Το χρονικό μιας ομηρίας (ή τι έγινε όντως στη Φεμινιστική Ψυχολογία).
Η Χριστίνα Αθανασιάδου κάνει το μάθημα της Φεμινιστικής Ψυχολογίας. Από την αρχή του εξαμήνου η συνολική συμπεριφορά και στάση της απέναντί μας ήταν προβληματική. Δεν υπήρχε χώρος για διάλογο και μας υποτιμούσε κάθε φορά που εκφράζαμε κάποια κριτική.
Όταν μας έβαλε μια υποχρεωτική άσκηση που δινόταν το παράδειγμα μιας εγκύου και μας ζητούσε να αποφασίσουμε στη θέση της αν θα κάναμε έκτρωση ή όχι, και στη συνέχεια να αξιολογήσουμε ηθικά την απόφαση μας με βάση μια παρωχημένη θεωρία, μια πρωτοβουλία ατόμων γράψαμε ένα κείμενο για να εκφράσουμε τους προβληματισμούς μας για την άσκηση και να ζητήσουμε να αποσυρθεί. Συγκεκριμένα, θεωρούμε πως το να παρουσιάζεται η έκτρωση σαν ηθικό δίλημμα προς αξιολόγηση, όχι μόνο δεν μας προσφέρει κάτι, αλλά αναπαράγει και συντηρητικές οπτικές που υπονομεύουν την αυτοδιάθεσή μας. Στην αρχή ενός μαθήματος, στο αμφιθέατρο, προσπαθήσαμε να ξεκινήσουμε συζήτηση με βάση το κείμενο μας. Σε όλη αυτή τη συζήτηση η Αθανασιάδου ήταν εριστική, αδιάλλακτη και μας υποτιμούσε συνεχώς, π.χ. με τη φράση “μάλλον είστε ηθικά ανώριμες”. Όταν μάλιστα άτομα εξέφρασαν πως η άσκηση ήταν triggering γι’αυτά, εκείνη το αμφισβήτησε ευθέως λέγοντας “δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι μια άσκηση σας έκανε να νιώσετε έτσι”, “ποτέ πριν δεν μου έχουν κάνει φοιτητές παράπονα” και “ευκαιρία να επουλώσετε τα τραύματα σας”. Όχι πολύ καλή απάντηση από καθηγήτρια ψυχολογίας θα λέγε κανείς. Κατά τη διάρκεια αυτής της συζήτησης, πολλά άτομα στο αμφιθέατρο συμμερίστηκαν τους προβληματισμούς του κειμένου και εκφράστηκαν ενάντια στην απαράδεκτη στάση της. Όταν είδε ότι ο προβληματισμός είναι ευρύτερος και δεν αφορούσε κάποια μειοψηφία, όπως προσπάθησε να το παρουσιάσει στην αρχή, από επιθετική πήρε τη θέση του θύματος. Παρουσίασε την κριτική μας σαν “bullying” και δήλωσε ότι υποψιάζεται ενορχηστρωμένη επίθεση. Εν τέλει η άσκηση δεν αποσύρθηκε αλλά έγινε προαιρετική.
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΙΜΑΙ Ο,ΤΙ ΘΕΛΩ ΚΑΝΩ
Μετά από την παραπάνω παρέμβαση, η στάση της έγινε έντονα εκδικητική. Είπε ότι θα αλλάξει τον τρόπο που αξιολογεί τις ασκήσεις χωρίς να διευκρινίσει τι ακριβώς θα αλλάξει. Επίσης όταν ρωτήθηκε αν θα υπάρχει αρνητική βαθμολογία στην εξεταστική δήλωσε ρητά ότι δε θα υπάρχει. Εν τέλει έβαλε αρνητική βαθμολογία και έκοψε 85 άτομα, πολύ περισσότερα σε σύγκριση με προηγούμενες φορές, ενώ ο μέσος όρος των βαθμολογιών ήταν 5.8, επίσης πολύ χαμηλότερος από άλλες χρονιές. Φάνηκε από όλα αυτά μια εκδικητική και τιμωρητική διάθεση που προέκυψε προφανώς από την παρέμβαση που της έγινε στο μάθημα.
ΔΕΝ ΠΕΙΘΕΙ ΓΙΑ ΟΜΗΡΟΣ, ΑΛΛΑ ΣΙΓΟΥΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΡΑΓΙΚΗ
Οι ανεξήγητα χαμηλές βαθμολογίες δημιούργησαν σύγχυση και απορίες για το πώς βαθμολόγησε. Έτσι αποφασίστηκε μια παρέμβαση στις ώρες συνεργασίας της. Σε αυτήν της ζητήθηκε να ενημερώσει για τα κριτήρια αξιολόγησης και κάποια άτομα ζήτησαν να δουν τα γραπτά τους. Αυτή αρνήθηκε να δώσει επεξηγήσεις για το πώς μας αξιολόγησε, έλεγε ψέματα ότι και καλά μας είχε ενημερώσει για την αρνητική, ενώ ήταν πολύ επιθετική απέναντί μας. Ο εξουσιαστικός λόγος και τα υποτιμητικά σχόλια κορυφώθηκαν όταν μας απηύθυνε εκφράσεις όπως: “Δεν σου κόβει”, “Δεν αξίζετε να περάσετε το μάθημα”, “Εσύ ειδικά μην μιλάς” και “Έχω το δικαίωμα να κάνω ό,τι θέλω γιατί είμαι καθηγήτρια”.
Δέχτηκε τα άτομα να μπουν στο γραφείο της, αλλά μεμονωμένα, για να τους στερήσει τη συλλογική υποστήριξη και να αποφύγει η ίδια να δώσει λόγο. Μια συμφοιτήτριά μας είδε το γραπτό της και περνούσε το μάθημα, αλλά η Αθανασιάδου την έκοψε, χωρίς να της εξηγήσει γιατί. Προσπαθούσε με κάθε τρόπο να υπεκφύγει και να μην δώσει εξηγήσεις για τη συμπεριφορά της. Αφού δεν λαμβάναμε τις απαντήσεις που ζητούσαμε επί 2 ώρες, η καθηγήτρια σε μια προσπάθεια να το λήξει μας είπε πως θα σκεφτεί τα αιτήματά μας και θα μας ενημερώσει από την επόμενη εβδομάδα για το αν θα τα δεχτεί ή όχι. Έτσι αποχωρήσαμε από τον χώρο.
ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΑ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΤΑ ΕΠΙΚΑΛΟΥΝΤΑΙ
Τη Δευτέρα η απάντησή της ήρθε τελικά με τη μορφή καταδικαστικής απόφασης από το τμήμα των καθηγητών εναντίον μας, που μιλάει για τις κριτικές και τις διεκδικήσεις μας σαν παρενόχληση και εκφοβισμό. Είδαμε τη μια ανακοίνωση να βγαίνει μετά την άλλη, οι καθηγήτριες μας να αποφεύγουν να πατήσουν στη σχολή αλλά να παίρνουν σβάρνα τα κανάλια για να δηλώσουν ότι τις κρατάμε ομήρους στις ώρες συνεργασίας τους και το πόσο ανεξέλεγκτοι είναι οι φοιτητές. Το αποκορύφωμα ήταν ο Παπαϊωάννου να λέει πως θα εφαρμόσει πειθαρχικά για να διώξει φοιτητές από το τμήμα.
Βλέπουμε λοιπόν να ξεδιπλώνεται ολόκληρη η αντιδραστική ατζέντα που προσπαθεί το κράτος να περάσει εδώ και καιρό. Μετά τους μπάτσους στα πανεπιστήμια, ήρθε η ώρα να εργαλειοποιηθεί μια διεκδίκηση φοιτητικού συλλόγου για να εφαρμοστούν και τα πειθαρχικά. Ο Παπαϊωάννου δεν κρύβει ποιος είναι ο στόχος του. Θέλει ένα πανεπιστήμιο νεκρό από συλλογικοποίηση, όπου καθηγητές και ιδιωτικά συμφέροντα θα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς κανέναν έλεγχο και καμία λογοδοσία στον κόσμο που οι αποφάσεις τους επηρεάζουν, δηλαδή τους φοιτητές.
Δεν ξεχνάμε φυσικά πως η Αθανασιάδου, αλλά και η πρόεδρος του τμήματος Κοσμίδου δεν είναι τυχαίες. Ήταν οι πρώτες που έσπευσαν να υποστηρίξουν την απόφαση του Παπαϊωάννου να φωνάξει τα ΜΑΤ στο ΑΠΘ για να συλλάβουν μέλη φοιτητικών συλλόγων που έκαναν κατάληψη στην πρυτανεία. Αυτό που σίγουρα είναι “ενορχηστρωμένο” (λέξη που χρησιμοποίησε η Αθανασιάδου) είναι αυτη η συντονισμένη προσπάθεια να δημιουργηθεί με ψέματα και υπερβολές μια αφορμή για να μπουν μπάτσοι μέχρι και μέσα στα αμφιθέατρα.
Βλέπουμε μια συνθήκη στην οποία κάθε έκφραση διαφωνίας, παρέμβαση ή συλλογική διεκδίκηση των φοιτητών βαφτίζεται τραμπουκισμός και μπορεί να επιφέρει πειθαρχικά (διαγραφές από μαθήματα εώς διαγραφές από το τμήμα).
Οι καθηγητές μας με την ανακοίνωση τους αναπαράγουν το κλασικό αφήγημα του καλού και του κακού φοιτητή. Η καλή φοιτήτρια έρχεται στο πανεπιστήμιο μόνο για να πάρει πτυχίο και γι’αυτό ανταποκρίνεται άκριτα στις απαιτήσεις των καθηγητών και δέχεται την εξουσία τους. Αντίθετα, η φοιτήτρια που ασκεί κριτική και διεκδικεί στιγματίζεται σαν τραμπούκος. Όταν τα φοιτητά συλλογικοποιούνται, πολιτικοποιούνται και αποφασίζουν να έχουν λόγο απέναντι σε όσα τα αφορούν, χτίζεται για αυτά η παραπάνω εικόνα.
Αυτή η εικόνα κατασκευάζεται για να επιτρέψει την καταστολή σε κάθε μορφή της. Από την καθηγητική αυθαιρεσία στην αξιολόγηση μαθημάτων, την εκκένωση των φοιτητικών και πολιτικών στεκιών, από τη βίαιη καταστολή φοιτητικών συγκεντρώσεων και πορειών, από τους νόμους που ψηφίζονται για πειθαρχικά, κάμερες, υποβάθμιση πτυχίων, ν+2, είσοδο ΟΠΠΙ στα πανεπιστημιακά ιδρύματα μέχρι και τη στρατοπέδευση των ΜΑΤ στο campus του ΑΠΘ. Όλα αυτά έχουν ως στόχο την αδρανοποίηση των φοιτητικών συλλόγων και τη συνολική απομάκρυνση μας από συλλογικές διαδικασίες και από τις διεκδικήσεις ενάντια στην υποβάθμιση των σπουδών και των ζωών μας.
Απ’ ό,τι φαίνεται, όταν αμφισβητούμε αυτό που διδασκόμαστε στο Πανεπιστήμιο, δηλαδή την αναπαραγωγή της κυρίαρχης γνώσης και της αλήθειας, έχουμε επιπτώσεις. Δεν είμαστε τραμπούκοι όταν παρεμβαίνουμε σε κάτι που μας καταπιέζει. Απλώς αρνούμαστε να αξιολογηθούμε με βάση τον βαθμό στον οποίο πειθαρχούμε στην αυθεντία των καθηγητών και την αναπαράγουμε στα γραπτά μας.
Απέναντι στο τμήμα των καθηγητών μας και σε όποιον δηλώνει πως δεν μας πέφτει λόγος για τις σπουδές και τις ζωές μας, θα τους κάνουμε να καταλάβουν ότι έχουμε λόγο:
– απέναντι στην εξουσία των καθηγητών
– στο περιεχόμενο των μαθημάτων, στο πώς αυτά διδάσκονται και πώς αξιολογούνται (π.χ. έμφυλο ζήτημα στη Φεμινιστική Ψυχολογία)
– γενικά στον τρόπο που ανοίγεται το έμφυλο και άλλα ζητήματα που μας αφορούν και έχουν επιπτώσεις πάνω μας
– απέναντι σε όποιον και σε ό,τι απειλεί την ύπαρξη και τη συλλογικοποίησή μας μέσα στα πανεπιστήμια
ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΣΧΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
