Καλωσορίσατε στο Αρτιόμοφσκ, πρώην Μπαχμούτ.
“Τι θέλω να πω; Το Μπαχμούτ έπεσε… Αν τυχόν δεν τα καταφέρουμε να βγούμε ζωντανοί από δω μέσα, να μας θυμάστε με συμπάθεια…”.i
Ανώνυμος Ουκρανός στρατιώτης σε βίντεο που αναρτήθηκε στα social media
Αρτιόμοφσκ. Αυτό είναι το όνομα που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι για το Μπαχμούτ. Ένα όνομα που μέχρι σήμερα ήταν συνυφασμένο με τη σοβιετική ιστορία του Ντονμπάς κι εδώ και δύο ημέρες, έχει επανέλθει στο προσκήνιο ως προμήνυμα κι επικύρωση της πρόσδεσης του μέλλοντος της περιοχής με εκείνο της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Από προχθές, 20-05-2023, η Ρωσία μπορεί επίσημα να ισχυρίζεται ότι ελέγχει πλήρως την απροσπέλαστη πόλη-κάστρο της Ουκρανίας, το πετράδι στο κόσμημα της ανατολικής αμυντικής γραμμής του ΝΑΤΟ και της κυβέρνησης Ζελένσκυ. Φυσικά, τα δυτικά ΜΜΕ βρίσκονται σε μια κωμικοτραγική κατάσταση άρνησης και μιλούν για έναν μεγάλης κλίμακας ελιγμό περικύκλωσης που βρίσκεται σε εξέλιξη από τις δυνάμεις των AFU που επιχειρούν στα βόρεια , κοντά στην Bohdanivka, αλλά και στα νότια, όπου μπόρεσαν να απωθήσουν τα ρωσικά στρατεύματα για αρκετά χιλιόμετρα, και να πλησιάσουν το ρωσικό οχυρό της Klischivka.ii Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την εκδοχή, οι Ρώσοι βαδίζουν εν αγνοία τους μέσα σε μια παγίδα , αφού μπορεί να εκκαθάρισαν την πόλη κι απ’ τον τελευταίο Ουκρανό στρατιώτη, ωστόσο τα πλευρά τους σύντομα θα είναι εκτεθειμένα στα χτυπήματα των ουκρανικών δυναμεων που αντεπιτίθενται γύρω απ’ το Αρτιόμοφσκ. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Αναμφίβολα, τις τελευταίες ημέρες, οι ουκρανικές ομάδες κρούσης απομάκρυναν τους Ρώσους απ’ την Bohdanivka και τους υποχρέωσαν να αναδιπλωθούν αρκετά χιλιόμετρα πίσω από τις αρχικές τους θέσεις, κοντά στα χωριά της Berkhivka και της Yahidne. Πολλοί αναλυτές βιάστηκαν να συμπεράνουν ότι το, νατοϊκής εμπνεύσεως, ουκρανικό blitzkrieg στέφθηκε με επιτυχία για ακόμη μια φορά, αναγκάζοντας τους απροετοίμαστους Ρώσους να τραπούν σε φυγή. Κατόρθωμα που φαντάζει ακόμη πιο εντυπωσιακό, αν σκεφτούμε ότι η βόρεια και η νότια πτέρυγα του μετώπου του Μπαχμούτ βρίσκονταν κάτω απ’ τη φύλαξη των επίλεκτων VDV, των αλεξιπτωτιστών του ρωσικού τακτικού στρατού. Αλλά ούτε και στον νότιο τομέα του μετώπου φάνηκε τα πράγματα να πηγαίνουν καλύτερα για τον ρωσικό στρατό. Στο συγκεκριμένο κομμάτι του μετώπου αναπτύχθηκαν από τους Ουκρανούς οι επίλεκτες μονάδες του ανασυγκροτημένου, κι εξοπλισμένου με νέα νατοϊκά όπλα, τάγματος Αζόφ, που τώρα εχει μετατραπεί σε μεραρχία, έχοντας υπό τα όπλα περισσότερους από 13.000 άνδρες. Οι Αζοφίτες εξαπέλυσαν μια κεραυνοβόλα επίθεση και πολέμησαν με λύσσα, κάμπτοντας την αντίσταση των σκόρπιων προωθημένων μονάδων των Ρώσων που είχαν στρατοπεδεύσει κοντά στην νευραλγική οδική αρτηρία 0504 και τόσο καιρό παρενοχλούσαν με όλμους και πυρά πυροβολικού τα οχήματα που μετέφεραν ενισχύσεις και πολεμοφόδια στην φρουρά των AFU στο Μπαχμούτ. Στον δεδομένο ιδεολογικό φανατισμό των ακροδεξιών μαχητών του Αζόφ, θα πρέπει εδώ να προσθέσουμε και την επιθυμία τους να πάρουν μια συλλογική ρεβάνς από τον ρωσικό στρατό, μιας και ήταν οι δικές τους μονάδες που ηττήθηκαν κατά κράτος από την Wagner τον Ιανουάριο του ’23 κι εκδιώχθηκαν κακήν κακώς από την Klischivka, όταν ο κλοιός των Ρώσων άρχισε να περισφίγγει το Αρτιόμοσφκ.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ρώσοι μπορεί να υποχώρησαν , αλλά δεν τράπηκαν σε φυγή. Όπως γίνεται φανερό εκ του αποτελέσματος, ο ρωσικός στρατός εφάρμοσε στον νότιο τομέα του μετώπου, μια τακτική που στη θεωρία του πολέμου ονομάζεται “δόγμα προκεχωρημένων φυλακίων” (combat security outpost doctrine).iii Σύμφωνα με αυτό το τακτικό πλάνο, ο στρατός δεν περιορίζεται να περιμένει τον αντίπαλο στην κύρια γραμμή άμυνας, αλλά αναπτύσσει μια σειρά από προκεχωρημένες κι ευέλικτες τακτικές ομάδες κάποια χιλιόμετρα μπροστά από τις οχυρώσεις, που σαν αποστολή τους έχουν την παρενόχληση με μεθόδους ανταρτοπολέμου και την πρόκληση όσο το δυνατό μεγαλύτερων απωλειών στις δυνάμεις των επιτιθέμενων. Όταν ολοκληρώσουν την αποστολή τους και κινδυνεύουν να ισοπεδωθούν από την προέλαση του ισχυρότερου αντιπάλου, τα ευέλικτα αυτά στοιχεία οπισθοχωρούν όσο το δυνατό γρηγορότερα κι ενώνονται με το υπόλοιπο στράτευμα στις κύριες αμυντικές θέσεις. Κάτι τέτοιο φαίνεται ότι συνέβηκε και στο μέτωπο του Ivanivske. Αρχικά οι εικόνες που έκαναν την εμφάνιση τους στα social media με τους Ρώσους στρατιώτες να τρέχουν προς την Klishchivka για να γλιτώσουν από τις ορδές των Αζοφιτών, δημιούργησαν μια εικόνα κατάρρευσης του μετώπου στα Νότια και προκάλεσαν έναν ακόμη φιλιππικό του απρόβλεπτου κι εκρηκτικού Prighozin εναντίον του τακτικού στρατού της Ρωσίας και της ανώτατης διοίκησης του.iv Ωστόσο, μόλις οι προωθημένες μονάδες αναδιπλώθηκαν κι ενώθηκαν με τα στρατεύματα που περιφρουρούν τις οχυρώσεις στα υψώματα γύρω απ’ την Klishchivka, η προέλαση των AFU έπεσε σε τοίχο και σταμάτησε απότομα.
Αλλά και στον Βορρά η γραμμή του μετώπου άντεξε κι έχει πλέον σταθεροποιηθεί χάρη στις προσπάθειες των μηχανοκίνητων μονάδων που κάποτε ανήκαν στον στρατό της πολιτοφυλακής του Λουχάσνκ. Από αυτή την άποψη, ο τζόγος των ρώσων διοικητών φαίνεται ότι τελικά απέφερε καρπούς. Και μιλάμε για τζόγο διότι, με απόφαση του ρωσικού γενικού επιτελείου, ο μεγαλύτερος όγκος των μονάδων της VDV που φρουρούσε τις πτέρυγες αποσύρθηκε από τον βόρειο και τον νότιο τομέα του μετώπου για να ριχτεί στο κεντρικό μέτωπο και να πάρει μέρος στις μάχες που διεξάγονταν μέσα στο Μπαχμούτ. Σκοπός αυτής της μετακίνησης των αλεξιπτωτιστών, ήταν να υποστηριχθούν οι επιθέσεις της Wagner στον αστικό ιστό και να συγκεντρωθούν αρκετές εφεδρείες ώστε να γίνει επιχειρησιακά εφικτή η εφαρμογή του σοβιετικού δόγματος του “βαθέος πολέμου”, χάρη στο οποίο η “ορχήστρα” μπόρεσε να καταλάβει τόσο γρήγορα την πιο καλά οχυρωμένη περιοχή της πόλης. Την λεγόμενη “Φωλιά”, με τις ογκώδεις και πανύψηλες πολυκατοικίες της σοβιετικής εποχής.v Τα τεράστια αυτα κτίρια με τους πολυάριθμους ορόφους και τα εκατοντάδες δωμάτια φτιάχτηκαν από τους σοβιετικούς αρχιτέκτονες και μηχανικούς σαν φυσικά φρούρια για την περίπτωση που η ΕΣΣΔ δεχόταν μια νέα εισβολή στο έδαφος της. Προσφέρουν κάλυψη στους αμυνόμενους και μια πλειάδα από υπερυψωμένες, πλεονεκτικές θέσεις βολής, πολλά μέτρα πάνω από τους δρόμους και τις πλατείες της κατεστραμμένης πόλης. Εξαιτίας της έκδηλης δυσκολίας που παρουσιάζει το εγχείρημα της κατάληψης μιας τέτοιας οχυρής θέσης, το αρχικό σχέδιο των Βαγκνερικών ήταν να περικυκλώσουν την “Φωλιά” από Βορρά και Νότο και να διακόψουν τη ροή των πολεμοφοδίων και των προμηθειών που λάβαινε η ουκρανική φρουρά απ’ το κέντρο ανεφοδιασμού του Chasiv Yar , στα δυτικά.
Ωστόσο, μετά την άφιξη των VDV, οι διοικητές της Wagner αποφάσισαν να βάλουν σε εφαρμογή τις τεχνικές του βαθέος πολέμου, που πριν από λίγους μήνες τους είχαν βοηθήσει να σπάσουν τις γραμμές των AFU στο νότιο Μπαχμούτ.vi Σύμφωνα με αυτό το επιχειρησιακό δόγμα, οι ομάδες κρούσης της “ορχήστρας” διεξήγαγαν κατά μέτωπο , διερευνητικές επιθέσεις σε όλο το μήκος και το πλάτος των οχυρώσεων της “Φωλιάς”. Μόλις μια από τις αμυντικές θέσεις των Ουκρανών φάνηκε ότι ενδίδει στην πίεση, οι ενισχύσεις των αλεξιπτωτιστών συγκεντρώθηκαν σε αυτό το σημείο και πραγματοποίησαν έφοδο, λειτουργώντας σαν ένα είδος πολιορκητικού κριού. Η θέση καταλήφθηκε, σπέρνοντας χάος και πανικό στην αμυντική γραμμή των AFU, οι οποίοι ξαφνικά βρέθηκαν να δέχονται πυρά τόσο από τους Βαγκνερικούς μπροστά , οσο και από τους αλεξιπτωτιστές στις πτέρυγες τους. Έτσι, οι προωθήσεις των AFU στο βόρειο τμήμα του μετώπου και του Αζόφ στο νότιο, δεν στάθηκαν ικανές να διασφαλίσουν τη συνέχιση της αντίστασης των Ουκρανών μέσα στο Αρτιόμοφσκ. Αντίθετα, μετατράπηκαν σε λυτρωτικούς ελιγμούς διάσωσης , κρατώντας μακριά τους Ρώσους από τα στρατεύματα που προσπαθούσαν να διαφύγουν βιαστικά από το Αρτιόμοφσκ, διασχίζοντας με τα πόδια τις πεδιάδες και τα δάση που χωρίζουν την πόλη απο το Ivanivske στα δυτικά.
Φυσικά, ο Prighozin ήταν εκείνος που ανακοίνωσε πρώτος την πλήρη κατάληψη της πόλης από τις δυνάμεις της Wagner, για να δρέψει και τις ανάλογες δάφνες. Στο βιντεοσκοπημένο μήνυμα που ανέβασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έχασε την ευκαιρία να ξεσπαθώσει ακόμη μια φορά ενάντια στους γαλονάδες του στρατού, που έκαναν ότι μπορούσαν για να εμποδίσουν τη Wagner να ολοκληρώσει το δύσκλολο έργο που είχε αναλάβει , και να γίνει έτσι ο πρώτος μισθοφορικός στρατός στη σύγχρονη ιστορία που υπερισχύει σε συμβατικό πόλεμο έναντι μιας κρατικής ένοπλης δύναμης. Παρ’ όλα αυτά, τούτη τη φορά προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα και, απευθυνόμενος στον Ζελένσκυ, έπλεξε το εγκώμιο των ουκρανικών μονάδων που υπερασπίστηκαν το Αρτιόμοφσκ. Πιο συγκεκριμένα, χαρακτήρισε τον ουκρανικό στρατό, “τον δεύτερο καλύτερο στρατό στον κόσμο, πίσω από αυτόν της Wagner”.vii Ούτε λίγο, ούτε πολύ , με αυτή του τη δήλωση, ο εκκεντρικός αρχηγός της οργάνωσης έστρεψε την βιτριολική κριτική που ασκούσε δικαιολογημένα στους καριερίστες αξιωματικούς του ρωσικού του στρατού, ενάντια στο σύνολο των Ρώσων μαχητών που εδώ και μήνες ματώνουν και πεθαίνουν καθημερινά στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας! Φυσικά, στο ιδιότυπο διάγγλεμα του, ο Prighozin βιάστηκε να προεξοφλήσει την αποχώρηση των καταπονημένων μισθοφορικών δυνάμεων από το μέτωπο του Ντονμπάς, με την υπόσχεση ότι θα επιστρέψουν όταν η “πατρίδα” χρειαστεί και πάλι τις δολοφονικές υπηρεσίες τους. Παρ’ όλα αυτά, όπως σχολίασε πρόσφατα ένας Ρώσος μπλόγκερ με περιπαικτική διάθεση, τώρα που ο Prighozin έχει κάνει εχθρούς και στις δύο πλευρές των συνόρων, η Ουκρανία ίσως και να είναι το ασφαλέστερο μέρος για εκείνον, μιας κι εκεί μπορεί να υπολογίζει στην ένοπλη προστασία των μαχητών του.
Οπως και να ‘χει, αντί να αποσύρονται, οι Βαγκνερικοί φαίνεται ήδη να αξιοποιούν το τακτικό πλεονέκτημα που αποκόμισαν εξαιτίας της μαζικής εξόδου των AFU από το Αρτιόμοφσκ. Έχουν ήδη κυκλώσει τον οικισμό Khromovo στα βορειοδυτικά σύνορα της πόλης και η κατάληψη του είναι ζήτημα ωρών, αφού οι κουρασμένοι και αποθαρρυμένοι Ουκρανοί δέχονται ταυτόχρονα επιθέσεις από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις (νότια, ανατολικά και βορειοανατολικά). Επιπλέον, οι Ρώσοι έχουν ήδη ξεκινήσει τις ετοιμασίες για να βαδίσουν κατά του Ivanivske κι έπειτα κατά του Chasiv Yar, της πόλης που καθ’ όλη τη διάρκεια της μακροχρόνιας πολιορκίας του Αρτιόμοφσκ λειτούργησε ως ο βασικός κόμβος ανεφοδιασμού των ουκρανικών μονάδων που μάχονταν για να κρατήσουν την πόλη.
Αρχική εικόνα: Χάρτης του θεάτρου επχιερήσεων του Μπαχμούτ. Με μπλε βέλη σημειώνονται οι κινήσεις των AFU, ενώ τα κόκκινα βέλη σηματοδοτούν τους ελιγμούς των ρωσικών δυνάμεων.
i Sto 1:25 του παρακάτω βίντεο, https://www.youtube.com/watch?v=bMcW02BTm2Y&t=86s.
vi https://www.benning.army.mil/infantry/Magazine/issues/2017/APR-JUN/pdf/8)Grau-RussianDOM_txt.pdf.
vii Στο 1:45, https://www.youtube.com/watch?v=V486IlCZ69w.
