Ο συνδικαλισμός βάσης στην Ιταλία. Μετάφραση από το Struggles in Italy.
Ο όρος «συνδικάτα βάσης» περιλαμβάνει πολλές οργανώσεις με πολύ διαφορετικές δομές. Περιλαμβάνει όλα αυτά τα αντιπολιτευόμενα συνδικάτα που παρουσιάζονται ως εναλλακτικές λύσεις έναντι των μεγάλων συνδικαλιστικών ομοσπονδιών (CGIL, CISL και UIL), αν και δεν είναι όλα σχηματισμένα αποκλειστικά από μέλη της βάσης, χωρίς υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης.
Ο συνδικαλισμός βάσης στην Ιταλία είναι ένας εξαιρετικά περίπλοκος και ποικίλος κόσμος, που αντανακλά τόσο τη μεγάλη πολιτική ζωντάνια της Ιταλικής Αριστεράς όσο και τον κατακερματισμό της. Οι ιστορικές ρίζες του βρίσκονται βαθιά στην εμπειρία του καυτού φθινοπώρου 1969-70 (autunno caldo) όταν τεράστιες μάζες εργατών άρχισαν να συμμετέχουν δημοκρατικά και με ακραίο ριζοσπαστισμό ενάντια στις αποφάσεις των μεγάλων συνδικάτων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πολύ σκληρών αγώνων, τα συνδικάτα βρέθηκαν να ωθούνται από την πίεση των εργατών να δώσουν κάποιες θεμελιώδεις μάχες, οι οποίες οδήγησαν στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα σε μια βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για το μεγαλύτερο μέρος του ιταλικού εργαζόμενου πληθυσμού.
Κατά τη διάρκεια αυτών των αγώνων, οι εργάτες οργανώθηκαν σε εργοστασιακά συμβούλια (consigli di fabbrica). Αυτά ήταν δημοκρατικά όργανα αποτελούμενα από εκπροσώπους που εκλέγονταν από όλους τους εργαζόμενους σε μεμονωμένους τομείς ή εργοστασιακά τμήματα, ανεξάρτητα από τη συνδικαλιστική ένταξή τους. Τα εργοστασιακά συμβούλια στη συνέχεια αναγνωρίστηκαν από τα βασικά συνδικάτα ως τα σώματα βάσης του και έγιναν ο ιμάντας μετάδοσης μεταξύ των εργαζομένων, αποφασισμένοι να ελέγχουν οι ίδιοι τον προσανατολισμό των δομών των συνδικάτων και τις ίδιες τις δομές των συνδικάτων. Η περίοδος των εργοστασιακών συμβουλίων ήταν στενά συνδεδεμένη με την περίοδο των CGIL, CISL και UIL, μια προσπάθεια ενοποίησης των τριών μεγάλων ιταλικών συνδικάτων, που γεννήθηκε στο κύμα των καυτών αγώνων του Φθινοπώρου και που ιδρύθηκε κατά τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, το 1978, με το «σημείο καμπής του Eur» (svolta dell’Eur), τα εργοστασιακά συμβούλια, καθώς και η δέσμευση για μια στρατηγική βασισμένη στη συλλογική πάλη, παραμελήθηκαν από τα συνδικάτα.
Εργοστασιακό συμβούλιο στο Μιλάνο
Παρόλο που τα εργοστασιακά συμβούλια δέχτηκαν έντονη κριτική από ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς (που τους κατηγόρησαν ότι ήταν μια προσπάθεια να χαλιναγωγήσουν τον ακτιβισμό των εργαζομένων), οι εργαζόμενοι ήθελαν πολύ να υπάρξουν και να συμμετάσχουν σε αυτά. Ακολουθώντας αυτό το μονοπάτι, ο συνδικαλισμός βάσης άρχισε να αναπτύσσεται, ως αυτόνομοι οργανωτικοί οργανισμοί που αντιτίθενται στα μεγάλα συνδικάτα και ως χώρος όπου εκείνοι που είχαν εγκαταλείψει τα κύρια συνδικάτα συναντήθηκαν πολιτικούς μαχητές με την εμπειρία τους από την επαναστατική αριστερά.
Όπως έχουμε ήδη πει, ο κόσμος του ιταλικού βασικού συνδικαλισμού είναι περίπλοκος με πολλές οργανώσεις, κάποιες δομημένες και λίγο πιο ρευστές.
Confederazione Cobas
Η Confederazione Cobas (καθώς και κάποια άλλα συνδικάτα βάσης, βλ. παρακάτω) παίρνουν το όνομά τους από τις επιτροπές βάσης (comitati di base) που γεννήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980.
Η ίδια η συνδικαλιστική ένωση ιδρύθηκε ως μέρος μιας διαδικασίας που ξεκίνησε το 1987 μετά από μια μεγάλη απεργία στα σχολεία, με την ώθηση να προέρχεται κυρίως από τους εργαζόμενους στα σχολεία, ακολουθούμενη λίγο μετά από τους εργαζομένους στη σιδηροδρομική βιομηχανία. Στη συνέχεια, οι επιτροπές εξαπλώθηκαν σε όλους τους τομείς, οργανώθηκαν σε δίκτυα και τελικά μορφοποιήθηκαν στη Confederazione dei Comitati di Base (γνωστή και ως Confederazione Cobas) το 1999.
Εκτός από την αξιοποίηση της εμπειρίας των εργοστασιακών συμβουλίων, οι πρώτες Cobas υπενθύμισαν επίσης την εμπειρία των ενιαίων επιτροπών βάσης (comitati unitari di base). Αυτές γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1960 με σκοπό την κίνηση των αγώνων των εργαζομένων στο εργοστάσιο από το επίπεδο της εταιρείας στο πολιτικό επίπεδο. Δημιουργήθηκαν από εργάτες και πολιτικούς μαχητές από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και πολλοί ιδρυτές των πρώτων COBAS προέρχονταν από αυτό το περιβάλλον. Ο Piero Bernocchi, εκπρόσωπος των COBAS στα σχολεία γράφει: «Προσπαθήσαμε να είμαστε μια πολιτικοσυνδικαλιστική οργάνωση που δεν διαχωρίζει τους σημερινούς αγώνες από τους μελλοντικούς αγώνες, τους αγώνες της σημερινής κοινωνίας από τα σχέδια ενός μετασχηματισμού προς την επιθυμητή μελλοντική κοινωνία, τους εγχώριους αγώνες από διεθνείς αγώνες».
Η Confederazione Cobas είναι μια σημαντική οργάνωση ειδικά στον τομέα της εκπαίδευσης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ιδιαίτερα στη Ρώμη.
CUB
Η CUB (Confederazione Unitaria di Base – Ενιαία Συνομοσπονδία Βάσης -δεν πρέπει να συγχέεται με τις ενιαίες επιτροπές βάσης που αναφέρονται παραπάνω) είναι μια συνομοσπονδία συνδικάτων βάσης που ιδρύθηκε το 1992, με πανεθνική δομή που περιλαμβάνει οργανωτές πλήρους απασχόλησης, υπαλλήλους, κλπ. Παρέχει επίσης πολλές υπηρεσίες, όπως νομικές συμβουλές και συμβουλές για τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση για εργαζόμενους, καταναλωτές και μετανάστες.
Προς το παρόν, θεωρείται ότι είναι η μεγαλύτερη οργάνωση συνδικαλισμού βάσης στην Ιταλία, με περίπου 500.000 μέλη. Δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς, όπως οι κατασκευές, οι μεταφορές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης / πολιτισμός και ορισμένοι βιομηχανικοί τομείς, αν και είναι ισχυρότερη στον δημόσιο τομέα. Έχει καλέσει επίσης για ρητώς «πολιτικά θέματα», όπως οι πόλεμοι στο Ιράκ και τα Βαλκάνια, καθώς και για την υποστήριξη του αγώνα No Tav στο Πιεμόντε.
USB
H USB (Unione Sindacale di Base – Συνδικαλιστική Ένωση Βάσης) είναι μια ένωση που γεννήθηκε το 2010 από μια συγχώνευση μεταξύ πολλών διαφορετικών συνδικάτων βάσης, μερικά από οποία προηγουμένως ήταν στο CUB.
Το USB διαθέτει επίσης πανεθνική δομή με προσωπικό πλήρους απασχόλησης και περίπου 250.000 μέλη. Είναι ιδιαίτερα ενεργό στον δημόσιο τομέα και σε ορισμένους ιδιαίτερα σημαντικούς αγώνες, όπως ο αγώνας για το δικαίωμα στέγασης (μέσω της ένωσης ενοικιαστών ASIA USB) και για τα δικαιώματα των μεταναστών.
Δίνει επίσης μεγάλη σημασία στην παροχή υπηρεσιών, όπως νομικές συμβουλές και υπηρεσίες υποστήριξης μεταναστών.
USI-AIT
Η USI-AIT (Unione Sindacale Italiana – Ιταλική Συνδικαλιστική Ένωση) είναι μια πολύ μικρότερη ένωση, εμπνευσμένη ρητά από τις αρχές του αναρχοσυνδικαλισμού.
Έχει τμήματα σε πολλές πόλεις σε όλη την Ιταλία, ιδιαίτερα στην Εμίλια Ρομάνια, την Τοσκάνη και το Μιλάνο, καθώς και στον κλάδο της υγειονομικής περίθαλψης. Ιδιαίτερα στο Μιλάνο, είναι ισχυρή σε δύο μεγάλα νοσοκομεία, το San Raffaele και το San Paolo, τα οποία και τα δύο αντιμετωπίζουν μεγάλο οικονομικό πρόβλημα και στα οποία έχουν διεξαχθεί σκληροί αγώνες τα τελευταία χρόνια. Στο San Raffaele, μαζί με τη USB, έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πρόσφατο αγώνα ενάντια στις περικοπές.
Συμμετέχει επίσης στο Flores Magon Libertarian Project, παρέχοντας ιατρική υποστήριξη και αλληλεγγύη στις κοινότητες Zapatista στην Chiapas του Μεξικού.
SLAI Cobas
Το SLAI Cobas (Sindacato Lavoratori Autorganizzati-Cobas – Αυτοοργανωμένο Εργατικό Συνδικάτο – Cobas) ιδρύθηκε το 1994 ως επί το πλείστο από πρώην μέλη της CGIL, πολλά από τα οποία είχαν την κύρια πολιτική τους εμπειρία στους αυτόνομους εργοστασιακούς αγώνες της δεκαετίας του 1970.
Σήμερα εξακολουθεί να έχει βάσεις σε μερικά μεγάλα εργοστάσια της βαριάς βιομηχανίας, όπως η Alfa Romeo στο Arese (κοντά στο Μιλάνο) και το Fiat Pomigliano (κοντά στη Νάπολη), καθώς και να έχει αξιόλογη παρουσία στη Λομβαρδία γενικότερα.
Το SLAI Cobas έχει επίσης υποστηρίξει στο παρελθόν μέλη από την ένωση που συμμετείχαν στις λίστα υποψηφίων της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης.
SI Cobas
Το SI Cobas (Sindacato Intercategoriale Cobas) σχηματίστηκε από εργαζόμενους που εγκατέλειψαν το SLAI Cobas από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Δραστηριοποιείται κυρίως στον κλάδο του εφοδιασμού, όπου διεξάγει έντονη μάχη για τους μισθούς και τις εργασιακές συνθήκες.
Είναι το μόνο συνδικάτο βάσης όπου η παρουσία μεταναστών εργαζομένων είναι αναμφίβολα μεγαλύτερη από αυτήν των Ιταλών και, πιθανώς ως αποτέλεσμα, η μέση ηλικία των μελών της είναι σημαντικά χαμηλότερη.
CIB Unicobas
Η CIB Unicobas (Italian Base Confederation Unicobas – Ιταλική Συνομοσπονδία Βάσης Unicobas) είναι μια ανεξάρτητη, συνδικαλιστική, ελευθεριακή σοσιαλιστική ένωση. Διατηρεί σχέσεις με αναρχοσυνδικαλιστικές οργανώσεις όπως η CGT στην Ισπανία κι η CNT στη Γαλλία. Ιδρύθηκε το 1991 από το κίνημα Cobas και έχει ισχυρή παρουσία στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς και στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών και της υγείας.
