Οι επικίνδυνες ψευδαισθήσεις ενός «διαβατηρίου εμβολίων» της ΕΕ
Η ώθηση για πιστοποιητικό εμβολίου οφείλεται στην οικονομική επιθυμία για ενίσχυση του ταξιδιού και του τουρισμού και όχι της ασφάλειας όλων των Ευρωπαίων;
Λούιζα Μπιλιασιέβιτς,Alberto Alemanno
στο Opendemocracy
Εν μέσω της αυξανόμενης πίεσης ορισμένων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των βιομηχανικών ενώσεων για την ανακούφιση των τρεχόντων περιορισμών ταξιδιού, η ιδέα της παροχής ειδικών προνομίων σε όσους έχουν εμβολιαστεί κερδίζει έδαφος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να προτείνει ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ – το λεγόμενο «Digital Green Pass» – το οποίο θα πρέπει «να επιτρέψει σταδιακά στους [Ευρωπαίους] να κινούνται με ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στο εξωτερικό – για εργασία ή τουρισμό». Τα κράτη μέλη της ΕΕ παραμένουν διχασμένα για το ζήτημα, με χώρες τουριστικούς προορισμούς όπως η Αυστρία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία να προωθούν την πρόταση, αλλά με το Βέλγιο, τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες (όπου το θέμα έχει γίνει ένα καυτό θέμα πριν από την τις εθνικές εκλογές) να εκφράζουν σημαντικές αμφιβολίες.
Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της τρέχουσας εκστρατείας εμβολιασμού στην πλειονότητα της Ευρώπης, η πρόταση της Επιτροπής είναι στην καλύτερη περίπτωση πρόωρη, και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και βαθύτερα εξαιρετική ως προς τη διάκριση.
Η εισαγωγή ενός ψηφιακού πράσινου περάσματος της ΕΕ βασίζεται σε εγγενώς λανθασμένη λογική, όχι μόνο από επιστημονική άποψη, αλλά και από νομική-εδαφική και ηθική άποψη. Παραδόξως, αντί να ενώσουμε την Ευρώπη με την ελάφρυνση των ταξιδιωτικών περιορισμών, ένα «διαβατήριο εμβολιασμού» θα δημιουργούσε απλά νέα σύνορα: σε ολόκληρη την ήπειρο, σε κοινότητες και ακόμη και σε ολόκληρες οικογένειες, χωρισμένες μεταξύ «ασφαλών» και «μη ασφαλών» σωμάτων.
Ελαττωματική επιστήμη πίσω από τα διαβατήρια εμβολίων
Αρχικά, ας αποσυμπιέσουμε τις εσφαλμένες επιστημονικές παραδοχές πίσω από την πρόταση. Το πιστοποιητικό βασίζεται στην υπόθεση ότι όσοι έχουν εμβολιαστεί δεν φέρουν πλέον τον ιό.
Τα εμβόλια COVID-19 – όπως όλα τα εμβόλια – αποτρέπουν την ασθένεια και όχι τη μόλυνση
Ωστόσο, τα τρέχοντα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι ενώ τα εγκεκριμένα εμβόλια COVID-19 σταματούν τη νόσο, δεν σταματούν εντελώς τη μετάδοση, όπως φαίνεται από τις πολλαπλές περιπτώσεις εμβολιασμένων εργαζομένων στον τομέα της υγείας στην Ιταλία (και αλλού) που είναι θετικές για τον ιό. Τα εμβόλια COVID-19 – όπως όλα τα εμβόλια – αποτρέπουν την ασθένεια και όχι τη μόλυνση .
Τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί για χρήση στην ΕΕ είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη των ασθενειών και, επομένως, των συμπτωμάτων του COVID-19. Η μείωση των συμπτωμάτων της νόσου μειώνει τον πιθανό ρυθμό μετάδοσης από εκείνους που έχουν εμβολιαστεί, αλλά αυτό δεν τους καθιστά πλήρως «ασφαλή» για άλλους που δεν έχουν εμβολιαστεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι επιδημιολόγοι επιμένουν ότι έως ότου εμβολιαστεί αρκετά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, πρέπει να συνεχίσουν να παρατηρούνται όλα τα άλλα μέτρα περιορισμού, όπως η χρήση μάσκας και η κοινωνική απόσταση.
«Έρημοι εμβολίων»
Η εξαιρετικά μεταβλητή εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ είναι επίσης ένα πρόβλημα, κάνοντας ορισμένους υπηκόους πολύ πιθανότερο να εμβολιαστούν από άλλους. Σημαντικές διαφορές υπάρχουν επίσης σε χώρες, με πιο δύσκολη πρόσβαση σε εμβόλια για άτομα εκτός μεγάλων αστικών περιοχών και αποκλίσεις στην ικανότητα διαφορετικών περιοχών να οργανώνουν τη χορήγηση εμβολίων.
Ενώ τα περισσότερα κράτη της ΕΕ έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουν ότι δεν θα αναπτυχθούν «έρημοι εμβολίων» όπως φαίνεται στις ΗΠΑ, οι εδαφικές διαφορές στην πρόσβαση, ακόμη και μεταξύ ομάδων προτεραιότητας, εξακολουθούν να είναι σημαντικές. Οι υποβαθμισμένες περιοχές που εξυπηρετούνται ανεπαρκώς από υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης (αστικές ή αγροτικές) είναι συχνά πιο πιθανό να έχουν επίσης πολύ υψηλότερα ποσοστά άρνησης εμβολιασμού, όπως έχει σημειωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο .
Κατηγορίες προτεραιότητας: ποιοι είναι οι πρώτοι εργαζόμενοι;
Τέτοιες διαφορές πολλαπλασιάζονται όταν εξετάζουμε πώς διαφορετικά κράτη μέλη επιλέγουν ομάδες προτεραιότητας για εμβολιασμό. Μετά τις κατηγορίες υψηλότερου κινδύνου όπως το ιατρικό προσωπικό και τους ηλικιωμένους, κάθε πολιτεία είναι ελεύθερη να αποφασίζει τις επόμενες κατηγορίες. Πράγματι, ο ορισμός του «ουσιώδους» ή «πρώτης γραμμής» εργαζομένου δεν είναι ο ίδιος σε ολόκληρη την ΕΕ.
Για παράδειγμα, ενώ οι καθηγητές σχολείων της Ιταλίας και της Αυστρίας και οι καθηγητές πανεπιστημίων έχουν ήδη κληθεί για εμβολιασμό, εκείνοι στην Ολλανδία θα πρέπει να περιμένουν αρκετούς μήνες.
Οι καθηγητές σχολείων και οι καθηγητές πανεπιστημίων στην Ιταλία και την Αυστρία εμβολιάζονται μήνες πριν από εκείνους στις Κάτω Χώρες
Το ζήτημα της πρόσβασης σε εμβόλια είναι ακόμη πιο ενοχλητικό για εκείνα τα εκατομμύρια στην Ευρώπη των οποίων το επίσημο καθεστώς δεν αντιστοιχεί στον τρέχοντα τόπο κατοικίας τους. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τους ενδοκοινοτικούς μετανάστες όσο και μερικώς τεκμηριωμένους ή μερικώς κανονικούς μετανάστες εκτός ΕΕ. Όλα αυτά τα άτομα εξαιρούνται επί του παρόντος από την πρόσβαση στον εμβολιασμό, κάτι που πιθανότατα θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας μαύρης αγοράς εμβολίων .
Λόγο έλλειψης δίκαιης δημόσιας πρόσβασης, η ιδιωτική ζήτηση για το εμβόλιο θα αυξηθεί. Παρακολουθήστε πακέτα εμβολιασμού στα ΗΑΕ και την Ινδία, ενώ η Lufthansa ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σκέφτεται να προσφέρει «πτήσεις εμβολίων» στη Μόσχα.
Οι ενώσεις του ταξιδιωτικού τομέα όπως η IATA συνεργάζονται επίσης με τους τεχνολογικούς γίγαντες Microsoft και Oracle για να δημιουργήσουν νέα ψηφιακά περάσματα υγείας, όπως σημείωσε η The Economist στην πρόσφατη έκθεσή της για το «Το μέλλον του ταξιδιού», η οποία προέβλεπε ότι «οι πληροφορίες για την υγεία θα γίνουν εξίσου ζωτικές στα διεθνή ταξίδια καθώς το διαβατήριο είναι σήμερα ».
Δημόσια ή ιδιωτική υγεία;
Η ικανότητα «άλματος απο την ουρά» πληρώνοντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για ένα εμβόλιο εγείρει ένα άλλο θεμελιώδες νομικό ζήτημα: δεν θα έπρεπε τα εμβόλια να θεωρηθούν δημόσια υγεία και να ρυθμιστούν ως τέτοια;
Η δημιουργία ενός συστήματος που θα ενθαρρύνει την ιδιωτική πρόσβαση (κάτι που θα έκανε ένα πιστοποιητικό εμβολίων σε επίπεδο ΕΕ) είναι εξαιρετικά προβληματικό: τόσο από νομική / ηθική άποψη, αλλά και από επιδημιολογική. Όπως σημείωσε ο Wolfgang Münchau στο άρθρο του σχετικά με τον «ελιτισμό εμβολίων» (σχολιάζοντας την απροθυμία ορισμένων Γερμανών πολιτών να έχουν το εμβόλιο της Οξφόρδης / Astra-Zeneca), τα εμβόλια είναι ένα κοινό βιβλίο κειμένου: «η προστασία σας δεν προκύπτει από τη λήψη καλύτερου εμβολίου από τους γείτονές σας. Προκύπτει από όλους τους γείτονές σας που λαμβάνουν ένα εμβόλιο, έτσι ώστε να μην σας μολύνουν πρώτα. “
«Η προστασία σας δεν προκύπτει από τη λήψη καλύτερου εμβολίου από τους γείτονές σας»
Υπάρχουν άλλα νομικά και κανονιστικά ζητήματα. Σύμφωνα με προκαταρκτικές συζητήσεις, ταξιδιώτες εκτός ΕΕ που εμβολιάστηκαν με κινέζικα ή ρωσικά εμβόλια, τα οποία δεν έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, δεν θα πληρούν τις προϋποθέσεις για το Digital Green Pass. Αυτό αποκλείει αυτόματα πολίτες της Τουρκίας ή της Σερβίας όπου αυτά είναι τα κύρια εμβόλια που χρησιμοποιούνται, αλλά ενδεχομένως και άτομα από κράτη της ΕΕ όπως η Ουγγαρία , η οποία έχει αγοράσει τόσο τα κινεζικά Sinopharm όσο και τα ρωσικά Sputnik V εμβόλια.
Ένα φετίχ ασφαλείας
Το βασικό ερώτημα είναι, ποια είναι η λογική πίσω από το Green Pass; Αν πρόκειται να αποδείξουμε την ασφάλεια των μεμονωμένων ταξιδιωτών, τότε τα τρέχοντα επιστημονικά στοιχεία απαιτούν προσοχή. Ή είναι ένα οικονομικό σκεπτικό που δίνει προτεραιότητα στα ταξίδια και τον τουρισμό σε βάρος της ασφάλειας άλλων Ευρωπαίων; Φαίνεται περισσότερο μια απόδοση ασφάλειας παρά μια αξιόπιστη επιλογή πολιτικής. φετίχ που επιτρέπει στους πολιτικούς της ΕΕ να προσφέρουν στους πολίτες τους μια φυσική απτή ψευδαίσθηση ελέγχου.
Αντί να επενδύει σε φετίχ, η ΕΕ θα πρέπει να συνεργαστεί ακόμη πιο στενά με τα κράτη μέλη για την ενίσχυση της ικανότητας παραγωγής εμβολίων και τη διασφάλιση δίκαιης διανομής (απαγόρευση της εθνικής αποθεματοποίησης και του «εθνικισμού εμβολίων»), ενώ παράλληλα δημιουργεί κατηγορίες ομάδων προτεραιότητας σε επίπεδο ΕΕ.
Η πανδημία COVID-19 είχε εξαιρετικά άνισες επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση αυτών των επιπτώσεων, αντί να συμβάλουν στη δημιουργία πρόσθετων επιπέδων ανισότητας μέσω ενός μηχανισμού διαλογής αποκλεισμού, που θα ισοδυναμούσε με το πιστοποιητικό εμβολίου. Το Digital Green Pass μπορεί να φαίνεται σαν μια καλή λύση για τον κίνδυνο πανδημίας – αλλά βασίζεται στο προφίλ που έχει λιγότερη σχέση με τον πραγματικό ιικό κίνδυνο απο οτι με την άνιση πρόσβαση στο προνόμιο εμβολίου.
διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου διαβατηρίου
