντρική συνέλευση του σχολείου. Αργότερα μάθαμε πως διαχειρίζονται τα προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις με την λογική πως πρέπει να λύνονται όταν προκύπτουν, με εργαλεία τον διάλογο και χωρίς βία, γιατί αν αφεθούν τότε πολλαπλασιάζονται σε άλλα, δηλαδή λειτουργούν σαν αφορμές για προστριβές ξεχνώντας με τον καιρό το αρχικό πρόβλημα.
Ήταν ένας διάλογος και σκέψεις που δεν μπορούσαμε να τα μεταφέρουμε ούτε καν σε μεγαλύτερες ηλικίες. Δεν είχαμε τις αναφορές. Πως διαχειρίζονταν έτσι τα παιδιά τις σχέσεις τους; Πως διαχειριζόμαστε τις δικές μας; Έχουμε το θάρρος να αντιμετωπίσουμε με ειλικρίνεια και διάθεση για λύση, χωρίς εξουσιαστικές σχέσεις, ανταγωνισμούς και βία, τα προβλήματα που προκύπτουν ανάμεσα μας;
Η εμπειρία είχε αρχίσει να γίνεται ριζοσπαστική, η εμβάθυνση στην ελευθεριακή σκέψη αναπόφευκτη και ιδιαίτερα συναρπαστική μιας και οι οδηγοί μας σε αυτό το ταξίδι ήταν οι πιο μικροί σύντροφοι και συντρόφισσες που είχαμε γνωρίσει ποτέ.
Συνεχίσαμε να περιφερόμαστε, να μιλάμε, να παίζουμε, να ρωτάμε, ώσπου ήρθε η ώρα για την κεντρική συνέλευση της εβδομάδας και σιγά σιγά άρχισαν να συγκεντρώνονται τα παιδιά. Υπήρχε συντονιστής που έδινε τον λόγο, κρατούσαν πρακτικά (ένας από τους πιο σοβαρούς λόγους για να μάθουν να γραφούν και να διαβάζουν, απ’ ότι μάθαμε αργότερα), συμμετείχαν οι ενήλικες ισότιμα με τα παιδιά και παραβρισκόμασταν και εμείς. Είδαμε πολύ μικρά και μεγάλα παιδιά να παίρνουν το λόγο, σχεδόν όλα και να μιλάνε για τα θέματα που τους απασχολούν, να κάνουν προτάσεις για λύσεις, να σέβονται όποιον μιλούσε και να μιλάνε με ειλικρίνεια. Είδαμε την αλληλεγγύη που υπάρχει μεταξύ τους, τα μικρά παιδάκια που κάθονταν στα πόδια των μεγαλύτερων, τις πολύ ουσιαστικές τοποθετήσεις των ενηλίκων και την βροχή από ευρηματικές προτάσεις για λύση κάθε είδους θέματος και προβλήματος που προέκυπτε. Ήταν μια συνέλευση τριών ωρών που μέσα από πολύ ανθρώπινες, αλληλέγγυες, μη βίαιες αλλά διαλεκτικές, οριζόντιες διαδικασίες κατέληξε σε πολλά αποτελέσματα για την καλύτερη αυτοδιαχείριση της καθημερινότητας όλων στο σχολείο. Μια συνέλευση παράδειγμα που θα κουβαλάμε μέσα μας για πολύ καιρό.
Έτσι, και με πολλά άλλα που θα ανακαλύψουμε στην πορεία, κύλισαν οι τρεις μέρες στο ελευθεριακό σχολείο «Παιδεία», ένα σχολείο και για εμάς, το πρώτο πραγματικό σχολείο, που μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ατομικές και συλλογικές μας πρακτικές, στα πλαίσια της ελευθεριακής σκέψης, στον μακρύ δρόμο προς την αναρχική ουτοπία και την διερεύνηση – διεύρυνση της ελευθερίας.
Γυρνώντας στην πόλη το απόγευμα ξαπλώσαμε στα γρασίδια… Προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε αυτό που είχαμε ζήσει. Τόσο ριζοσπαστικό και ταυτόχρονα τόσο αυθόρμητο, φυσικό και ελεύθερο. Ο καθένας και η κάθε μια με το δικό της και το δικό του βήμα, αλλά όλοι και όλες μαζί, προς την ελευθερία.
…και τότε ήρθε σαν αστραπή, η δική μας ανάμνηση, τα δικά μας σχολικά χρόνια, οι εξετάσεις, οι παρουσίες, το κουδούνι, τα χριστιανικά και εθνικά σύμβολα, οι φωνές και τα κλάματα, οι δάσκαλοι, η καταστολή, η απάθεια και η υποταγή, η αντίδραση, η απέχθεια για την γνώση, ο ανταγωνισμός, η ψυχολογική και σωματική βία…
Που ήταν όλα αυτά, όλες αυτές τις μέρες στο σχολείο που βρισκόμασταν; Σιγά σιγά αισθανόμασταν τι μας είχαν στερήσει… Τι μας είχαν αρνηθεί… Φύγαμε με μια υπόσχεση. Να κάνουμε ότι μπορούμε, για να μην στερήσουμε και εμείς τα ίδια από τις επόμενες γενιές…
Αντί Επιλόγου
Στο κόσμο έχουν υπάρξει και υπάρχουν αρκετά ελεύθερα σχολεία, δημοκρατικά σχολεία, ελευθεριακά.. πολλά από τα οποία είτε είναι λιγότερο αυταρχικά από τα ¨κανονικά¨ και οι μαθητές-τριες συμμετέχουν στη λήψη αρκετών αποφάσεων, αλλά ο έλεγχος και η υπακοή είναι ορατοί, είτε δεν αμφισβητούν τις κυρίαρχες κοινωνικές δομές και δεν σκοπεύουν στη κοινωνική αλλαγή. Το ελευθεριακό σχολείο Paideia από την άλλη, είναι ένα παράδειγμα όπου τα ελευθεριακά, αντιεξουσιαστικά προτάγματα εφαρμόζονται στην πράξη και ταυτόχρονα γίνεται μια ριζοσπαστική κριτική της κοινωνικής κατάστασης, του πολιτικού συστήματος, των οικονομικών σχέσεων, των σχέσεων μεταξύ φύλων και κάθε σχέσης εξουσίας.
Η Paideia είναι ένας ζωντανός και υπαρκτός χώρος που δείχνει πως τα προτάγματα και οι προτάσεις μας για την κοινωνική οργάνωση δεν είναι κάποιες ουτοπικές, ασαφείς διακηρύξεις, αλλά μπορούν να πάρουν σάρκα και οστά ακόμα και σήμερα σε ένα τόσο εχθρικό περιβάλλον. Είναι ένας τόπος όπου και εμείς οι ίδιοι μπορούμε να κατανοήσουμε βαθύτερα, να γνωρίσουμε καλύτερα και να αγγίξουμε τον κόσμο για τον οποίο παλεύουμε. Είναι ένα εργαστήριο συνεχούς πειραματισμού, από όπου μπορούμε να μάθουμε λίγο περισσότερο τί είναι η ελευθερία: ατομική και συλλογική, τί είναι ο διάλογος, πώς να συμβιώνουμε χωρίς βία, τί είναι η οριζόντια συνέλευση, να μάθουμε, να γνωρίσουμε… Να μάθουμε και για τον ατομικό μας δρόμο προς την ελευθερία, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίον συμμετέχουμε και συμβιώνουμε με άλλους ανθρώπους σε συλλογικές διαδικασίες περπατώντας μαζί προς την κοινωνική απελευθέρωση.
Η κυρίαρχη εκπαίδευση αποτελούσε και αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο μηχανισμό ελέγχου, χειραγώγησης και δημιουργίας πειθήνιων προσωπικοτήτων μέσα από μια νεκρή διαδικασία που γεμίζει τους ανθρώπους με φοβίες, άγχη και τους κάνει ανταγωνιστικούς. Από την άλλη, όταν κομμάτια της κοινωνίας παίρνουν την εκπαίδευση στα χέρια τους από τα κάτω, δημιουργούν διαδικασίες ζωντανές που κάνουν τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτές πιο ελεύθερους και ευτυχισμένους και συμβάλλουν στη κοινωνική αλλαγή. Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν στα Ζαπατιστικά σχολεία, στα αυτοοργανωμένα σχολεία ιθαγενικών ,και όχι μόνο, κινημάτων ανά τον κόσμο, σε εργαστήρια και μαθήματα σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και καταλήψεις, σε παιδικά στέκια και σε σχολεία όπως η Paideia.

Έτσι, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μας να απελευθερώσουμε τη δυναμική της δημιουργικότητας μας και να προσπαθήσουμε στο ΤΩΡΑ και στο ΕΔΩ να χτίσουμε διαδικασίες μάθησης όπου η ελευθερία, η αλληλεγγύη και η ισότητα θα αποκτούν υπόσταση καθημερινά στη πράξη, στη ζωή μας.
Οι σύντροφοι που βρέθηκαν εκεί…
Η εκπαίδευση μπορεί να είναι μια πηγή ατομικής και συλλογικής απελευθέρωσης
Το ελεύθερο σχολείο Παιδεία δημιουργήθηκε στη Μέριδα τον Ιανουάριο του 1978, μετά από πρωτοβουλία τριών γυναικών αφοσιωμένων στο χώρο της εκπαίδευσης και έχοντας ξεκάθαρες ιδεολογικές αναφορές. Μπροστά στο αδύνατο να πραγματοποιήσουν μια ελεύθερη εκπαίδευση στο δημόσιο σχολείο αποφάσισαν να δημιουργήσουν το Ελεύθερο Σχολείο Παιδεία.
Η φιλοσοφία που διέπει το Ελεύθερο Σχολείο είναι μια αναρχική φιλοσοφία που υπερασπίζεται πρώτα από όλα μια ηθική της αναρχίας. Σκοπό έχει τη δημιουργία ενός τύπου ανθρώπου, που μέσα από την καθημερινότητα μαθαίνει να ζει, ζώντας σε ανθρώπινες σχέσεις διαμετρικά αντίθετες από τις καθιερωμένες. Από αυτές που έχει επιβάλλει ένα σύστημα εξουσιαστικό στη δομή του, φιλελεύθερο στην οικονομία του και πολύ περιορισμένο δημοκρατικά σε ό,τι αφορά το σεβασμό των ατομικών ελευθεριών . Παράλληλα χωρίς να ξεχνά τη φασιστική κληρονομιά της συγκεκριμένης χώρας ,με την οποία έχουν μεγαλώσει τέσσερις γενιές ισπανών-ισπανίδων.
Το Ελεύθερο Σχολείο υπερασπίζεται τον αναρχισμό σαν μια ουτοπία, θεωρώντας τoν σαν μια ανθρώπινη διαδικασία εξέλιξης, δημιουργίας, αλλαγής, αναζήτησης και πολιτισμού με στόχο να παράξει ένα τρόπο σκέψης που επαναστατικοποιεί τις διαπροσωπικές σχέσεις και τις σχέσεις μεταξύ ομάδων, μέσα από μια διαδικασία εσωτερικής επανάστασης, για να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε μια άλλη επανάσταση εξωτερική, που θα προκαλέσει μια σημαντική μεταβολή στις υπάρχουσες δομές, στις σχέσεις και στους τρόπους επικοινωνίας.
Αυτή η προσωπικότητα που το Ελεύθερο Σχολείο προσπαθεί να διαμορφώσει βασίζεται στην ίδια την ηθική της Αναρχίας που μεταβάλλει τον υπάρχοντα τρόπο ζωής εγκαθιστώντας σχέσεις Ισότητας. (μεταξύ φύλων, ηλικιών, φυλών, κουλτούρας και κοινωνικών τάξεων.) και Αλληλεγγύης, όπου η αμοιβαία βοήθεια εξαλείφει την ανασφάλεια και την ανθρώπινη μοναξιά. και ταυτόχρονα δεν παράγει μάζες πανομοιότυπες στη σκέψη που χρειάζονται προστατευτισμούς κρατικούς ή πατερναλιστικούς. Το Ελεύθερο Σχολείο εφαρμόζει και χρησιμοποιεί την ατομική και συλλογική Ελευθερία πάνω στη βάση της λήψης ευθυνών σύμφωνα με τις δυνατότητες του κάθε ανθρώπου. Υπερασπίζεται και καθιερώνει τη Δικαιοσύνη την οποία θεωρεί ως «συνεισφορά του καθενός και καθεμίας σύμφωνα με τις δυνατότητές του-της προς καθένα και καθεμία σύμφωνα με τις ανάγκες του-της». Η Δημιουργικότητα λειτουργεί ως αναζήτηση νέων τρόπων ζωής και κοινωνικής οργάνωσης, η αυτοδιαχείριση ως εναλλακτική στην ιεραρχία και η συνέλευση ως αποφασιστικό και συμβουλευτικό όργανο για κάθε τι που αφορά τη συλλογικότητα.
Ο τελικός σκοπός είναι η αναζήτηση του αυτοκαθορισμού και της ευτυχίας.
Ένα σύστημα εξουσιαστικό και άδικο έχει παράξει ένα τύπο ανθρώπου με σχέσεις όπου η βία, ο ανταγωνισμός, η απουσία επικοινωνίας, η απομόνωση, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και οι διακρίσεις σε όλες τις μορφές κυριαρχούν και αποδεικνύουν μια κοινωνία άδεια, απαθή, κομφορμιστική, άδικη και εξαρτημένη, όπου «ο φόβος μπροστά στην ελευθερία» είναι ιδιαίτερα ενταμένος και η επιθυμία για ανθρώπινη εξέλιξη ανύπαρκτη. Το σημερινό φιλελεύθερο-αστικό σύστημα έχει προκαλέσει μια κοινωνία δυστυχισμένη , γιατί αναπαράγει σύγχυση όσον αφορά το ποιο είναι το νόημα της ζωήςκαι κατά συνέπεια γίνεται κάθε μέρα πιο βίαιο, πιο καταστροφικό και πιο παράλογο.
Η εκπαίδευση, η οποία είναι η επιστήμη και η τέχνη που μας διευκολύνει να μάθουμε να ζούμε ανθρώπινα, έχει μετατραπεί σε ένα όργανο χειραγώγησης που εύκολα απανθρωποποιεί τους ανθρώπους. Με δεδομένο ότι σήμερα μπορούμε να μάθουμε για τα πάντα ,αλλά όχι για το πώς να ζήσουμε – το οποίο πιστεύουμε είναι η πιο δύσκολη υπόθεση και η μόνη που βαδίζει με σκοπό τη μέγιστη δυνατή ελευθερία και ευτυχία – οι θεμελιώδεις στόχοι που τίθενται είναι :
-Μια θεμελιώδης αλλαγή στη δομή της παραδοσιακής οικογένειας
-Σεξουαλική ελευθερία των παιδιών, των εφήβων και των νέων
-Απελευθέρωση της γυναίκας
-Προσωπική αυτονομία, νοητική και συναισθηματική
-Ατομική και συλλογική ελευθερία
-Οικονομική αυτοδιαχείριση και αυτοδιαχείριση της ζωής
-Υπευθυνότητα και αναζήτηση δημιουργικής εργασίας
-Σχέσεις βασισμένες στον διάλογο
-Εξάλειψη των βίαιων και ανταγωνιστικών σχέσεων
Είναι σαφές πως για να υπάρξει μια κοινωνική αλλαγή είναι απαραίτητο πρώτα να υπάρξει μια αλλαγή στη προσωπικότητα των ανθρώπινων όντων και στη συνέχεια για να μπορέσει η προσωπική αλλαγή να γενικευτεί χρειάζεται να στηρίζεται σε ουσιαστικές αλλαγές στη δομή της κοινωνίας και στη δομή της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.
Το παραδοσιακό σχολείο με τα προγράμματα του, τη γραφειοκρατία του, τα επίπεδα και τις εξετάσεις του , έχει τα απαραίτητα μέσα για να επιτύχει τους σκοπούς του, για αυτό και πρέπει να εξαλείψουμε κάποια στοιχεία του και να προσαρμόσουμε άλλα, ώστε να αποφύγουμε την αποτυχία του Ελεύθερου Σχολείου και να επιτύχουμε τη διατήρηση και την επιρροή του.
Σε αυτή τη δική μας ιστορική στιγμή, γνωρίζουμε πως η αναρχία είναι η μόνη ζωντανή ουτοπία που έχει απομείνει και πως ο κόσμος για να συνεχίζει να προοδεύει χρειάζεται μια ουτοπία. Όμως, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αρχίσουμε να την χτίζουμε από τα κάτω, σιγά-σιγά αντί να καταναλώνουμε την ενέργεια μας σε αγώνες που δεν πρόκειται να κερδίσουμε.
Η εξουσία, το γνωρίζουμε, μας κάνει εξαρτημένους και μας δίνει ασφάλεια, για αυτό είναι τόσο αποτελεσματική και αποδεκτή. Η ελευθερία μας γεννά φόβο και ανασφάλεια, η οποία όμως αντικαθίσταται από την συλλογική αλληλεγγύη, την αμοιβαία βοήθεια.
Για να αγαπήσουμε την ελευθερία πρέπει να μάθουμε να την ασκούμε, πρέπει να μάθουμε να την κατανοούμε, πρέπει να μάθουμε… Όπως όλα στο ανθρώπινο είδος, το να είσαι ελεύθερος-η μαθαίνεται, δεν γίνεσαι ελεύθερος-η αυθόρμητα, όπως δεν γίνεσαι γνώστης αυθόρμητα, όπως δεν γίνεσαι τίποτα σε αυτό το κόσμο αν δεν το μάθεις.
Συνεχίζουμε σκεπτόμενοι το ίδιο με την πρώτη μέρα που ξεκινήσαμε αυτό το μονοπάτι. Το να διδάσκουμε σύμφωνα με τις αξίες της αναρχίας είναι ο καλύτερος τρόπος για να διδάσκουμε, αν θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Τα εμπόδια ήταν πολλά, θα μπορούσαμε να γράψουμε βιβλία για αυτά. Η ζωή, όταν πρόκειται για τη ελευθερία, δεν είναι σε καμία στιγμή βαρετή και παρά τις πολλές δυσκολίες, συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για αυτό που πιστεύουμε, συνεχίζουμε να αγαπάμε κάθε ανθρώπινο ον και πάνω από όλα εκείνους που είναι πιο αδύναμοι, πιο άδικα μεταχειριζόμενοι από ένα κόσμο διακρίσεων, αδικίας, βίας που παράγει μια κοινωνία εξουσιαστική, καταπιεστική και επιφανειακή.
Η αυτοδιαχειριζόμενη εκπαίδευση
Η αυτοδιαχειριζόμενη εκπαίδευση βασίζεται στον άρρηκτο σύνδεσμο δουλειάς και διερεύνησης, παιχνιδιού και περισυλλογής, θεωρίας και πρακτικής, χειρονακτικής και πνευματικής εργασίας, προσωπικών εμπειριών και βιωμάτων οποιοδήποτε τύπου και συνειδητοποίηση αυτών που βλάπτουν τη διαδικασία της ατομικής και συλλογικής ωρίμανσης.
Η αυτοδιαχειριζόμενη εκπαίδευση αντιτίθεται σε εκπαιδεύσεις:
  • ταξικές
  • ανταγωνιστικές
  • που κάνουν διακρίσεις
  • αυταρχικές
Για το λόγο αυτό προωθούμε μια ολοκληρωμένη και εξισωτική εκπαίδευση.
Αυτού του είδους η ελευθεριακή εκπαίδευση βασίζεται στην αμοιβαία βοήθεια, με στόχο να ενισχύει και να δέχεται την διαφορετικότητα και τη δημιουργικότητα κάθε ατόμου. Ο πλούτος των ατομικών διαφορών αντιτίθεται στην ομοιομορφία της παραγωγικής αλυσίδας, τη μαζοποίηση και την αυτοματοποίηση των ανθρωπίνων ομάδων. Η προσωπική πρωτοβουλία και όχι η υποταγή στην εξουσία πρέπει να στηρίζει την εκπαιδευτική δυναμική.Ο ρόλος των εκπαιδευτικών έγκειται στο να κάνουν αισθητή την αναγκαιότητα εμπλουτισμού της περιέργειας, σχετικά με τον κόσμο και τους ανθρώπους, και των τρόπων επικοινωνίας των σκέψεων και των ενδιαφερόντων.
Το Ελευθεριακό σχολείο «Παιδεία», ενάντια στον ιδεολογικό ολοκληρωτισμό, υπερασπίζεται την ελεύθερη έκφραση και την συνεχή κριτική μέσω του πλουραλισμού των ιδεών, με τρόπο ώστε κάθε άτομο να μπορεί κάθε στιγμή να ξαναδημιουργήσει την προσωπική του/της αντίληψη για τον κόσμο και την ζωή, και να αμφισβητήσει όλη την καθεστηκυία κουλτούρα. Έτσι η διαρκής εκπαίδευση των ατόμων μετατρέπεται σε ένα εργαλείο με το οποίο μια αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία/κοινότητα αμφισβητεί και αναδημιουργεί συνεχώς τον εαυτό της.
Όσον αφορά την οικονομική αυτοδιαχείριση, αυτή πραγματοποιείται με τον ακόλουθο τρόπο: Η συλλογικότητα αποτελείται από ανθρώπους που δουλεύουν μέσα στο σχολείο και άλλους που δουλεύουν έξω από αυτό. Οι άνθρωποι που εργάζονται μέσα στο σχολείο λαμβάνουν το μισθό που προκύπτει από τις εισφορές του μαθητικού σώματος, όταν έχουν καλυφθεί τα έξοδα. Οι άνθρωποι που εργάζονται εκτός σχολείου συνεισφέρουν μια μηνιαία ποσότητα χρημάτων που έχει καθορισθεί από πριν και καλύπτουν τις ανάγκες που θα παρουσιαστούν: αγορά εκπαιδευτικού υλικού, κουζινικά σκεύη, βιβλία, οπτικοακουστικά μέσα κλπ. Επίσης, στο πλαίσιο της αλληλεγγύης όσοι γονείς έχουν τη δυνατότητα μπορούν να συνεισφέρουν περισσότερο από τους άλλους, αλλά δεν αυτό δεν γίνεται συχνά.
Τα παιδιά που φοιτούν στο σχολείο έρχονται στις 10 το πρωί και φεύγουν στις 6 το απόγευμα. Στο σχολείο ετοιμάζουν και τρώνε πρωινό, μεσημεριανό και κολατσιό. Πάνε και έρχονται από το κέντρο με σχολικό μέσο μεταφοράς γιατί το σχολείο βρίσκεται μακριά από την πόλη. Το σχολείο παραμένει ανοιχτό μέχρι τις 9 το βράδυ γιατί η συλλογικότητα δουλεύει μέχρι αυτή την ώρα και μερικές φορές περισσότερο για να αντιμετωπίσει τα τυχόν προβλήματα έτσι ώστε όλα να λειτουργούν όσο το δυνατόν καλύτερα.
Οι μαθητές που είναι στον τελευταίο χρόνο και θα πάνε τον επόμενο χρόνο στα κρατικά σχολεία μένουν ως τις 8 το βράδυ για να πάρουν μια εκπαίδευση πιο σύμφωνη με τα κατεστημένα πρότυπα και να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα ελλιπούς γνώσης. Αυτή η επιμήκυνση του ωραρίου, επιλέχθηκε από αυτούς που βρίσκονται σε αυτή τη κατάσταση επειδή δεν ήθελαν να στερούνται αυτές τις γνώσεις και τους δίνει σιγουριά για να ανταπεξέλθουν καλύτερα στην αλλαγή. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι δεν θέλουν να τους κατηγορήσει κανείς ότι δεν ξέρουν αυτά που απαιτούν τα ¨προγράμματα σπουδών¨ τους, αλλά ξέρουν και αυτά και πολλά παραπάνω. Αισθάνονται την ευθύνη να δείξουν πως μια ελευθεριακή εκπαίδευση είναι καλύτερη από τις συμβατικές. Έτσι αυτοδιαχειρίζονται τη μόρφωση τους και πραγματοποιούν μια ακόμη πτυχή της αυτοδιαχειριζόμενης εκπαίδευσης.
Η αυτονομία των μαθητών
Η έννοια της αυτοδιαχείρισης αναφορικά με τους μαθητές ξεκινά από την προσωπική αυτονομία και την άσκηση της ελευθερίας στις αποφάσεις και στη συσχέτιση με άλλους ανθρώπους, που αρχίζει στο σχολείο από την ηλικία των ενάμιση με δύο ετών .
Έτσι οι μαθητές συνεργάζονται για τα εξής:
  • Επιλέγουν εργασίες
  • Επιλέγουν εργαστήρια (μαθήματα)
  • Τακτοποιούν τους εσωτερικούς χώρους
  • Καλλιεργούν και φροντίζουν το κήπο
  • Καθαρίζουν τους εξωτερικούς χώρους
  • Μαγειρεύουν το μεσημεριανό
  • Ετοιμάζουν πρωινό και απογευματινό
  • Κάνουν τα ψώνια
  • Κρατούν τους λογαριασμούς
  • Προετοιμάζουν και παραδίδουν εργαστήρια (μαθήματα)
  • Ρυθμίζουν τις ατέλειες
  • Ζωγραφίζουν κτλ..
Δηλαδή, όλες οι δραστηριότητες γίνονται με τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται στη διαδικασία.
Αυτό που κάνει η ομάδα των ενηλίκων πάνω από όλα είναι το να εισάγει τις αξίες της συμβίωσης, όλα τα άλλα είναι προτάσεις των ομάδων στη γενική συνέλευση. Η ομάδα των ενηλίκων όπως και η ομάδα των μεγαλύτερων παιδιών, παρεμβαίνει για να επιτυγχάνεται η συμβίωση σύμφωνα με τις αξίες της αναρχίας, και στοχάζεται πάνω στα λάθη που γίνονται σε αυτό το τομέα. Ο τρόπος όμως με τον οποίο πραγματώνεται η συμβίωση είναι δουλειά των παιδιών, αν και οι ενήλικοι έχουμε το δικαίωμα να το συζητάμε όταν βλέπουμε πως κάτι δεν είναι δίκαιο ή μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην ισορροπία. Σε διάφορες περιπτώσεις, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ακριβώς το να συμμετέχουν όλοι στην αυτοδιαχείριση, δεδομένου πως πάντα είναι πιο εύκολο να αφήνεσαι στην εξάρτηση και στην απουσία υπευθυνότητας.
Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν τα παιδιά ισχύουν γιατί αναγνωρίζουν πως αυτός που δεν ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις του δεν είναι ελεύθερος και έτσι καταβάλλουν προσπάθεια στον τομέα των αξιών, της εργασίας και της ειρηνικής και αλληλέγγυας συμβίωσης (ακολουθεί παράδειγμα κειμένου δεσμεύσεων). Η διαδικασία εισάγει την ιδέα πως όποιος δεν είναι υπεύθυνος δεν είναι ελεύθερος και για αυτό επιλέγει να είναι «mandado» (δηλαδή να δέχεται εντολές), αντί να αυτοδιαχειρίζεται τη ζωή του. Επίσης, τα παιδιά ξέρουν πως η ελευθερία είναι μια διαδικασία στην οποία κάθε άτομο προχωρά σύμφωνα με τις δυνατότητες και την ωριμότητα του. Έτσι, όταν συστηματικά κάποιο άτομο δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του, περνά στη κατάσταση «mandado», δηλαδή δεν μπορεί να επιλέξει ούτε να αποφασίσει για τον εαυτό του και βρίσκεται στη θέση να πρέπει να κάνει αυτό που κάποιο άλλο άτομο αποφασίζει για εκείνο. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζει την εμπειρία της ελευθερίας ως μια υπεύθυνη προσπάθεια και την απουσία ελευθερίας ως επιβολή άλλων ατόμων πάνω του.
Κάρτες Δεσμεύσεων
Προκειμένου να διευκολυνθούν τα παιδιά στον τομέα της υπευθυνότητας, τους δίνουμε κάποιες κάρτες που ονομάζονται «κάρτες δεσμεύσεων», τις οποίες συμπληρώνουν σε κάποιο χρονικό διάστημα και τις παρουσιάζουν στη λεγόμενη «Συνέλευση Παρουσίασης». Σε αυτή τη συνέλευση κάθε άτομο παρουσιάζει τι έχει μάθει στον τομέα της πνευματικής εργασίας, ώστε οι σύντροφοι και συντρόφισσες του να μπορούν να συμμετέχουν σε αυτό. Κάθε άτομο παρουσιάζει τις γνώσεις που πραγματικά απέκτησε και ποιές όχι και στη συνέχεια δείχνει ποιές δεσμεύσεις εκπλήρωσε όσον αφορά τις εργασίες, τις αξίες, την αυτοδιαχείριση, τη συμβίωση ώστε να καθοριστεί μεταξύ όλων των συντρόφων και συντροφισσών αν το άτομο είναι ελεύθερο επειδή πληρεί τις δεσμεύσεις του. Δηλαδή, προοδεύει στην ελευθερία του αν έχει τηρήσει περισσότερες από ότι στο παρελθόν ή δεν είναι ελεύθερο επειδή αρνείται να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του.
Ακολουθεί ένα παράδειγμα (από πολλά) «κάρτας δεσμεύσεων» ώστε να υπάρξει καλύτερη κατανόηση της χρησιμότητας τους.
Το alerta.gr αποτελεί μια πολιτική προσπάθεια διαρκούς παρουσίας και παρέμβασης, επιδιώκει να γίνει κόμβος στο πολύμορφο δικτυακό τοπίο για την διασπορά ριζοσπαστικών αντιλήψεων, δράσεων και σχεδίων στην κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης… Η συνεισφορά είναι ξεκάθαρα ένα δείγμα της κατανόησης της φύσης του μέσου και της ανάγκης που υπάρχει για να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και να μεγαλώνει. Για όποιον/α θέλει να συνδράμει ας κάνει κλικ εδώ

Ο τζόγος του Syrskyi

Ο τζόγος του Syrskyi Την ώρα που ο Ουκρανός πλασίε του πολέμου πραγματοποίησε ένα ακόμα ταξίδι στις ΗΠΑ για να ικετέψει τα αφεντικά του για ακόμη περισσότερα όπλα και, κυρίως, ακόμη περισσότερα χρήματα, διαφημίζοντας δεξιά κι αριστερά κάποιο ανύπαρκτο “σχέδιο νίκης”...

Α.Σ.Φ. | Βάνα Νικολαΐδου: Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα

Α.Σ.Φ. | Βάνα Νικολαΐδου: Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα Αναδημοσιεύουμε την ανακοίνωση που μας έστειλε το Αναρχικό Στέκι Φιλοσοφικής (Αθήνα) σχετικά με τις μεθοδεύσεις της "καθηγήτριας" Βάνας Νικολαΐδου. Βάνα Νικολαΐδου: Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα [Μια απάντηση...

Θεσσαλονίκη | Διήμερο εγκαινίων του νέου χώρου του Ovradera

Διήμερο Εγκαινίων του νέου χώρου του Κοινωνικού Κέντρου Ovradera Το Κοινωνικό Κέντρο Ovradera, ένας χώρος ανοιχτός για πολιτικές και κοινωνικές δραστηριότητες από-τα-κάτω, που έχει φιλοξενήσει κατά τα τρία πρώτα χρόνια της διαδρομής του δεκάδες εκδηλώσεις,...

Ρουβίκωνας: Επίθεση στο ιατρείο που διατηρεί ο παιδοβιαστής Α. Μανιάτης

Ρουβίκωνας: Επίθεση στο ιατρείο που διατηρεί ο παιδοβιαστής Α. Μανιάτης Ρουβίκωνας: Επίθεση στο ιατρείο που διατηρεί ο παιδοβιαστής Αντώνης Μανιάτης. Σήμερα 10 Οκτωβρίου επιτεθήκαμε στο ιατρείο που διατηρεί ο Α Μανιάτης στα Πατήσια. Το εν λόγω κάθαρμα, καταδικασμένο...

Παραμένουν στη θέση τους οι αστυνομικοί που κατηγορούνται για τη δολοφονία Μανιουδάκη | Δήλωση της οικογένειάς του

Παραμένουν στη θέση τους οι αστυνομικοί που κατηγορούνται για τη δολοφονία Μανιουδάκη | Δήλωση της οικογένειάς του (7/10/2024). Όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει, ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Χανίων άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση με ενδεχόμενο δόλο από...

Σωματείο Εργαζομένων EFOOD – 24ωρη απεργία 11 Οκτωβρίου

Σωματείο Εργαζομένων EFOOD - 24ωρη απεργία 11 Οκτωβρίου Ακολουθεί η ανακοίνωση της 24ωρης απεργίας την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου όπως δημοσιεύθηκε στη σελίδα του Σωματείου Εργαζομένων EFOOD. Συνάδελφοι – συναδέλφισσες, Το σωματείο στην τελευταία γενική συνέλευση...

[Βίντεο] Ως πότε; Θα σου ρίχνουν χημικά, θα σε τραυματίζουν, θα σε συλλαμβάνουν κι εσύ θα πρέπει να σωπαίνεις;

[Βίντεο] Ως πότε; Θα σου ρίχνουν χημικά, θα σε τραυματίζουν, θα σε συλλαμβάνουν κι εσύ θα πρέπει να σωπαίνεις; Όσα χρόνια και αν περάσουν, ποτέ δε συνηθίζεις τη βία από ένστολους που μπορούν ελεύθερα, νόμιμα και επί χρήμασι να τραυματίζουν σωματικά και ψυχικά...

Ψήφιζε και μη ερεύνα

Ψήφιζε και μη ερεύνα. Εδώ και χρόνια, είναι μόδα στην πολιτική ζωή (και) της Ελλάδας η πρακτική που θέλει την «ανοιχτή» ψηφοφορία για την ανάδειξη προέδρου σε αρκετά κόμματα. Είναι η περιβόητη «εκλογή από τη βάση» όπου εκτός από τα μέλη του χ κόμματος, δικαίωμα ψήφου...

Η μάχη της παράγκας (η ιστορία του τραγουδιού “Δραπετσώνα”) [VIDEO]

Η μάχη της παράγκας (η ιστορία του τραγουδιού "Δραπετσώνα"). Το βίντεο έγινε με αφορμή την Θεοδώρα Γλύξμπουργκ, κόρη του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, η οποία χόρευε, πριν από κάποιες μέρες, το τραγούδι «Δραπετσώνα» στο Βυζαντινό Μουσείο, που της παραχωρήθηκε από την...

Νέα έκδοση: “Η Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης Αναρχικών και ο διάλογος πάνω σ’ αυτήν”

Νέα έκδοση: “Η Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης Αναρχικών και ο διάλογος πάνω σ’ αυτήν” Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αναρχισμός «Η Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης Αναρχικών και ο διάλογος πάνω σ’ αυτήν». Η παρούσα επαυξημένη έκδοση της «Πλατφόρμας» της Delo Truda,...