Μια μικρή τροποποίηση, ένα μικρό καλάθι, μια μεγάλη ελπίδα
Κάποιες σκόρπιες σκέψεις επάνω στην τροποποίηση του άρθρου 8 του νομοσχεδίου για τα οπτικοακουστικά μέσα και τον αγωνιζόμενο κόσμο που εξανάγκασε την πραγματοποίησή της.
Η αρχική, συγκεχυμένη είδηση ήταν ότι το άρθρο 8 του νομοσχεδίου για τα οπτικοακουστικά μέσα αποσύρθηκε. Έτσι ακούστηκε από ηχεία στην συγκέντρωση των αγωνιζόμενων καλλιτεχνών στην Αθήνα, έτσι μεταφέρθηκε σε πρώτο βαθμό στα social media και μας έκανε να χαρούμε πέραν του φυσιολογικού. Ήταν το επίμαχο άρθρο της νομοθεσίας της Ε.Ε., που ποινικοποιούσε σχεδόν την μισή υπάρχουσα καλλιτεχνική έκφραση και το οποίο στην αρχική του μορφή ανέφερε αυτά:
“Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει:
α) να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού,
β) να εμπεριέχουν δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος, σύμφωνα με τα άρθρα 187Α ΠΚ, 187Β ΠΚ και 32 έως 35 του ν. 4689/2020 (Α΄103).”
Πολύ γρήγορα η είδηση διορθώθηκε. Το άρθρο δεν αποσύρθηκε, αλλά τροποποιήθηκε. Συγκεκριμένα, αφαιρέθηκε η παράγραφος β), που έχει να κάνει με τον τρομονόμο 187Α και 187Β. Έμεινε το κομμάτι α), το οποίο αφορά διακρίσεις ΙΔΙΩΣ ρατσιστικού και μισαλλόδοξου περιεχομένου. Σημαντικό αυτό το ΙΔΙΩΣ.
Αναμφίβολα, η τροποποίηση αυτή ήταν από μόνη της μια νίκη. Και ήταν νίκη επειδή δεν προήλθε από την πίεση κάποιας θεσμικής δύναμης, από κάποια νέα οδηγία ανωτέρων κλιμακίων. Αντίθετα, προήλθε από τον ντόρο που δημιουργήθηκε ανάμεσα στην κοινότητα των καλλιτεχνών κάθε είδους, καθώς και του αλληλέγγυου κόσμου, κυρίως από το ευρύτερο ριζοσπαστικό κίνημα, που πολύ γρήγορα αντιλήφθηκε την όλη υπόθεση ως αυτό που είναι: Απόπειρα καθολικής λογοκρισίας. Και λέμε καθολικής, γιατί μερικώς η λογοκρισία υπάρχει ήδη και την βλέπουμε καθημερινά σε φαινόμενα όπως το σαμποτάρισμα μέσων αντιπληροφόρησης του κινήματος (καλή ώρα), κλεισίματος προφίλ στα social media, τα οποία “αναπαράγουν την βία” (επιλεκτικά όμως, κυρίως από την πλευρά των απο-τα-κάτω) και τέλος, στον ίδιο τον τρομονόμο, που ισχύει κανονικότατα πέραν της τέχνης, ακέραιος και μεγαλοπρεπής, με τον οποίο και διώκονται καθημερινά άνθρωποι γα τις ιδέες τους.
Και κυρίως, η τροποποίηση αυτή προήλθε λόγω της κινητοποίησης του κόσμου στον δρόμο, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν -και στον βορρά συγκρούστηκαν μάλιστα, κάτι που έφερε 24 προσαγωγές και μια σύλληψη– ενάντια στην καταστολή και την λογοκρισία. Γι’ αυτό τον λόγο και ήταν νίκη.Μικρή μεν, αλλά νίκη.
Πάμε τώρα στο ψητό. Η τροποποίηση δεν καλυτερεύει ουσιαστικά τίποτα ή μάλλον πολύ λίγα. Ναι οκ, η φράση για τις “τρομοκρατικές πράξεις” έφυγε, αλλά τι έμεινε; Η επίμαχη λέξη ΙΔΙΩΣ, που ουσιαστικά σημαίνει ότι οι κατηγορίες της ρατσιστικής και μισαλλόδοξης βίας και μίσους δεν είναι οι μοναδικές που ποινικοποιούνται, αλλά είναι ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ στον νόμο, κρύβει πολλά. Κάτω από αυτό το “ιδίως” μπορεί να χωρέσει το οτιδήποτε ενοχλήσει αύριο-μεθαύριο τη εξουσία.
Επιπλέον, η ίδια η σύνταξη και η επιλογή της φρασεολογίας του νόμου είναι πολύ ανοιχτή και διφορούμενη: Κάθε Μπογδάνος και κάθε άλλος ακροδεξιός ρουφιάνος θα μπορεί να προβαίνει σε μηνύσεις εναντίων αγωνιστών, όταν εναντιώνονται στις προσπάθειες του π.χ. να στοχοποιήσει μετανάστες ή εργαζόμενους, με το πρόσχημα ότι διώκεται “για τις ιδέες του” ή ότι είναι κομμάτι ενός συνόλου που δέχεται επίθεση λόγω “πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης” που εκφράζει.
Ακόμη, η αναφορά στην έννοια της “περιουσίας” σίγουρα δεν υπάρχει (μόνο) με γνώμονα να προστατευθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι από ταξικές διακρίσεις: Εδώ δυνητικά ποινικοποιείται η ίδια η έννοια της ταξικής πάλης και της στοχοποίησης των αφεντικών και του κεφαλαίου ως υπαίτιων για την δυστυχία μας.
Σίγουρα, αν ψάξουμε μέσα σε κάθε λέξη αυτής της παραγράφου α) που παρέμεινε μετά την τροποποίηση στο άρθρο 8 του νόμου για τα οπτικοακουστικά μέσα, μπορούμε να βρούμε δεκάδες κρυμμένες “καβάτζες” που θα λειτουργήσουν υπέρ της καταστολής. Άλλωστε έτσι είναι οι αστικοί νόμοι: Φτιαγμένοι επίτηδες με γενικόλογο τρόπο, για να υπάρχει χώρος για την “ειδική” μεταχείριση. Γι’ αυτό λοιπόν, αν και αναγνωρίζουμε ότι η τροποποίηση ήταν μια μικρή νίκη, κρατάμε πολύ μικρό καλάθι σχετικά με το πως θα εφαρμοστεί αυτός ο νόμος, ο οποίος έτσι κι αλλιώς κάνει τα πράγματα χειρότερα από πριν.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν βλέπουμε την ελπίδα σε όσα συνέβησαν. Μια ελπίδα μεγάλη, που έχει να κάνει, όπως είπαμε, με τον κόσμο που κατέβηκε στον δρόμο. Σε μια συγκυρία στην οποία το παράλογο lock-down και ο νόμος για τις διαδηλώσεις καταργούνται κάθε μέρα στην πράξη, είδαμε καλλιτέχνες και νεολαίους να ενώνουν τις φωνές τους με τους φοιτητές, που όλο αυτό το διάστημα έδωσαν έναν άνισο -και εν πολλοίς προδιαγεγραμμένο- αγώνα απέναντι στο νομοσχέδιο Κεραμέως. Μπορεί αυτός ο τελευταίος να ήταν μια απόλυτη ανάγκη της κατασταλτικής στρατηγικής του κράτους επί του παρόντος, γι’ αυτό άλλωστε και πέρασε, παρά τις δεκάδες χιλιάδες κόσμου που βρέθηκαν στους δρόμους, αλλά, στον αντίποδα, ο αγωνιζόμενος κόσμος έδειξε πως άλλα νομοσχέδια (και γενικά -σχέδια) του κράτους και του κεφαλαίου μπορούν και πρέπει να καταπολεμηθούν. Στον δρόμο.
Η μεγάλη μας ελπίδα λοιπόν είναι η εξής: Αφού το κράτος έκανε μισό βήμα πίσω σε ένα νομοσχέδιο, μάλλον επειδή ζύγισε την σημασία και την βαρύτητα που έχει μια παράγραφος αυτού, σε σχέση με τους χιλιάδες κόσμου που θα είχε να αντιμετωπίσει αν περνούσε ολόκληρο, τότε σημαίνει ότι υπάρχει μια δυναμική. Υπάρχει σφυγμός. Ο “ασθενής” (το κίνημα, η τάξη, οι καταπιεσμένοι) δεν είναι νεκρός. Κατάφερε να περιορίσει, να φέρει μια τροποποίηση, σε ένα νομοσχέδιο το οποίο άνετα μπορούσε να περάσει ολόκληρο από τη Κυβέρνηση, με την δική της και μόνο πλειοψηφία στην βουλή, αν δεν υπήρχε καμία αντίδραση επ’ αυτού.
Και όπως είπαμε, αυτό μπορεί να μην συμβεί σε όλα τους τα σχέδια, όσον αφορά το νομικό κομμάτι, μέσα στην Βουλή. Το είδαμε στον Νόμο Κεραμέως, ο οποίος πέρασε με τις ψήφους σύσσωμης της ακροδεξιάς, που πλέον έχει ενιαίο πρόσωπο. Οι δυναμικές διαδηλώσεις των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων όμως τις τελευταίες ημέρες μας έδειξαν πως, ακόμη και αν επίσημα ένας σχεδιασμός του κράτους και του κεφαλαίου μπορεί να γίνει εύκολα νόμος, αυτό δεν σημαίνει ότι θα εφαρμοστεί και απαραίτητα. Είναι στο χέρι μας, στο χέρι της τάξης μας, των καταπιεσμένων, να μην συμβεί, αρχής γενομένης από την πανεπιστημιακή αστυνομία. Που πρέπει να βρει απέναντί της το φοιτητικό κίνημα ενωμένο και αποφασισμένο, όχι απλά να καταγγείλει, αλλά να καταστείλει το ίδιο την καταστολή, που διαφορετικά θα δεχθεί αυτό. Το είδαμε καλά και πάλι: οι νόμοι καταργούνται, αποσύρονται, τροποποιούνται ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ.
Και τέλος, έτσι όπως τα φέρνει η ριμάδα η ζωή με τις αντιφάσεις της, μέσα στο αηδιαστικό, εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα και την αστική του δημοκρατία, μερικές φορές οι νόμοι πρέπει ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ και στον δρόμο, μέσα από τον αγώνα των καταπιεσμένων. Τέτοια περίπτωση είναι και η απεργία πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα, ο οποίος, το έχουμε πει δεκάδες φορές, διεκδικεί απλά την εφαρμογή ενός κατά τα άλλα κατάπτυστου, φωτογραφικού νόμου, που ψηφίστηκε πρακτικά για τον ίδιο. Είπαμε όμως, οι αντιφάσεις… Αλλά ακόμη κι αυτές, είμαστε σίγουροι, θα καθαγιαστούν στον δρόμο του αγώνα!
