«ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΔΕΝ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΝ ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΚΗ»
του Michael Roberts, Βρετανού οικονομολόγου
Την Πέμπτη το βράδυ, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΔΕΝ συμφώνησαν για τον τρόπο παροχής επαρκούς δημοσιονομικής στήριξης στα πληγέντα κράτη μέλη, για να αντιμετωπίσουν το κόστος υγείας της πανδημίας κοροναϊού και την κατάρρευση της οικονομίας λόγω κλεισίματος.
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης είχαν ήδη συμφωνήσει σε ένα πακέτο έκτακτων μέτρων 540 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό ακούγεται σαν πολλά χρήματα, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα σωρό δάνεια από τον λεγόμενο «Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας», ο οποίος δανείζει μόνο υπό πολύ αυστηρούς όρους για δαπάνες και απαιτεί αποπληρωμή από τα δανεισμένα κράτη. Μόνο 38.δισεκατομμύρια ευρώ έχουν προσφερθεί χωρίς όρους για την υποστήριξη του συστήματος υγείας σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Ο λεγόμενος αμοιβαίος δεσμός για τον κορονοϊό, όπου το χρέος μοιράζονται όλοι, είναι σήμερα ένα “νεκρό γράμμα”.
Στη συνεδρίαση της Πέμπτης, οι χώρες που πλήττονται περισσότερο, υποστηριζόμενες από τη Γαλλία, ζήτησαν ένα τεράστιο άμεσο δημοσιονομικό κίνητρο. Όμως, οι «τέσσερις λιτές» (Γερμανία, Αυστρία, Κάτω Χώρες και Φινλανδία) απέρριψαν και πάλι τις άμεσες επιδοτήσεις σε οποιοδήποτε είδος «ταμείου επανόδου».
Ενώ η Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Úrsula von der Leyen μιλά για ένα ταμείο που αποτελείται κυρίως από περισσότερα δάνεια, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Guy Verhofstadt εξηγεί ότι «συσσώρευση περισσότερων δανείων σε χώρες έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα κρίση δημόσιου χρέους. Οι επιχορηγήσεις είναι σαν νερό στη φωτιά, αλλά τα δάνεια είναι καύσιμα για την κλιμάκωση της κρίσης »
Για τον Lucas Guttenberg, από το Κέντρο Jacques Delors, η ΕΕ μιλά για μεγάλους αριθμούς, αλλά ότι αυτές οι δηλώσεις δεν υποστηρίζονται από μεταφορές μετρητών προς τις πληγείσες χώρες: “Το βασικό ερώτημα, λέει ο Guttenberg, είναι εάν η ΕΕ θέλει πραγματικά να δημιουργήσει ένα εργαλείο που δίνει στην Ιταλία και την Ισπανία σημαντικά περισσότερο χώρο και φορολογική ανακούφιση, διότι αυτό απαιτεί πολύ περισσότερα πραγματικά χρήματα στο τραπέζι »
Η Φραου Μέρκελ ήταν εξόχως χειρουργική
Η Γερμανίδα Merkel στη συνάντηση επέμεινε ότι οποιαδήποτε χρηματοδότηση στις αγορές πρέπει να επιστραφεί. Είπε κατηγορηματικά στους ηγέτες της ευρωζώνης ότι υπάρχουν “όρια” σχετικά με τον τύπο της βοήθειας που μπορεί να προσφερθεί, προσθέτοντας: “Οι επιχορηγήσεις δεν εμπίπτουν στην κατηγορία αυτού που μπορεί να συμφωνηθεί.”
Έτσι, το σχέδιο ανάκαμψης φαίνεται να προσφέρει μόνο περισσότερα δάνεια με περισσότερες εγγυήσεις, σε αντάλλαγμα για αυξημένες επενδύσεις σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Αλλά “βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι εταιρείες δεν πρόκειται να επενδύσουν επειδή υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, αυτό που χρειάζεται η οικονομία είναι πιο άμεσες δημόσιες δαπάνες, επειδή ο ιδιωτικός τομέας θα κάνει πολύ λίγα”, έγραψε ο Grégory Claeys, ερευνητής στο Ευρωπαϊκό think tank. Μπρούγκελ.
Η Επιτροπή της ΕΕ θα χρηματοδοτήσει το σχέδιό της διπλασιάζοντας τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ένωσης, ο οποίος θα αυξηθεί από 1% του ΑΕΠ σε 2%, χρησιμοποιώντας δάνεια που λαμβάνονται απο τις κεφαλαιαγορές.
Όμως, όπως υποστήριξα σε μια προηγούμενη δημοσίευση, αυτό θα είναι πολύ μικρό για να γυρίσουν οι πιο αδύναμες οικονομίες μόλις τελειώσουν τα μέτρα. Αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι ένα πρόγραμμα άμεσων δημόσιων επενδύσεων, με προϋπολογισμό περίπου 20% του ΑΕγχΠ της ΕΕ. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να ξεκινήσει δημόσια έργα άμεσης απασχόλησης στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της τεχνολογίας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αλλά, πάνω απ ‘όλα, όλα πρέπει να αποφεύγουν τις ιδιωτικές τραπεζικές συναλλαγές. Ωστόσο, δεν υπάρχει πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο.
Καθώς η Επιτροπή της ΕΕ «αντανακλά» τι πρέπει να γίνει για τις ευρωπαϊκές χώρες στο σύνολό της, και ιδίως τις πιο αδύναμες νότιες οικονομίες, μπαίνουν μπαίνουμε σε μία σπείρα ύφεσης που θα ξεπεράσει τη Μεγάλη Ύφεση του 2008-2009.
Έχουν ειπωθεί πολλά για τον αντίκτυπο σε σχετικά μεγάλες οικονομίες όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Όμως, σήμερα υπάρχει πολύ λιγότερη συζήτηση για την Ελλάδα, τη χώρα που συντρίφθηκε από τη Μεγάλη Ύφεση, την κρίση χρέους του ευρώ και τις ενέργειες της Τρόικας (ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ) –
Παρακολουθώ το ελληνικό δράμα από το 2012. Τώρα η τραγωδία της Ελλάδας έχει μετατραπεί σε δράμα τριών πράξεων. Η πρώτη ήταν η παγκόσμια οικονομική κρίση και η επακόλουθη κατάρρευση που αποκάλυψε τα ελαττώματα της λεγόμενης έκρηξης στην ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Η δεύτερη ήταν η τρομερή περίοδος λιτότητας που επιβλήθηκε από την Τρόικα που τερμάτισε με τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης της «λαϊκιστικής αριστεράς» του ΣΥΡΙΖΑ, παρά το γεγονός ότι ο ελληνικός λαός ψήφισε σε δημοψήφισμα για να απορρίψει τα δρακόντεια μέτρα της Τρόικας.
Από τότε, η ελληνική καπιταλιστική οικονομία αγωνίστηκε να ανακάμψει. Το 2017, η βαθιά ύφεση τελείωσε και υπήρξε περιορισμένη ανάπτυξη, αλλά το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ είναι ακόμα 25% χαμηλότερο από το επίπεδο του 2010. Και η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ άρχισε να επιβραδύνεται και πάλι (όπως συνέβη σε πολλές χώρες) μόλις λίγο πριν εμφανιστεί η πανδημία.
Οι παραγωγικές επενδύσεις ήταν σταθερές για επτά χρόνια, ενώ η απασχόληση μειώθηκε κατά το ένα τρίτο καθώς πολλοί μορφωμένοι Έλληνες (μισό εκατομμύριο) έχουν μεταναστεύσει για να βρουν εργασία. Μεγάλο μέρος του καπιταλιστικού τομέα βρίσκεται σε κατάσταση ζόμπι: πάνω από το ένα τρίτο των δανείων που πραγματοποιούνται από ελληνικές τράπεζες ΔΕΝ εξυπηρετούνται και οι ελληνικές τράπεζες έχουν το υψηλότερο επίπεδο μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη.
Πάνω απ ‘όλα, το ελληνικό κεφάλαιο γνώρισε χαμηλή και φθίνουσα κερδοφορία. Σύμφωνα με τους Penn World Tables, το εσωτερικό ποσοστό απόδοσης μειώθηκε κατά 23% από το 1997 έως το 2012. Από τότε έως το 2017, ανέκαμψε μόνο το 14%. Ωστόσο, το 2017, η κερδοφορία ήταν ακόμα 12% χαμηλότερη από το 1997. Από το 2017, παρόλο που η κερδοφορία βελτιώθηκε ελαφρώς, εξακολουθεί να είναι 10% κάτω από το επίπεδο πριν από την κρίση του 2007.
Αλλά τώρα με την πανδημία, η τραγωδία της Ελλάδας βρίσκεται στην τρίτη πράξη της. Η παγκόσμια οικονομία έχει εισέλθει σε ύφεση της παραγωγής, των εμπορικών επενδύσεων και της απασχόλησης. Μια ύφεση που θα ξεπεράσει τη Μεγάλη Ύφεση του 2008-9, τη βαθύτερη πτώση από τη δεκαετία του 1930. Και η Ελλάδα βρίσκεται στη γραμμή εκτόξευσης. Περίπου το 25% της οικονομίας της είναι στον τουρισμό και αυτή η δραστηριότητα αποδεκατίζεται από τις συνέπειες της επιδημίας.
Η οικονομική κατάσταση της ελληνικής κυβέρνησης την εμποδίζει να δαπανήσει για να σώσει τη βιομηχανία, τις θέσεις εργασίας και τα έσοδα. Για χρόνια, υπό την επιβολή της Τρόικας πρώτα, και αργότερα της ΕΕ, οι ελληνικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διοχετεύσουν μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα στους προϋπολογισμούς τους – με άλλα λόγια, η κυβέρνηση πρέπει να φορολογεί τους πολίτες πολύ περισσότερο από τα έξοδα. αφιερωμένα στις δημόσιες υπηρεσίες.
Τα πλεονάσματα έχουν χρησιμοποιηθεί για να πληρώσουν το αυξανόμενο επιτόκιο ενός αστρονομικού δημόσιου χρέους. Κάθε χρόνο, το 3,6% του ΑΕΠ χρησιμοποιείται για την καταβολή τόκων από δημόσιο χρέος που έχει αυξηθεί στο 180% του ΑΕΠ.
Τώρα η κρίση θα προκαλέσει πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 10% και το επίπεδο του χρέους να φτάσει το 200% του ΑΕΠ (σύμφωνα με το ΔΝΤ). Φέτος, οι ακαθάριστες οικονομικές ανάγκες της κυβέρνησης θα φθάσουν το 25% του ΑΕΠ (αυτό είναι το έλλειμμα του προϋπολογισμού και η αποπληρωμή του χρέους σε λήξη). Εκτός εάν η δημοσιονομική στήριξη προέλθει από την υπόλοιπη ΕΕ, ο ελληνικός λαός θα βυθιστεί σε έναν άλλο μακρύ γύρο λιτότητας, μόλις τελειώσει ο αποκλεισμός.
Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ελλάδα θα λάβει περισσότερη βοήθεια από ό, τι στη δεύτερη πράξη, εκτός από το ότι θα πρέπει να αυξήσει περαιτέρω το χρέος της.
Η αποτυχία των ηγετών της ΕΕ να παράσχουν δημοσιονομική υποστήριξη προκάλεσε μια αντίδραση από τον πρώην υπουργό Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιάνη Βαρουφάκη.
Πρόσφατα εκλεγμένος βουλευτής, ο Βαρουφάκης δήλωσε ότι «έχει ξεκινήσει η αποσύνθεση της ευρωζώνης. Η λιτότητα θα είναι χειρότερη από το 2011. Τα βόρεια κράτη πρέπει να έχουν κοινή λογική, καθώς είναι προς το συμφέρον τους να βοηθήσουν την Ιταλία και την Ελλάδα να σώσουν το ευρώ. Αλλά αν δεν το κάνουν, το ευρώ θα είναι ένα αποτυχημένο εργαλείο και όλη μου η δουλειά για να σώσω την Ελλάδα και να τη διατηρήσω στο ευρώ ήταν μάταια ».
Το 2015, ο Βαρουφάκης, αποκαλώντας τον εαυτό του «αιρετικό μαρξιστή», καθώς ο Υπουργός Οικονομικών προσπάθησε να πείσει τους ηγέτες της ευρωζώνης για την ανάγκη για ενότητα. Στις συναντήσεις του υποστήριξε ότι η μακρά ύφεση των τελευταίων δέκα ετών “δεν είναι ένα περιβάλλον για ριζοσπαστικές σοσιαλιστικές πολιτικές. Το ιστορικό καθήκον της αριστεράς, σε αυτό το σημείο, είναι η σταθεροποίηση του καπιταλισμού. σώστε τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό από τον εαυτό του και από τους άχρηστους χειριστές της κρίσης «.
Ο Βαρουφάκης έγραψε επίσης: «δεν είμαστε έτοιμοι να γεφυρώσουμε την άβυσσο που θα ανοίξει με την κατάρρευση του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Δεν είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε ένα λειτουργικό σοσιαλιστικό σύστημα. ” Έτσι, η λύση του τότε ήταν, “να εργαστεί για τη δημιουργία ενός ευρέος συνασπισμού, ακόμη και με το δικαίωμα, του οποίου ο σκοπός θα έπρεπε να είναι η επίλυση της κρίσης της Ευρωζώνης και η σταθεροποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης … Κατά ειρωνικό τρόπο, εμείς που δεν θέλουμε Ευρωζώνη, τώρα έχουμε ηθική υποχρέωση να τη σώσουμε! »
Το 2015, ο ρόλος των Τσίπρα και Συριζα ήταν ακόμη χειρότερος. Ο Βαρουφάκης αντιτάχθηκε κάπως στη συνθηκολόγηση του Συριζα στη δεύτερη πράξη. Στα απομνημονεύματα του ο Βαρουφάκης (που καλύπτει την περίοδο των διαπραγματεύσεών του με τα «δεξιά κράτη» της ΕΕ) λέει ότι μέχρι το τέλος προσπάθησε να καταλήξει σε συμφωνία με την τρόικα ώστε να μην ρίξει την Ελλάδα σε «μόνιμη δυσκολία» αλλά απέτυχε η απόπειρα του.
Ο πολιτικός επιστήμονας Eric Toussaint στο βιβλίο του, «Capitulation between Adults», περιγράφει γλαφυρά την «αιρετική μαρξιστική» προσέγγιση. Ο Toussaint, ο οποίος τότε ενεργούσε ως σύμβουλος του ελληνικού κοινοβουλίου για το χρέος, υποστηρίζει ότι υπήρχε μια εναλλακτική οικονομική πολιτική την οποία δεν ήθελαν να υιοθετήσουν ο Σύριζα και ο Βαρουφάκης.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξη, ρωτήθηκε ο Βαρουφάκης: Τι θα κάνατε διαφορετικά με τις πληροφορίες που έχετε αυτήν τη στιγμή;
Απάντησε: «Νομίζω ότι θα έπρεπε να ήμουν πολύ λιγότερο συμφιλιωτικός με την τρόικα. Θα έπρεπε να ήμουν πολύ πιο σκληρός. Δεν θα έπρεπε να είχα ζητήσει προσωρινή συμφωνία. Θα έπρεπε να τους έδινα ένα τελεσίγραφο: “μια αναδιάρθρωση χρέους, ή αφήνουμε το ευρώ.”
Αυτή η αλλαγή γνώμης του Βαρουφάκη έρχεται πολύ αργά για τον ελληνικό λαό. Αντ ‘αυτού, έχει ξεκινήσει η τρίτη πράξη της τραγωδίας.
απο το https://observatoriocrisis.com/2020/04/25/la-crisis-de-europa-y-la-tragedia-griega-tercer-acto/
